Sekretarz Robert F. Kennedy Jr. wdraża założenia programu Make America Healthy Again (MAH)A. Zmieniono już m.in. standardy bezpieczeństwa, wytyczne dotyczące szczepień oraz rozpoczęto eliminację barwników petrochemicznych z produkcji żywności na wzór standardów europejskich. Natomiast ograniczenie stosowania Roundupu w rolnictwie spotkało się z dużym sprzeciwem farmerów, którzy stanowią solidny elektorat Donalda Trumpa. Od czasu powołania nowej administracji Białego Domu, Agencja Ochrony Środowiska (EPA) systematycznie znosi regulacje środowiskowe – od kontroli zanieczyszczeń po ograniczenia emisji rtęci, arsenu i ołowiu w przemyśle. Tymczasem w ramach porozumienia UE i USA w sprawie taryf, kraje europejskie zapewniły preferencyjny dostęp do swojego rynku dla szerokiej puli amerykańskich towarów rolno-spożywczych i owoców morza.
Według opublikowanego w maju raportu „Przywróćmy zdrowie naszym dzieciom” głównymi przyczynami narastania chorób przewlekłych są przetworzona żywność, sztuczne dodatki i wszechobecne toksyczne substancje chemiczne. Amerykanie wyczekują nowej wersji raportu, która miała być opublikowana w sierpniu. Póki co wypłynęła wersja robocza dokumentu, opublikowana przez portal Politico, w której sekretarz Kennedy zapowiada monitorowanie ekspozycji na chemikalia i sugeruje rozwój precyzyjnych technologii ograniczających użycie pestycydów. Do czasu oficjalnej publikacji raportu MAHA, amerykański rząd apeluje, by wszystkie materiały traktować jako spekulacje.
Departament Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS) oraz Agencja ds. Żywności i Leków w kwietniu wspólnie ogłosiły stopniowe wycofanie wszystkich syntetycznych barwników petrochemicznych z krajowego łańcucha żywności. Okres przejściowy ma się zakończyć do 2026 roku. „Dziś FDA apeluje do firm spożywczych o zastąpienie barwników petrochemicznych naturalnymi składnikami w diecie amerykańskich dzieci, tak jak robią to już w Europie i Kanadzie. Mamy nową epidemię cukrzycy dziecięcej, otyłości, depresji i ADHD – powiedział dr Marty Makary, dyrektor FDA. Agencja zaktualizuje federalne wytyczne żywieniowe i zdefiniuje żywność wysoko przetworzoną. Podjęto reformę listy GRAS (składniki ogólnie uznane za bezpieczne) i procesu jej tworzenia. Do tej pory firmy same zgłaszały substancje znajdujące się na liście bez kontroli ze strony FDA.
HHS zapowiedział ogólnokrajowe wdrożenie zmian w sposobie etykietowania żywności, tak aby producenci umieszczali informację o zawartości niekorzystnych dla zdrowia składników w widocznym miejscu. Amerykanie będą chcieli naśladować przepisy unijne. Regulacje Unii Europejskiej dotyczące dla większości substancji piętnowanych w MAHA są bardziej drastyczne – są one zakazane lub bardzo ograniczone w przemyśle. Unia dopuszcza jedynie stosowanie tzw. „Southampton six” (E102, E104, E110, E122, E124 i E129), choć ich użycie wymaga jednoznacznego ostrzeżenia na etykiecie o możliwym wpływie na uwagę i aktywność dzieci. Wskutek tych przepisów, w praktyce wielu europejskich producentów zrezygnowało z nich na rzecz barwników naturalnych. FDA chce uzyskać podobny efekt na rynku amerykańskim.
Niektóre stanyzdecydowały się samodzielnie zmienić prawo stanowe w myśl założeń MAHA co do etykietowania żywności oraz federalnego systemu pomocy żywnościowej (SNAP). Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) zatwierdził już wnioski dwunastu stanów o wyłączenie produktów uznanych za tzw. jedzenie śmieciowe (w tym napojów słodzonych i słodyczy) z listy produktów dostępnych w ramach federalnych bonów żywnościowych „Przez lata program SNAP wykorzystywał pieniądze podatników do finansowania napojów gazowanych i słodyczy – produktów, które napędzają epidemie cukrzycy i chorób przewlekłych w Ameryce” – powiedział w oświadczeniu Robert F. Kennedy.
