Przebieg infekcji kataralnej
Popularne przysłowie mówi, iż katar nieleczony trwa 7 dni, a leczony tydzień. Jednak infekcja z katarem może przebiegać według określonych etapów, a brak odpowiedniej terapii i higieny nosa może doprowadzić do powikłań, co znacząco wydłuży powrót do zdrowia.
Faza pełnego rozwoju infekcji wirusowej trwa zwykle 2-4 dni, w tym czasie istnieje ryzyko powstania wtórnej infekcji bakteryjnej nosa, zatok przynosowych lub gardła. Dlatego na etapie pojawienia się gęstej, jeszcze przeźroczystej wydzieliny, szczególnie ważna jest odpowiednia higiena jamy nosowej, która zminimalizuje ryzyko pojawienia się powikłań w postaci wtórnej infekcji bakteryjnej nosa i zatok.
Dwukierunkowe działanie miejscowe
Podawanie określonych substancji czynnych w produktach leczniczych do stosowania miejscowego ma swoją długą historię. Nie bez powodu leki działające miejscowo – dokładnie tam, gdzie pojawia się problem – są tak popularne, szczególnie o ile chodzi o leczenie podrażnień nosa i gardła, stanów zapalnych oraz przekrwienia śluzówki nosa i zatok.
W leczeniu infekcji kataralnych ważne jest szybkie i skuteczne miejscowe rozwiązanie, dlatego pacjenci sięgają najczęściej po krople do nosa. Ich zastosowanie bezpośrednio na śluzówkę nosa ogranicza wpływ leku na cały organizm, a co najważniejsze działa w miejscu problemu. Od leków stosowanych donosowo oczekuje się szybkiego efektu działania. Przede wszystkim mają powstrzymać wysięk oraz ułatwić oddychanie przez nos. Takie działanie może zapewnić nafazolina.
Jednak jest grupa infekcji, dla leczenia której powyższe działanie jest niewystarczające. Infekcje o podłożu bakteryjnym wymagają zastosowania dodatkowego rozwiązania terapeutycznego, które zapobiega rozwojowi bakterii. Za takie działanie może odpowiadać sulfatiazol działający bakteriostatycznie.
Formulacja kropli – istotne wsparcie terapii
Zastosowanie odpowiedniej terapii miejscowej, dopasowanej do rodzaju infekcji ma ogromne znaczenie dla jej skuteczności. Natomiast nie bez znaczenia są również substancje pomocnicze zawarte w kroplach. Formuła leku, w której umieszczone są substancje aktywne, a szczególnie zawarte w niej emolienty mogą wpłynąć na zmniejszenie podrażnienia oraz poprawić adhezyjność leku, co wpływa na wydłużenie czasu przebywania leku na śluzówce nosa. [2]
Kompozycja kropli do nosa Sulfarinol zawiera substancje pomocnicze takie jak wosk pszczeli oraz parafinę, dzięki którym mają one formułę bardziej lepką – oleistego białego płynu, który przylega do śluzówki nosa tworząc odczuwalną warstwę ochronną. [3]
Połączenie sulfatiazolu z nafazoliną – synergia działania
Preparat złożony z sulfatiazolu i nafazoliny cechuje się synergistycznym działaniem. Sulfatiazol jest sulfonamidem o krótkotrwałym działaniu bakteriostatycznym na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne. Z kolei nafazolina to pochodna imidazolowa o działaniu adrenomimetycznym, która pobudza bezpośrednio receptory adrenergiczne α1 i α2, praktycznie nie wpływając na receptory β. [4]
Miejscowe zastosowanie takiego preparatu na błonę śluzową nosa powoduje skurcz rozszerzonych naczyń krwionośnych śluzówki, co prowadzi do hamowania objawów związanych ze stanem zapalnym, m.in. obrzęku i wysięku (kataru) oraz hamuje namnażanie się bakterii. Takie działanie ułatwia drenaż zatok obocznych nosa i oddychanie przez nos, a także zwalcza przyczynę stanu zapalnego o podłożu bakteryjnym. Co istotne, podanie donosowe może także udrożnić trąbkę słuchową. [4]
Jaki jest czas działania takiego połączenia? Nafazolina zaczyna działać już po ok. 5 minutach, a efekt terapeutyczny preparatu utrzymuje się przez 6-8 godzin. Lek można aplikować do 6 razy dziennie, jednak nie częściej niż co 4 godziny. [4]
Przychodzi Pan Jacek do apteki…
Któregoś czwartkowego popołudnia do Twojej apteki przychodzi mężczyzna w średnim wieku. Podaje, iż potrzebuje „czegoś skutecznego na swój katar”. Ty dopytujesz, co ma na myśli, mówiąc „swój katar”. Pan Jacek wyjaśnia, iż mocno cieknie mu z nosa. Dodaje, iż prawie każda jesienna infekcja kończy się u niego nadkażeniem bakteryjnym i w efekcie zapaleniem zatok. Jego lekarz rodzinny potwierdził, iż jego problemy z zatokami rzeczywiście wynikają z obecności bakterii. Pacjent wspomina, iż kiedyś brał krople do nosa, które mu pomagały, ale już jakiś czas nie może ich dostać.
