Zakażenie RSV – więcej niż zwykła infekcja
RSV to wirus RNA, przenoszony głównie drogą kropelkową, ale zdolny do przetrwania na powierzchniach choćby przez kilkanaście godzin. To prosty, ale mocny argument za regularnym myciem rąk.
U młodych dorosłych przebieg infekcji przypomina przeziębienie – pojawia się katar, kaszel, stan podgorączkowy czy zapalenie spojówek, a czasem rozwija się zapalenie zatok lub ucha środkowego. Najcięższy przebieg obserwujemy jednak u najmłodszych dzieci i u osób starszych, u których RSV jest częstą przyczyną hospitalizacji i zgonów. 1
Grupy ryzyka – kogo musimy chronić?
Dzieci poniżej 2 roku życia
Infekcja RSV to najczęstsza przyczyna hospitalizacji dzieci poniżej 2 roku życia.
- 75% z nich to dzieci poniżej 1. roku życia.
- RSV jest najczęstszą przyczyną infekcji dolnych dróg oddechowych¹.
Osoby w wieku ponad 60 lat
U osób powyżej 60. roku życia RSV może stanowić poważne zagrożenie, szczególnie dla osób z chorobami przewlekłymi. Wirus ten odpowiada za:
- 11% infekcji dróg oddechowych u dorosłych,
- śmiertelność na poziomie równym lub wyższym niż w przypadku grypy.¹
Główne powikłania u dorosłych
- Zapalenie płuc z niewydolnością oddechową
- Zaostrzenie astmy, POChP, niewydolność serca
- Powikłania sercowo-naczyniowe (migotanie przedsionków, niewydolność serca).1
Lepiej zapobiegać, niż leczyć
Obecnie w Polsce dostępne są dwie szczepionki przeciw RSV – Arexvy i Abrysvo. Nowością jest dostępność w refundacji od 1 października szczepionki Arexvy2, dlatego w dalszej części artykułu skupimy się właśnie na niej.
Dla kogo szczepionka?
Zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego szczepionka Arexvy może być stosowana do czynnego uodparniania w celu zapobiegania chorobie dolnych dróg oddechowych wywoływanej przez RSV u:
- osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych,
- osób dorosłych w wieku od 50 do 59 lat ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chorobę wywoływaną przez RSV.3
W ramach refundacji szczepionka Arexvy jest bezpłatna dla osób w wieku 65 lat i starszych. Dla pacjentów w wieku 60-64 lat szczepionka jest w dostępna w ramach refundacji aptecznej z odpłatnością 50%. W pozostałych grupach wieku szczepionka jest pełnopłatna.2
Jak wygląda kwestia bezpieczeństwa szczepionki?
Szczepionka jest dobrze tolerowana. Najczęstsze działania niepożądane są łagodne i ustępują w ciągu 1–3 dni. Są to:
- ból i rumień w miejscu wstrzyknięcia,
- ból głowy, zmęczenie,
- ból mięśni i stawów. 1,3
Jaki jest schemat szczepienia?
- Jedna dawka domięśniowo.
- Optymalny termin: późne lato lub wczesna jesień.
- Wskazania: osoby ≥60 lat oraz osoby ≥50 z grup ryzyka 3
Czy można łączyć z innymi szczepieniami?
Zaletą Arexvy jest możliwość podania jej podczas jednej wizyty z innymi szczepionkami:
- ze szczepionką mRNA przeciw COVID-19,
- szczepionką przeciw pneumokokom,
- szczepionką przeciw półpaścowi (rekombinowaną, z adiuwantem),
- szczepionką przeciw grypie sezonowej (w standardowej dawce bez adiuwantu, o podwyższonej dawce bez adiuwantu albo w standardowej dawce z adiuwantem).3
Eksperci dopuszczają też stosowanie szczepionek przeciwko RSV z innymi szczepionkami na ogólnie obowiązujących zasadach. Oznacza to, iż można w czasie jednej wizyty podać kilka inaktywowanych (martwych) szczepionek.1
Czy istnieją przeciwwskazania do podania szczepionki?
Przeciwwskazaniem do podania szczepionki jest nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podanie szczepionki należy odroczyć u pacjentów z ostrymi objawami ciężkiej choroby przebiegającej z gorączką. Jednakże występowanie łagodnego zakażenia, na przykład przeziębienia, nie powinno być powodem odroczenia szczepienia.3
Jak rozmawiać z pacjentami o szczepieniu przeciw RSV?
Dobrym momentem do rozmowy jest sezon szczepień przeciw grypie. Pacjent, który zgłasza się po szczepionkę, jest już przekonany do profilaktyki, a dodatkowo można zaproponować podanie obu szczepionek podczas jednej wizyty. To wygodne, bezpieczne i dobrze udokumentowane rozwiązanie. Rozmowę warto też inicjować przy realizacji recept na leki przewlekłe. Pacjenci z POChP, astmą, niewydolnością serca, arytmią czy nadciśnieniem tętniczym to osoby szczególnie narażone na ciężkie powikłania infekcji.
Skuteczna rozmowa i rozwianie wątpliwości wobec szczepień to kluczowa sprawa dla zwiększonej skuteczności wyszczepiania osób starszych.