Kolejne zmiany w nurcie MAHA dotyczyły reformy szczepień. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) usunęła zalecenia dla szczepień przeciw COVID-19 u dzieci i kobiet w ciąży. HHS wstrzymał badania kliniczne nad doustną szczepionką przeciw COVID‑19 oraz kampanie reklamowe dotyczące szczepień przeciw grypie. W wersji roboczej nowego raportu podkreślono zamiar realizacji systematycznego badania alergii poszczepiennych, w tym uruchomienia programu klinicznego. W ponad dwunastu stanach republikańscy ustawodawcy złożyli projekty luzujące wymogi szczepienne. W Nowym Jorku propozycja reformy zakazuje obowiązkowych szczepień przeciwko COVID-19, znosi wymagania szczepień w sektorze edukacji, zatrudnienia oraz podróży i ogranicza odpowiedzialność cywilną pracodawców.
Przemysł barierą dla dalszych reform MAHA
Administracja Donalda Trumpa potwierdziła, iż nie ma planów zaostrzenia przepisów dotyczących pestycydów w rolnictwie, pomimo uznania ich w raporcie za zagrożenie dla zdrowia ludzi. Przed objęciem stanowiska sekretarza zdrowia Robert Kennedy lobbował za wprowadzeniem zakazu stosowania “najgorszych środków chemicznych stosowanych w rolnictwie”. Tymczasem Glifosat (Roundup) jest najszerzej stosowanym pestycydem w USA, wykorzystywanym m.in. w uprawach genetycznie zmodyfikowanych. Drugim najpopularniejszym pestycydem w USA jest atrazyna. Unia Europejska zakazała stosowania atrazyny ponad dwadzieścia lat temu, natomiast stosowanie glifosatu jest w krajach unijnych bardzo ograniczone. Badanie z 2021 roku realizowane przez naukowców federalnych wykazało, iż pestycydy wykryto w 90 proc. badanych 442 rzek i strumieni w USA. Tymczasem w ramach porozumienia UE i USA w sprawie taryf, UE zapewniła preferencyjny dostępie do europejskiego rynku dla szerokiej puli amerykańskich towarów rolnospożywczych i owoców morza.
Obecnie stanowisko amerykańskiego sekretarza zdrowia jest bardziej przychylne dla zachowania status quo, co odzwierciedla nieformalna wersja drugiego raportu MAHA. Zawiera ona jedynie wytyczne w sprawie monitorowania wykorzystania pestycydów. „Nie możemy podjąć żadnych kroków, które pozbawiłyby choćby jednego rolnika w tym kraju możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Milion rolników polega na glifosacie. Sto procent kukurydzy w tym kraju opiera się na glifosacie. Nie zrobimy nic, co mogłoby zagrozić temu modelowi biznesowemu” – powiedział w maju sekretarz Kennedy.
Prawdopodobnie wdrożenie reform w amerykańskim rolnictwie będzie wymagało rozpoczęcia rozmów między farmerami a zwolennikami MAHA, a także opracowania kompleksowej strategii. „Ten raport wywoła nieuzasadniony strach i zamieszanie wśród amerykańskich konsumentów, którzy mieszkają w kraju o najbezpieczniejszych i najbogatszych dostawach żywności” – powiedziała Alexandra Dunn, prezes i dyrektor generalny CropLife America.
Od czasu objęcia urzędu przez Donalda Trumpa, federalna Agencja Ochrony Środowiska (EPA) systematycznie znosi regulacje środowiskowe – od kontroli zanieczyszczeń po ograniczenia dotyczące pestycydów. W styczniu administracja Trumpa rozwiązała Komitet Doradczy ds. Czystego Powietrza (CASAC), którego celem była ochrona przed toksycznymi zanieczyszczeniami. W kwietniu prezydent Trump wydał rozporządzenie wykonawcze zwalniające na dwa lata 68 bloków energetycznych opalanych węglem z obowiązku przestrzegania ograniczeń emisji rtęci, arsenu i ołowiu. Agencja EPA zniosła już wymóg monitorowania emisji gazów cieplarnianych przez większość elektrowni i przemysł ciężki oraz odsunęła w czasie wprowadzenie podatku od emisji metanu.