Co można zarekomendować Panu Jackowi?
Warto uświadomić Pana Jacka, iż krople, które kiedyś stosował, to prawdopodobnie lek o nazwie handlowej Sulfarinol. Od sierpnia tego roku jest on znów dostępny w polskich aptekach. [4] Substancjami czynnymi tego leku są sulfatiazol i nafazolina. Sulfarinol stosuje się w krótkotrwałym, doraźnym leczeniu objawów przekrwienia błony śluzowej nosa – kataru, uczucia zatkania nosa, obrzęku błony śluzowej nosa, spowodowanych przez stan zapalny związany z zakażeniem bakteryjnym. Można go polecać młodzieży w wieku od 12 lat oraz dorosłym. [4]
Wśród substancji pomocniczych leku Sulfarinol znajdziemy parafinę płynną oraz wosk pszczeli. Jak podaje podmiot odpowiedzialny, składniki te (o standardzie farmaceutycznym) tworzą emulsję, w której rozpuszczone są substancje czynne. Dzięki temu warstwa leku posiada lepsze adekwatności adhezyjne niż w przypadku roztworów wodnych. Ponadto krople wykazują dodatkowe działanie natłuszczająco-nawilżające – tworzą film na śluzówce, który chroni przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych. [3,6,7]
Co przekazać Panu Jackowi?
Podczas wydawania leku Sulfarinol przekaż pacjentowi, jak prawidłowo zakraplać nim nos. Poinformuj go, iż powinien podawać 1-2 krople leku do każdego otworu nosowego, na płatek nosa, co 4-6 godzin. Lek może być stosowany przez 3-5 dni. jeżeli po tym czasie nie nastąpi poprawa, należy skonsultować się z lekarzem. [4]
Podsumowanie
Co wyróżnia produkt leczniczy Sulfarinol?
- to jedyny na rynku polskim lek OTC, zawierający substancję bakteriostatyczną (sulfatiazol) i obkurczającą śluzówkę nosa (nafazolinę);
- dzięki zawartości parafiny płynnej i wosku pszczelego może tworzyć ochronny film na śluzówce nosa, który natłuszcza i nawilża podrażniony nos;
- jest to produkt rozpoznawalny i ceniony przez pacjentów.
Bibliografia:
- Rejestr Produktów Leczniczych, https://rejestry.ezdrowie.gov.pl/rpl/
- Lobo S, Xi Z, Das D, Hadzimichalis NM, Creek JA. Intranasal Delivery: Formulation Factors and Insights Into User Experience. AAPS PharmSciTech. 2025 Jul 1;26(6):179. doi: 10.1208/s12249-025-03171-y. PMID: 40593387.
- Mishra A, Kawatra R, Gola M. Interventions for atrophic rhinitis. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Feb 15;2012(2):CD008280. doi: 10.1002/14651858.CD008280.pub2. PMID: 22336840; PMCID: PMC11569886.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego SULFARINOL, (50 mg + 1 mg)/ml, krople do nosa [na dzień: 20.10.2025]
- https://sulfarinol.com/ [dostęp: 23.20.2025]
- Materiały podmiotu odpowiedzialnego produktu leczniczego Sulfarinol – TACTICA Pharmaceuticals Sp. z o.o.
- Samia E. El-Didamony, Hend I.A. Gouda, Mahmoud M.M. Zidan, Reham I. Amer, Bee products: An overview of sources, biological activities and advanced approaches used in apitherapy application, Biotechnology Reports, Volume 44, 2024, e00862, ISSN 2215-017X, https://doi.org/10.1016/j.btre.2024.e00862.
