W Światowym Dniu Zdrowia Psychicznego, 10 października 2023 roku, Europejskie Biuro Regionalne WHO przedstawiło najnowsze dane z badania Health Behaviour in School-aged Children (HBSC), rzucając światło na ogólne tendencje w Europie, Azji Środkowej i Kanadzie. Wyniki badań realizowanych wśród 11–15-latków uwydatniają zaniepokojenie spadkiem dobrostanu psychicznego młodych dziewcząt we wszystkich badanych regionach.
Zły stan zdrowia psychicznego polskich nastolatków
W Polsce sytuacja wydaje się bardziej złożona. Odsetek nastolatków prezentujących wysoki poziom zadowolenia z życia systematycznie spada w każdej grupie wieku i u obu płci, ale największy spadek zanotowano wśród 11-letnich chłopców i dziewcząt między rundą badań 2017/2018 a 2021/2022 – wynosił on w obu przypadkach około 10 punktów procentowych.
Analizując dane z badania HBSC 2021/2022, które obejmuje obserwacje 280 000 młodych ludzi z 44 krajów, pojawiają się niekorzystne obserwacje w kontekście zdrowia psychicznego młodzieży w Polsce. Na przykład, 28 proc. 15-letnich dziewcząt z badanych państw czuje się samotnych, ale w Polsce ten wskaźnik wynosi znacznie więcej, bo aż 38,3 proc., co plasuje naszą młodzież na szczycie międzynarodowego rankingu pod względem odczuwania samotności. Dodatkowo, 51,8 proc. 13-letnich dziewcząt w Polsce często doświadcza uczucia przygnębienia, co występuje znacznie częściej niż w przeciętnym międzynarodowym kontekście i ponownie pokazuje naszą młodzież w niekorzystnym świetle na międzynarodowej arenie.
Komentując te wyniki, dr Anna Dzielska z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, współkoordynator badań w Polsce, zwraca uwagę: – Te liczby to nie tylko surowe dane. Są one odbiciem naszego społeczeństwa, naszego systemu opieki, naszych placówek edukacyjnych i naszych domów. Dla Polski stanowią one wyzwanie do podjęcia działań – do głębszego zrozumienia, szybszej reakcji i zapewnienia młodzieży lepszego wsparcia.
Potrzebna wczesna interwencja
Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na wczesne interwencje, zwłaszcza w środowisku szkolnym. Szkoły pełnią istotną rolę nie tylko w edukacji, ale także w dbaniu o dobrostan naszych nastolatków. kooperacja między placówkami edukacyjnymi, placówkami ochrony zdrowia i krajowymi inicjatywami w dziedzinie zdrowia psychicznego jest kluczowa, aby móc wprowadzić konkretne zmiany.
– Wyniki, zarówno te dotyczące regionu, jak i krajowe, pozwalają nam nie tylko na porównanie, ale także na opracowanie bardziej spersonalizowanych interwencji dla młodych ludzi, właśnie tutaj, w Polsce. Dane, którymi w tej chwili dysponujemy, są jasnym sygnałem do działania. Znamy już fakty – teraz przyszedł czas na konkretne rozwiązania – podsumowuje dr Agnieszka Małkowska-Szkutnik, współkoordynator badań z Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
