Problemy z oddychaniem to zaburzenie podstawowej czynności układu oddechowego, jaką jest wymiana tlenu i dwutlenku węgla podczas rytmicznych, spokojnych wdechów i wydechów. Przyczyną może być zaburzenie jednego lub kilku elementów układu oddechowego, jak również patologie dotyczące zupełnie innych układów organizmu. Warto bowiem wiedzieć, iż na jakość oddychania wpływają także struktury mięśniowe, kostne czy nerwowe. Diagnostyką i leczeniem problemów z oddychaniem zajmuje się najczęściej lekarz pulmonolog.
Problemy z oddychaniem – przyczyny
Istnieje wiele możliwych przyczyn zaburzeń oddychania. W pierwszej kolejności należy ich szukać w obrębie układu oddechowego oraz układu sercowo-naczyniowego. Przykładami są:
- kardiomiopatia;
- zator tętnicy płucnej;
- zespół ostrej niewydolności oddychania ARDS;
- infekcje bakteryjne lub wirusowe;
- wdychanie substancji toksycznych i toksyczne uszkodzenie struktur układu nerwowego;
- pylica płuc;
- zapalenie płuc, w tym także popromienne;
- zapalenie oskrzeli;
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
- rozstrzenie oskrzeli;
- rozedma płuc;
- choroby żył płucnych;
- niewydolność lewej komory serca.
Innymi możliwymi przyczynami zaburzeń oddychania są także:
- zespół nerczycowy;
- niewydolność wątroby z hipoalbuminemią;
- urazy głowy i urazy klatki piersiowej, w tym zwłaszcza złamania żeber;
- dyskopatia i problemy z kręgosłupem;
- wady postawy, np. klatka piersiowa kurza lub klatka piersiowa lejkowata;
- ostre krwotoczne zapalenie trzustki;
- urazy przepony, głównego mięśnia oddechowego;
- przedawkowanie niektórych leków;
- stwardnienie zanikowe boczne i inne choroby autoimmunologiczne przebiegające z zajęciem wielu układów jednocześnie;
- ostra napadowa porfiria.
Warto pamiętać, iż problemy z oddychaniem mogą wynikać także z zupełnie naturalnych przyczyn. Przykładem jest choćby ciąża, zwłaszcza jej III trymestr. Rosnący płód zajmuje coraz więcej miejsca w jamie brzusznej, przez co stopniowo zwiększa się ucisk na przeponę. Może to powodować problemy z oddychaniem choćby w spoczynku. Omawiany problem może wynikać również ze zdenerwowania, silnego stresu, strachu czy przeżytej traumy.
Problemy z oddychaniem – objawy
O problemach z oddychaniem można mówić wówczas, gdy jego jakość nie jest zadowalająca i pogarsza komfort życia. Przykładem jest uczucie duszności i ściskania w klatce piersiowej podczas oddychania, brak możliwości wzięcia głębokiego wdechu, przyspieszenie oddechu lub uczucie niezaspokajania potrzeb organizmu na tlen. Pacjent często opisuje swoje odczucia jako niemożność pełnojakościowych wdechów mimo szczerej chęci, stają się one spłycone. Zaburzeniom oddychania mogą towarzyszyć objawy takie jak:
- kołatanie serca;
- zasinienie skóry wskutek niedostatecznej podaży tlenu;
- zawroty głowy;
- nadmierna senność.
Diagnostyka problemów z oddychaniem
Przy problemach z oddychaniem w pierwszej kolejności warto udać się do lekarza pulmonologa. Podstawą diagnostyki jest spirometria, czyli nieinwazyjne badanie umożliwiające ocenę objętości i pojemności płuc pacjenta. Następnie wykonuje się tomografię komputerową, rezonans magnetyczny lub RTG klatki piersiowej oraz badania krwi i moczu. jeżeli istnieją podejrzenia, iż problem może mieć podłoże kardiologiczne, diagnostykę uzupełnia się o badanie EKG Holter oraz ECHO serca. Na podstawie wyników i obserwacji wdraża się optymalne leczenie.
Problemy z oddychaniem – leczenie
Zawsze należy leczyć tego typu problemy przyczynowo. Oznacza to, iż jeżeli wynikają one ze złamania żeber, należy zadbać o unieruchomienie klatki piersiowej oraz zapewnić odłamom odpowiednie warunki do zrostu. Z kolei przy przewlekłych chorobach płuc dąży się do uzyskania jak najlepszych parametrów oddechowych dzięki zdrowego stylu życia (ważne jest zwłaszcza, aby rzucić palenie papierosów), w tym regularnej aktywności fizycznej.
Zobacz również: Wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka.
Jeśli wyleczenie choroby podstawowej nie jest możliwe, lekarz może zadecydować o tlenoterapii. Źródłem tlenu są koncentratory tlenu zasilane prądem elektrycznym, a także pojemniki z ciekłym tlenem. Bardzo istotną składową terapii są również ćwiczenia oddechowe – rehabilitacja prowadzona pod okiem fizjoterapeuty. Ma na celu bezpieczne zwiększenie pojemności oddechowej oraz wzmocnienie mięśni oddechowych pacjenta.
Bibliografia
- Klimiuk K., Wojszel Z., Gułaj E., Bień B., Problemy diagnostyczne i terapeutyczne wybranych chorób układu oddechowego u osób w podeszłym wieku, Gerontologia Polska, 1/2011.
- Kałucka S., Najnowsze wytyczne postępowania w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc na rok 2019/2020 – GOLD 2019/2020, Część I. Epidemiologia, etiologia, rozpoznanie, Geriatria, 14/2020.
- Shifren A., Witt C., Byers D., Pulmonologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2021.
