Przemoc, której nie widać. O przemocy psychicznej

Przemoc. Słowo to kojarzy się większości ludzi z agresją fizyczną. Przed oczami staje osoba, która stara się zakryć siniaki i skaleczenia. Osoba, która kolejny raz będąc na izbie przyjęć, tłumaczy się, iż jest niezdarna i obrażenia, które ma na ciele, są dziełem przypadku. Warto jednak mieć świadomość tego, iż nie jest to jedyna forma nadużyć. Istnieją inne formy przemocy. Takie, które nie objawiają się podbitym okiem i złamaną ręką. Formy, których na pierwszy rzut oka nie ma możliwości dostrzec, a mimo to, są oznaką pastwienia się nad innym człowiekiem. Zaliczyć do nich należy bez wątpienia przemoc psychiczną. W jaki sposób można ją rozpoznać? Jakie są jej rodzaje? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Jak rozpoznać przemoc emocjonalną?

W przypadku przemocy fizycznej nie ma większego problemu zarówno z dostrzeżeniem jej, jak i nazwaniem. Niestety sprawa nie jest tak jednoznaczna i oczywista, jeżeli chodzi o przemoc psychiczną. jeżeli w relacji jedno z partnerów karze drugą stronę odmawiając jej czułości, bliskości i zainteresowania. jeżeli krytykuje i wciąga w konflikty, następnie zrzucając winę ze swoich ramion na barki drugiej strony, trudno jest zdać sobie sprawę z tego, iż ma się do czynienia z przemocą. Manipulacja i znęcanie psychiczne, które bardzo często idą ze sobą w parze, wymagają nie lada sprytu ze strony oprawcy. Między innymi dlatego, ciężko jest ją dostrzec.

Warto więc wiedzieć, na czym polega przemoc psychiczna. Polega ona na stopniowym manipulowaniu, zastraszaniu, i kontrolowaniu ofiary. Do tego zestawu dołączyć możemy jeszcze wywieranie coraz silniejszego wpływu na osobę, która jest słabsza. Osobę, która bardzo często zależna jest od oprawcy – w mniejszym, lub większym stopniu. Przemoc emocjonalna prowadzi często do zniszczenia poczucia własnej wartości, do wzmocnienia poczucia samotności i bezradności. Celem jej jest uzyskanie całkowitego podporządkowania.

Rodzaje i sekcje nękania psychicznego

Jakie rodzaje przemocy psychicznej można rozróżnić? Warto pamiętać o tym, iż jest to zagadnienie bardzo rozległe, a zapoznanie się z podziałem może sprawić, iż dostrzeżesz swój problem i postarasz się zadbać o siebie.

1. Szantaż emocjonalny

W tym zagadnieniu kryć się może wykorzystywanie przeciwko Tobie Twoich własnych lęków. Oprócz tego oprawca może bezwstydnie przerzucać winę na Ciebie, odwołując się przy tym do Twoich najskrytszych i powiedzianych w pełnym zaufaniu wad. Szantażem emocjonalnym jest też tworzenie dystansu, zaprzestanie okazywania zainteresowania. A także tworzenie dystansu w sferze intymnej.

2. Lekceważenie i podważanie wagi Twoich słów, obaw i uczuć

Oprawca może sprawić, iż będziesz czuła się odpowiedzialna na zaspokajanie jego potrzeb. jeżeli na jakiś temat będziesz miała inne zdanie, może wpadać we wściekłość. Oprócz tego może on wymagać od Ciebie poświęcania mu maksymalnej ilości uwagi i czasu.

3. Nieuzasadnione i wygórowane wymagania wobec Ciebie

Zbywanie Cię, przerywanie w pół słowa i dawanie do zrozumienia, iż to, co mówisz, myślisz i czujesz, jest absolutnie nieważne. Wzbudzanie poczucia winy i ciągłe pokazywanie, iż jeżeli spotyka Cię coś złego, to sama jesteś sobie winna. A poza tym, to on i tak ma gorzej od Ciebie i za to również jesteś odpowiedzialna Ty.

4. Kontrola

Odsuwanie Cię od znajomych i rodziny. Wpędzanie w poczucie, iż on jest jedyną osobą, której na Tobie zależy. Oskarżanie Cię o kłamstwa i oszustwa, przez które domagał się będzie, abyś oddała mu pełną kontrolę nad swoim życiem.

5. Panowanie nad niestabilnym otoczeniem

Ciągłe zmiany nastroju, wybuchy emocjonalne, wszczynanie kłótni – to codzienność, jaka łączy ofiarę i oprawcę. Oprócz tego, do sposobów tworzenia niestabilnego otoczenia możemy zaliczyć bawienie się Twoimi emocjami. Wprowadzanie Cię w błąd poprzez mylące stwierdzenia.

6. Agresja słowna

Wyzwiska, obrażanie i pogardliwe żarty. Wprawianie w zakłopotanie, wywoływanie zawstydzenia.