Najskuteczniejsze argumenty: RSV może być równie groźne jak grypa, do niedawna nie mieliśmy żadnej ochrony, wystarczy jedna dawka, a osoby powyżej 65. roku życia mogą zaszczepić się bezpłatnie Dla pacjenta oznacza to mniej ryzyka hospitalizacji i większe bezpieczeństwo w kontaktach rodzinnych w okresie infekcyjnym. 1,2,3
Skuteczność szczepionki Arexvy
W badaniach klinicznych wykazano 82,6% skuteczności w zapobieganiu chorobom dolnych dróg oddechowych wywołanym przez RSV u osób w wieku ≥60 lat oraz ponad 90% skuteczności u pacjentów z chorobami współistniejącymi.1
Arexvy zapewnia wysoką ochronę przed dwoma podtypami wirusa RSV: RSV A oraz RSV B, która wyniosła w badaniu rejestracyjnym odpowiednio: 84,6% i 80,9%.
Szczepionka zapewnia długotrwałą ochronę przed infekcją RSV. Dzięki temu wystarczy jedna dawka szczepionki. Nie trzeba powtarzać szczepienia co roku, jak np. szczepienia przeciwko grypie. W badaniach udowodniono ochronę przez minimum 3 sezony infekcyjne.3
Znaczenie systemu adiuwantowego
Poprzez połączenie swoistego dla RSV antygenu z systemem adiuwantowym szczepionka Arexvy została zaprojektowana tak, aby wzmacniać swoistą dla antygenu komórkową odpowiedź immunologiczną i odpowiedź przeciwciał neutralizujących u osób z wcześniej istniejącą odpornością na RSV.3
Q&A na temat szczepionki Arexvy 1,3
- Czy szczepionka Arexvy wymaga podania kilku dawek?
Odpowiedź: Nie, szczepionka jest podawana jako jedna dawka, nie ma w tej chwili konieczności podawania kolejnych dawek.
- W jaki mięsień najlepiej podawać szczepionkę?
Odpowiedź: Arexvy najlepiej podawać w mięsień naramienny.
- Jakie są bezwzględne przeciwskazania do podania Arexvy?
Odpowiedź: Jedynie nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą jest przeciwwskazaniem do szczepienia.
- Jak długo po zaszczepieniu pacjenta trzeba go obserwować?
Odpowiedź: Tak jak w przypadku innych szczepień zaleca się dokładną obserwację pacjenta przez co najmniej 15 minut po podaniu szczepionki.
- Czy przeziębienie to powód, żeby zrezygnować ze szczepienia?
Odpowiedź: Nie, występowanie łagodnego zakażenia, na przykład przeziębienia, nie powinno być powodem odroczenia szczepienia.
- Czy szczepionka Arexvy może być podawana jednocześnie ze szczepionką przeciw grypie, półpaścowi lub pneumokokom?
Odpowiedź: Tak, jest taka możliwość. Ważne jest, żeby szczepienie było wykonane w różne części anatomiczne np. w różne ręce. jeżeli to nie jest możliwe, należy zachować co najmniej 3 cm odstęp między wkłuciami.
- Połączyłam proszek z zawiesiną i płyn, który powstał, lekko opalizuje. Czy to normalne?
Odpowiedź: Tak, szczepionka po rekonstytucji jest opalizującym płynem, bezbarwnym do lekko brązowawego.
- Czy po rekonstytucji szczepionki muszę już zużyć od razu?
Odpowiedź: Nie, szczepionkę można wykorzystać w ciągu 4 godzin.
- Kiedy szczepić przeciwko RSV szczepionką Arexvy?
Odpowiedź: W dowolnym momencie, nie jest to szczepienie sezonowe. Udowodniono ochronę przez minimum 3 sezony infekcyjne (dalsze obserwacje trwają).
- Czy Arexvy działa na wszystkie podtypy wirusa RSV?
Odpowiedź: Tak, Arexvy zapewnia wysoką ochronę przed dwoma podtypami wirusa RSV: RSV A oraz RSV B, która wyniosła w badaniu rejestracyjnym odpowiednio: 84,6% i 80,9%.
Rola farmaceuty w profilaktyce zakażeń RSV
RSV nie jest tylko problemem pediatrycznym. Dla osób starszych i przewlekle chorych stanowi poważne zagrożenie. Dzięki szczepieniom farmaceuci mogą realnie wpływać na zdrowie pacjentów. Dlatego warto zacząć rozmowę o szczepieniu już dziś – aby móc chronić pacjentów przed przykrymi konsekwencjami w przyszłości.
Bibliografia
- Nitsch-Osuch A, Antczak A, Barczyk A, et al. Rekomendacje grupy ekspertów w zakresie szczepień przeciw wirusowi RS osób dorosłych. Lek POZ. 2023;9(6):301-308.
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 17 września 2025 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 października 2025 r.
- Arexvy – proszek i zawiesina do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań | GSK PL. August 28, 2025. Accessed October 28, 2025. https://pl.gsk.com/pl-pl/produkty/szczepionki/arexvy/
