Resort zdrowia i konsultant krajowy przygotowują program profilaktyki przedekspozycyjnej HIV. Sytuacja międzynarodowa i migracje dużej liczby osób wpływają na sytuację epidemiologiczną w Polsce. Wzrasta m.in. liczba osób zakażonych HIV. w tej chwili programem leczenia objętych jest około 21,5 tys. osób, w tym 3400 uchodźców.
“W ciągu ostatnich dwóch lat mamy rekordową liczbę nowych zakażeń, zarówno w populacjach migrujących, jak i w populacji polskiej”- mówił prof. Miłosz Parczewski (konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych) na konferencji w Sejmie. Przypomniał o strategii UNAIDS 90-90-90, mającej na celu ograniczenie zakażeń HIV, której celem jest sytuacja, kiedy 90 proc. osób zakażonych jest tego świadomych, 90 proc. zakażonych otrzymuje leczenie antyretrowirusowe, a w wyniku tych działań 90 proc. zakażonych po przejściu terapii uzyskuje długotrwałą supresję wirusologiczną. Tymczasem w Polsce około 20 proc. osób zakażonych jest niezdiagnozowanych, a wśród zdiagnozowanych aż 15 proc. nie jest leczonych. “Każda osoba, która jest skutecznie leczona przez sześć miesięcy, staje się niezakaźna drogą seksualną, czyli przestaje być źródłem zakażenia dla kolejnych osób” – podkreślał prof. Parczewski.
Jak dodał, najważniejszymi elementami strategii walki z HIV są testowanie i leczenie. W latach 2010-2023 powinniśmy mieć 75 proc. spadek liczby zakażeń, tymczasem spadek wyniósł tylko 35 proc. Choć skuteczność profilaktyki przedekspozycyjnej (PrEP) została dowiedziona, Polska pozostaje wśród nielicznych państw bez takiego programu profilaktycznego. “Brak wiedzy zarówno w populacji, wśród osób narażonych, jak i wśród pracowników ochrony zdrowia” – ocenił prof. Parczewski. Proponowany program miałby objąć opieką 10 tys. osób, które mogą mieć styczność lub narażenie na HIV i inne choroby. Wejście do programu nie wymagałoby skierowania, a realizowany byłby przez poradnie profilaktyczno-lecznicze HIV/AIDS, poradnie chorób zakaźnych i dermato-wenerologicznych.
Doktor Marta Niedźwiecka-Stadnik (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH) przytoczyła dane obrazujące wzrost liczby osób zakażonych w Polsce. Aktualnie jest już ponad 35 tys. osób zakażonych HIV. W ostatnich latach wzrost liczby zakażonych generowały osoby innej niż polska narodowości, przede wszystkim ukraińskiej, ale również osoby pochodzące z Białorusi i Zimbabwe. Wśród kobiet wzrost ten dotyczy przede wszystkim kobiet po 40 r. ż., które przyjechały z Ukrainy. U mężczyzn wzrost widoczny jest we wszystkich grupach wiekowych i głównie u osób heteroseksualnych. Dr Niedźwiecka-Stadnik zwróciła uwagę na 20 proc. wzrost zakażeń w mniejszych miastach i wsiach, który nastąpił w ciągu ostatnich pięciu lat – “Wzrost jest realny, nie tylko wynika on z opóźnień w raportowaniu czy migracji”.
Magdalena Glewicz, ambasadorka kampanii Niewykrywalnie w nawiązaniu do informacji o możliwości kierowania na badania w kierunku HIV przez lekarzy POZ podkreśliła, iż nie rozwiąże to problemu w mniejszych miejscowościach.
Dr Anna Marzec-Bogusławska (Krajowe Centrum ds. AIDS) poinformowała, iż w tej chwili programem leczenia objętych jest około 21,5 tys. osób, w tym 3400 uchodźców. “Program leczenia antyretrowirusowego przebiega w tej chwili adekwatnie bez zakłóceń” – oceniła. Zwróciła uwagę na skutki decyzji USA, gdzie administracja Donalda Trumpa wstrzymała finansowanie programów do walki z HIV/AIDS, odgrywające dużą rolę w zdrowiu publicznym m.in. za naszą wschodnią granicą. Może to doprowadzić do migracji osób chorych do Polski, w celu kontynuacji terapii, a takiego dodatkowego obciążenia nasz system – jej zdaniem – tego nie wytrzyma. “Na Ukrainie jedyną organizacją mogącą zapewnić realny dostęp do terapii jest dziś Globalny Fundusz do Walki z HIV/AIDS, Gruźlicą i Malarią, ale również on ma duże problemy z powodu utraty amerykańskiego dofinansowania” – mówiła dr Marzec-Bogusławska. Jak oceniła, Polska powinna podjąć działania mające na celu zahamowanie wycofywania się innych państw z tego finansowania – “Jeżeli coś się zadzieje na Ukrainie (…), my będziemy mieli zaraz tych pacjentów w Polsce. Obawiam się, iż żaden system nie wytrzyma takiego napływu pacjentów”.
Maciej Burski z Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia poinformował, iż w ministerstwie realizowane są prace przygotowawcze do opracowania programu profilaktyki przedekspozycyjnej HIV. “Nie liczyłbym, iż program ruszy w tym roku” – powiedział, równocześnie dodając, iż wdrożenie PrEP będzie miało ekonomiczne uzasadnienie. Resort zdrowia prowadzi również prace nad nowelizacją ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zostanie do niej dodany rozdział dotyczący profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową. Nowelizacja powinna wejść w życie do końca roku.
