Poszukiwanie leków, suplementów, czy też sposobów, które rzeczywiście mogą wpierać funkcję układu immunologicznego, może okazać się dla nich bardzo problematyczne, gdyż jak się okazuje, wiele popularnych „preparatów na odporność” lub „na przeziębienie”, często reklamowanych w telewizji, wcale nie ma udowodnionego działania, o których możemy poczytać we wskazaniach, czy też w internecie. Co więc warto polecić pacjentowi na zmniejszenie ryzyka infekcji i podniesienie odporności?
Witamina D podstawą odporności – fakt
Witamina D to obowiązkowy suplement dla wszystkich, niezależnie od wieku, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostęp do słońca jest ograniczony. Okazuje się, iż witamina D pełni kluczową rolę nie tylko w regulacji gospodarki wapniowo-foforanowej, ale też może wpływać na funkcje psychiczne oraz stanowi kluczową rolę w modulacji odpowiedzi immunologicznej. Chroni organizm przed zakażeniami bakteryjnymi i wirusowymi poprzez aktywację limfocytów T, produkcję cytokin, białek przeciwdrobnoustrojowych i receptorów rozpoznających wzorce. Pojawia się również coraz więcej dowodów na to, iż suplementacja witaminą D może zwalczać zakażenia wirusowe najczęściej wywołujące przeziębienie, w tym infekcje wywołane przez SARS-CoV-2.
- Przeczytaj także: Przeziębienie, grypa, COVID-19 – jak zdiagnozować pacjenta w aptece i co mu polecić?
Duże dawki witaminy C chronią przed przeziębieniem – mit
Faktem jest, iż witamina C wywiera korzystny wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego, jednak nie chroni ona przed przeziębieniem. W okresie infekcyjnym warto jednak rozważyć jej suplementację, gdyż może mieć pozytywny wpływ na przebieg samej choroby. Mimo iż, nieznacznie skraca czas infekcji, to sam jej przebieg oraz nasilenie objawów mogą okazać się łagodniejsze. Witamina C działa antyoksydacyjnie, wzmacnia wrodzone i adaptacyjne odpowiedzi immunologiczne, zwiększa chemotaksję i aktywność fagocytozy, co prowadzi do zabijania komórek bakteryjnych i zapobiega uszkodzeniom tkanek, poprzez usuwanie zużytych neutrofili z miejsca zakażenia.
Inozyna pranobeks uchroni nas przed wszelkimi chorobami – mit
Pranobeks inozyny zalecany jest wspomagająco u osób o obniżonej odporności, w przypadku nawracających zakażeń górnych dróg oddechowych oraz w leczeniu opryszczki warg i skóry twarzy. Mimo, iż rzeczywiście można zaobserwować jego pozytywny wpływ na układ immunologiczny – zwiększa proliferację limfocytów T oraz aktywność komórek NK, co prowadzi do wzrostu poziomu cytokin prozapalnych – to nie przekłada się to na liczbę zachorowań, czy też nasilenie objawów.
Suplementacja cynkiem podnosi odporność i chroni przed przeziębieniem – mit
Chociaż można doszukać się tu trochę prawdy, gdyż cynk jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, a jego niedobory rzeczywiście mogą zwiększyć podatność na infekcje.
Suplementacja cynkiem mimo, iż nie zmniejsza ryzyka wystąpienia infekcji (przy jego prawidłowym poziomie w organizmie), to warto ją polecić w trakcje trwającego już przeziębienia, gdyż może to skrócić czas trwania choroby. Z jego suplementacją należy jednak uważać, gdyż nadmiar cynku może działać immunosupresyjnie oraz prowadzić do niedoborów miedzi.
Probiotyki korzystnie wpływają na układ odpornościowy – fakt
Rzeczywiście niektóre szczepy wykazują dobroczynny wpływ na funkcję układu immunologicznego – zarówno na procesy związane z jego aktywacją oraz modulacją. Działanie probiotyków opiera się na indukowaniu pamięci immunologicznej, a to przekłada się na lepszą odpowiedź układu odpornościowego w przypadku kontaktu z patogenami. Szczepy które mają potwierdzony korzystny wpływ na funkcje układu immunologicznego, to min.: Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus acidophilus, Streptococcus salivarius K12, Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium animalis subsp.