Nazwa produktu leczniczego: SULFARINOL, (Sulfathiazolum + Naphazolini nitras), (50 mg + 1 mg)/ml. Skład: 1 ml kropli do nosa zawiera 50 mg sulfatiazolu (Sulfathiazolum) i 1 mg nafazoliny azotanu (Naphazolini nitras). Jedna kropla zawiera około 2,5 mg sulfatiazolu i 0,05 mg nafazoliny azotanu. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: 0,16 mg metylu parahydroksybenzoesanu (E 218) i 0,01 mg propylu parahydroksybenzoesanu (E 216) w 1 ml kropli do nosa. Postać farmaceutyczna: krople do nosa. Wskazania do stosowania: krótkotrwałe, doraźne leczenie objawów przekrwienia błony śluzowej nosa – kataru, uczucia zatkania nosa, obrzęku błony śluzowej nosa, spowodowanych przez stan zapalny związany z zakażeniem bakteryjnym. Sulfarinol jest wskazany do stosowania u dorosłych, dzieci i młodzieży w wieku od 12 lat. Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli: do każdego otworu nosowego 1 do 2 kropli co 4 do 6 godzin. Dzieci i młodzież w wieku powyżej 12 lat: do każdego otworu nosowego 1 do 2 kropli co 4 do 6 godzin. Produktu leczniczego Sulfarinol nie należy stosować u dzieci w wieku poniżej 12 lat ze względu na bezpieczeństwo stosowania. Lek należy zakroplić do każdego otworu nosowego na skrzydełko nosa, następnie kilkakrotnie zacisnąć nos palcem wskazującym i kciukiem. Przed użyciem wstrząsnąć. Leku nie należy stosować częściej niż co 4 godziny i nie dłużej niż 3 do 5 dni. Inne sposoby podawania można stosować wyłącznie na zlecenie lekarskie. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Uczulenie na sulfonamidy. Jaskra z zamkniętym kątem przesączania. Nieżyt nosa wysychający. Wiek poniżej 12 lat. Ostrzeżenia i środki ostrożności: Produktu leczniczego nie należy stosować dłużej niż 3 do 5 dni, z powodu możliwości wtórnego nasilenia obrzęku i kataru, a także wystąpienia trwałych zmian w nabłonku. Ostrożnie stosować w następujących przypadkach: leczenie inhibitorami MAO i trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi; cukrzyca; astma oskrzelowa; nadciśnienie tętnicze; choroby tarczycy; choroby układu krążenia (zwłaszcza w przypadku zaburzeń rytmu); stwardnienie tętnic mózgu; przerost gruczołu krokowego. Miejscowy ból, brak poprawy, nasilenie miejscowych zmian nabłonka oraz krwawienie z nosa są wskazaniem do przerwania stosowania leku. Należy zachować szczególną ostrożność u chorych w podeszłym wieku. Dzieci i młodzież: nie stosować u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Specjalne ostrzeżenia dotyczące substancji pomocniczych: w 1 ml produktu leczniczego znajduje się 0,16 mg metylu parahydroksybenzoesanu (E 218) i 0,01 mg propylu parahydroksybenzoesanu (E 216). Produkt leczniczy może powodować reakcje alergiczne (możliwe reakcje typu późnego). Działania niepożądane: Dzieci i młodzież: miejscowe działania niepożądane – objawy uczuleniowe (wysypka skórna, obrzęk warg) mogą wystąpić często w przypadku zastosowania leku (pomimo przeciwwskazań) u uczulonych na sulfonamidy dzieci w wieku poniżej 12 lat, a zwłaszcza w grupie wiekowej poniżej 7 lat. Ogólne działania niepożądane spowodowane przez nafazoliny azotan mogą wystąpić po podaniu donosowym z powodu szybkiego wchłaniania leku przez zmienioną zapalnie błonę śluzową oraz w przypadku przedawkowania po nieprawidłowym zakropieniu (gdy preparat spływający do żołądka wchłonie się z przewodu pokarmowego). Może się to zdarzyć również w przypadku zastosowania (pomimo przeciwwskazań) u dzieci, głównie w grupie wiekowej poniżej 3 lat. Wszystkie grupy pacjentów: zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania – częstość nieznana. Miejscowe działania niepożądane związane z donosowym podaniem leku: kichanie; kłujący ból nosa; uczucie pieczenia; zwiększone wydzielanie z nosa; stany uczuleniowe. Ogólne działania niepożądane: wzrost ciśnienia tętniczego; nudności; bóle i zawroty głowy; kołatanie serca; senność i ospałość; zwolnienie czynności serca; zespół Stevensa-Johnsona. Podmiot odpowiedzialny: TACTICA Pharmaceuticals Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 148a/1a, 30-212 Kraków. Numer pozwolenia Prezesa URPLWMiPB: R/3321. Produkt dostępny bez recepty: OTC.
SULF/31/10/25
