Ponad 220 mln zł rocznie zarabiamy na sprzedaży za granicę składników krwi

W Polsce do celów klinicznych (głównie do przetoczeń pacjentom) zużywane jest około 16 proc. osocza pozyskiwanego w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Taki poziom zużycia jest skorelowany z trendami światowymi – wyjaśnił wiceminister zdrowia Waldemar Kraska w odpowiedzi na interpelację posłów Lewicy.

Parlamentarzyści Marek Rutka, Robert Obaz, Katarzyna Ueberhan, Paweł Krutul, Monika Falej, Maciej Kopiec, Anita Kucharska-Dziedzic złożyli interpelację pytając o to, jakie ilości krwi i jej składników sprzedano poza granice Polski w latach 2019-2022 i I półroczu 2023 roku oraz jaką kwotę uzyskano ze sprzedaży krwi lub/i jej składników poza granice RP w latach 2019-2022 i I półroczu 2023 roku. Byli także zainteresowani jaką maksymalną kwotę uzyskano za jeden litr osocza sprzedawanego za granicę oraz na co przeznaczone są środki finansowe pozyskane z tej sprzedaży.

Wiceminister Waldemar Kraska poinformował, iż do celów klinicznych zużywamy 16 proc. pobranego osocza. Po zabezpieczeniu potrzeb klinicznych, pozostała część może zostać przeznaczona do frakcjonowania, w celu uzyskania produktów leczniczych osoczopochodnych (koncentratów czynników krzepnięcia, albumin, immunoglobulin) ratujących zdrowie i życie chorych. Jak napisał wiceminister, osocze jest wydawane za opłatą do wytwórni farmaceutycznych do czasu wypracowania innych rozwiązań systemowych. Chodzi o zapowiadane od lat utworzenie krajowego zakładu frakcjonowania osocza.

Osocze ludzkie jest surowcem wielu produktów leczniczych stosowanych w leczeniu chorób zagrażających życiu, w tym zaburzeń krzepnięcia krwi, zaburzeń układu odpornościowego oraz innych poważnych schorzeń. W Europie w 2017 r. brakowało ok. 3,8 mln litrów osocza. Dostępność do leków krwiopochodnych w Europie może być zagrożona, szczególnie w odniesieniu do leków deficytowych (immunoglobuliny, albuminy), na co wskazują ograniczenia w dostępie do immunoglobulin w wielu krajach europejskich.

W odpowiedzi na interpelację znalazło się zestawienie zawierające ilość osocza wydanego za opłatą do wytwórni farmaceutycznych (nadwyżka po zabezpieczeniu lecznictwa) w podziale na lata, opracowane na podstawie informacji RCKiK:

• 2019 rok – 249,7 tys. litrów osocza,
• 2020 rok – 269,8 tys. litrów osocza,
• 2021 rok – 271,9 tys. litrów osocza,
• 2022 rok – 296,9 tys. litrów osocza.

Przychody RCKiK z tytułu sprzedaży nadwyżek osocza, pozostających po zabezpieczeniu lecznictwa wynosiły:

• za osocze wydane w roku 2019 – ok. 97,4 mln zł,
• za osocze wydane w roku 2020 – ok. 136,9 mln zł,
• za osocze wydane w roku 2021 – ok. 160,9 mln zł,
• za osocze wydane w roku 2022 – ok. 219,8 mln zł.

Zgodnie z art. 19 ustawy o publicznej służbie krwi Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa nie sprzedają krwi, a jedynie wydają za opłatą. Minister Zdrowia, po zasięgnięciu opinii Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, określa corocznie wysokość opłat za krew i jej składniki wydawane przez jednostki organizacyjne publicznej służby krwi. Powszechnie stosowany w lecznictwie Koncentrat Krwinek Czerwonych, będący podstawowym składnikiem krwi pełnej pobieranej od honorowych krwiodawców, jest praktycznie w całości wykorzystywany na potrzeby lecznictwa w Polsce. Dlatego jest wydawany przez centra krwiodawstwa za opłatą wyłącznie do podmiotów leczniczych funkcjonujących na terenie Polski. Do wytwórni farmaceutycznych wydawane jest za opłatą wyłącznie osocze.

W przypadku niewykorzystania do celów klinicznych, aby zapobiec przeterminowaniu, Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa mają możliwość przekazania składników oddanej przez dawcę krwi (osocza) do przetworzenia w leki ratujące życie i zdrowie. Warunkiem wykorzystania osocza do celów innych niż kliniczne jest uzyskanie pisemnej zgody dawcy.

Beneficjentem kwot uzyskanych ze zbycia nadwyżek polskiego ludzkiego osocza są wyłącznie regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa. Środki finansowe pochodzące z wydania nadwyżek osocza za opłatą mają na celu przede wszystkim pokrycie kosztów, które RCKiK ponoszą w związku z pobraniem, preparowaniem, badaniem, przechowywaniem i przygotowaniem krwi i jej składników do wydania.