Jeżówka purpurowa wspiera odporność – fakt
Faktem jest, iż jeżówka purpurowa przynosi wiele korzyści dla funkcji układu immunologicznego. Rzeczywiście może ona wzmacniać odporność organizmu, szczególnie w okresie infekcyjnym, jednak nie może być wykorzystywana jako podstawa leczenia i profilaktyki. Jej dobroczynny wpływ na układ immunologiczny wiąże się z działaniem immunomodulującym, przeciwzapalnym, przeciwwirusowym, przeciwdrobnoustrojowym oraz antyoksydacyjnym. Jeżówka jest podmiotem zainteresowania głównie w odniesieniu do zakażeń górnych dróg oddechowych, jednak wciąż potrzebne są dalsze badania, które potwierdzą jej skuteczność i bezpieczeństwo.
Co jest rzeczywiście podstawą odporności?
Podstawą dbania o zdrowie i odporność organizmu są przede wszystkim zdrowa, zbilansowana dieta, umiarkowana aktywność fizyczna, ograniczenie (a najlepiej rzucenie!) używek, codzienne wystawianie się na słońce oraz dbanie o sen. Odpowiednio dobrana suplementacja może być jak najbardziej pomocna, jednak nie zastąpi ona ogólnego dbania o zdrowie. Warto podkreślić, iż o zdrowie i odporność dbamy cały rok, a nie tylko, w przypadku zbliżającego się sezonu jesienno-zimowego.
Autor: mgr farm. Dominika Poborca
Źródła:
- Gasmi A, Shanaida M, Oleshchuk O, Semenova Y, Mujawdiya PK, Ivankiv Y, Pokryshko O, Noor S, Piscopo S, Adamiv S, Bjørklund G. Natural Ingredients to Improve Immunity. Pharmaceuticals (Basel). 2023 Apr 1;16(4):528. doi: 10.3390/ph16040528. PMID: 37111285; PMCID: PMC10143734.
- Barrea L, Verde L, Grant WB, Frias-Toral E, Sarno G, Vetrani C, Ceriani F, Garcia-Velasquez E, Contreras-Briceño J, Savastano S, Colao A, Muscogiuri G. Vitamin D: A Role Also in Long COVID-19? Nutrients. 2022 Apr 13;14(8):1625. doi: 10.3390/nu14081625. PMID: 35458189; PMCID: PMC9028162.
- Hemilä H, Chalker E. Vitamin C reduces the severity of common colds: a meta-analysis. BMC Public Health. 2023 Dec 11;23(1):2468. doi: 10.1186/s12889-023-17229-8. PMID: 38082300; PMCID: PMC10712193.
- Beran J, Šalapová E, Špajdel M; Isoprinosine Study (EWO ISO-2014/1) Team. Inosine pranobex is safe and effective for the treatment of subjects with confirmed acute respiratory viral infections: analysis and subgroup analysis from a Phase 4, randomised, placebo-controlled, double-blind study. BMC Infect Dis. 2016 Nov 7;16(1):648. doi: 10.1186/s12879-016-1965-5. PMID: 27821093; PMCID: PMC5100179.
- Khakoo RA, Watson GW, Waldman RH, Ganguly R. Effect of inosiplex (Isoprinosine) on induced human influenza A infection. J Antimicrob Chemother. 1981 Apr;7(4):389-97. doi: 10.1093/jac/7.4.389. PMID: 6166605.
- Litzman J, Lokaj J, Krejcí M, Pesák S, Morgan G. Isoprinosine does not protect against frequent respiratory tract infections in childhood. Eur J Pediatr. 1999 Jan;158(1):32-7. doi: 10.1007/s004310051005. PMID: 9950305.
- Ogal M, Johnston SL, Klein P, Schoop R. Echinacea reduces antibiotic usage in children through respiratory tract infection prevention: a randomized, blinded, controlled clinical trial. Eur J Med Res. 2021 Apr 8;26(1):33. doi: 10.1186/s40001-021-00499-6. PMID: 33832544; PMCID: PMC8028575.
- Burlou-Nagy C, Bănică F, Jurca T, Vicaș LG, Marian E, Muresan ME, Bácskay I, Kiss R, Fehér P, Pallag A. Echinacea purpurea (L.) Moench: Biological and Pharmacological Properties. A Review. Plants (Basel). 2022 May 5;11(9):1244. doi: 10.3390/plants11091244. PMID: 35567246; PMCID: PMC9102300.