Cienka granica między przemocą a troską

Przemoc psychiczna odbywać się może na wielu płaszczyznach – w związku, wobec dziecka lub w pracy. Niezależnie jednak od tego, wiąże się w sposób bezpośredni z manipulacją oraz utwierdzaniem ofiary w błędnym przekonaniu, iż jest bezwartościowa. Warto zastanowić się w tym miejscu, kiedy następuje przekroczenie cienkiej granicy pomiędzy troską a przemocą emocjonalną. Niektóre z zachowań mogą wzbudzać wątpliwość. Wśród nich wymienić można np.:

• zawstydzanie w żartach,
• oczekiwanie posłuszeństwa,
• obrażanie się,
• zapominanie o ważnych wydarzeniach,
• krytykowanie znajomych,
• oczekiwanie ciągłej uwagi,
• milczenie jako sposób karania.

Sprawa oczywista jest w przypadku takich zachowań jak:

• upokarzanie,
• zastraszanie,
• wyzwiska,
• szantaż emocjonalny.

Przemoc psychiczna w związku bardzo często tłumaczona jest troską i miłością. Czy jednak coś, co absolutnie niszczy psychikę, można w jakikolwiek sposób usprawiedliwić? Oczywiście, iż nie. Jak więc rozpoznać przemoc emocjonalną? Bardzo istotny jest kontekst wypowiedzi oraz to, w jaki sposób dana sytuacja wpisuje się w całokształt relacji. Musisz wiedzieć, czy czujesz się ważna dla tej osoby, czy Twoje potrzeby są zaspokajane. Czy rzeczywiście czujesz, iż dba o Ciebie i bez skrępowania możesz powiedzieć to, co Cię martwi i boli?

Kim jest i jaki jest sprawca przemocy psychicznej?

Sprawcą przemocy emocjonalnej może być każdy. Podobnie jak ofiarą. Żeby móc próbować uwolnić się z toksycznej relacji lub znajomości, w której występuje przemoc psychiczna, ważne jest to, aby wiedzieć, jakie motywy kierują zachowaniem sprawcy i jaki ma cel. Uświadomienie sobie tego, może pomóc w zdaniu sobie sprawy z tego, iż relacja ta nie jest zdrowa, a to, co otacza Cię dookoła ta same „czerwone flagi”.

Co jest celem oprawcy? Bez wątpienia jest nim dominacja oraz psychologiczna kontrola nas ofiarą. Odizolowanie od rodziny i znajomych oraz od społeczeństwa – taka samotna, bez nikogo, będziesz znacznie łatwiejszą ofiarą niż otrzymując wsparcie od przyjaciółki lub kuzynki. Pamiętaj o tym, iż najczęściej zaczyna się to od drobnych sygnałów, które mogą wydawać się zupełnie niegroźne, a wręcz urocze – np. dopytywanie się kiedy i z kim wychodzisz. Jednak wraz z upływem czasu nasila się wywierana presja na Ciebie. A gdy zauważasz, iż dzieje się coś złego, wszelkie próby naprawienia relacji, a z czasem odejścia kończą się niepowodzeniem. Warto jednak podejmować kolejne próby.

Jakie mogą być skutki doświadczania przemocy psychicznej?

Tak silne oddziaływanie na psychikę musi zostawić po sobie ślad:

• lęk, rozdrażnienie,
• poczucie winy oraz wstydu, kłopoty z koncentracją,
• kłopoty ze snem,
• spadek energii,
• brak apetytu.

Skutki emocjonalne i somatyczne to nie jedyne, o jakich należy wspomnieć. To również brak zaufania do innych oraz kłopoty ze znalezieniem przyjaciół. W skrajnych przypadkach, gdy ofiara narażona jest na przemoc przez długi czas, pojawić się mogą depresja, zespół stresu pourazowego, syndrom Sztokholmski, myśli samobójcze, a także uzależnienie od substancji psychoaktywnych czy leków.

Jak odnaleźć drogę do wyjścia z przemocy

Podobnie jak przemoc fizyczna, ta emocjonalna również może mieć niszczące zdrowie człowieka konsekwencje. Wpłynie ona na jakość Twojego życia, może także doprowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym. Jak sobie z tym poradzić? Strach, choć ma wielkie oczy, to potrafi paraliżować. Terapia u psychologa jest bezpieczną formą szukania pomocy. Neutralny grunt, pewność i bezpieczeństwo mogą pomóc Ci w odnalezieniu drogi wyjścia z trudnej sytuacji. W zrozumieniu tego, co dzieje się z Twoim życiem.

Na Your Voice znajdziesz specjalistów_ki z zakresu psychoterapii online pracujących w różnych nurtach. Specjalizujemy się w rozwiązywaniu problemów zgłaszanych przez kobiety z podejściem uwzględniającym ich perspektywę. Psychoterapię online z Your Voice możesz rozpocząc klikając tutaj: Zapisz się na terapię.