Co roku w Ukrainie dochodzi do 130 tysięcy udarów mózgu, a wielu pacjentów umiera lub doświadcza niepełnosprawności z powodu opóźnień w leczeniu. W odpowiedzi na to wyzwanie resort zdrowia Ukrainy rozpoczęł tworzenie ogólnokrajowej zaawansowanej sieci leczenia ostrych udarów, wspieranej przez WHO i międzynarodowych darczyńców. W inicjatywę zaangażował się podkarpacki szpital.
W ramach cyklu spotkań w Klinicznym Szpitalu Wojewódzkim im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie odbywały się szkolenia z procedur ratujących życie pacjentów z udarem i obsługi nowoczesnego sprzętu. Serii wykładów towarzyszyły warsztaty dotyczące m.in. instrumentów i technik angiografii w obrębie mózgu czy trombektomii mechanicznej, a także prezentacje przykładów diagnostycznych i terapeutycznych w oparciu o rzeczywiste przypadki.
– Szkolenie nie ogranicza się tylko do teorii – pracujemy nad prawdziwymi przypadkami klinicznymi. W Ukrainie często brakuje nam czasu i sprzętu – liczy się każda sekunda. System leczenia pacjentów z podejrzeniem udaru mózgu różni się od tego stosowanego w Polsce, ale dzięki pobytowi w Rzeszowie możemy obserwować, co się sprawdza, nie tylko z klinicznego punktu widzenia, ale także pod względem organizacji pracy, i przenieść tę wiedzę do ukraińskich placówek. Tutaj uczymy się, jak działać szybciej i skuteczniej, korzystając z najnowocześniejszych technologii – to wiedza, która ratuje życie – mówi dr Yuri Cherednichenko, koordynator szkolenia po stronie ukraińskiej.
Znaczenie polsko – ukraińskiej współpracy
Sesje szkoleniowe stanowią platformę wzajemnej nauki i wymiany doświadczeń w celu wspierania rozwoju nowoczesnych standardów opieki udarowej. W ramach współpracy obok szkoleń odbyła się również ekspercka debata nt. leczenia udarów w Polsce i w Ukrainie. W debacie udział wzięli eksperci oraz decydenci z Polski i Ukrainy.
Wybór miejsca szkoleń nie jest przypadkowy. Podkarpacie to nie tylko logistyczna wygoda i przygraniczne położenie z Ukrainą. Region ten jest liderem w Polsce pod względem najkrótszego czasu od przyjęcia pacjenta z udarem do wykonania pierwszego badania tomografii komputerowej. Co więcej, Kliniczny Szpital Wojewódzki im. Świętej Jadwigi Królowej w Rzeszowie jest głównym centrum udarowym w województwie podkarpackim, pełniącym funkcję ośrodka koordynującego. To do tego szpitala trafiają pacjenci z całego województwa, którzy wymagają specjalistycznego leczenia interwencyjnego.
Centrum Interwencyjnego Leczenia Udarów Mózgu w Rzeszowie (CILUM) jest jedynym ośrodkiem w regionie wykonującym trombektomię mechaniczną - zabieg wewnątrznaczyniowego usuwania skrzeplin z dużych naczyń mózgowych, który znacznie zwiększa szanse na powrót do sprawności. Pierwsze tego typu zabiegi w Rzeszowie wykonano już w 2012 roku, co czyni szpital pionierem wykonywania tych zabiegów w Polsce. Placówka też kilkukrotnie została nagrodzona Diamentową Nagrodą Europejskiej Organizacji Leczenia Udarów Mózgu - Angels Awards3 za spełnianie najwyższych standardów w opiece nad pacjentami udarowymi, w tym m.in. za szybkość diagnozy, stosowanie nowoczesnych metod terapeutycznych, ale również kompleksową rehabilitację poudarową.
W rzeszowskim szpitalu zabiegi trombektomii prowadzi zespół czterech lekarzy (trzech radiologów interwencyjnych i jednego neurologa) pozostających w ciągłej gotowości. Co istotne, szpital jest jednym z nielicznych ośrodków w Polsce, gdzie zabiegi wykonuje nie tylko radiolog, ale również neurolog.
– Bardzo się cieszymy, iż możemy być gospodarzem tej inicjatywy dzieląc się tym, co mamy najlepsze: doświadczeniem, technologią i zaangażowaniem. Nasz szpital posiada nowoczesną interwencyjną salę zabiegową, w której wykonywane są zabiegi z zakresu neuroradiologii zabiegowej, neurochirurgii, kardiochirurgii, kardiologii dziecięcej, czy chirurgii naczyniowej. Co roku przeprowadzamy ok. 200 zabiegów trombektomii mechanicznej. Z przyjemnością dzielimy się naszymi doświadczeniami z lekarzami i przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia Ukrainy. Te szkolenia, to coś więcej niż wymiana wiedzy. To budowanie więzi i międzynarodowej współpracy. Wierzę, iż te spotkania przyczynią się do ratowania życia zarówno tu, jak i w Ukrainie – wskazuje Barbara Rogowska, dyrektor szpitala Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie.
Sieć oddziałów neurologicznych
Województwo podkarpackie może pochwalić się rozbudowaną siecią 16 oddziałów neurologicznych, które rocznie przyjmują około 3 500 pacjentów z udarem mózgu. W przypadku rozpoznania niedrożności dużego naczynia wewnątrzczaszkowego, regionalne oddziały udarowe kontaktują się z CILUM, skąd po kwalifikacji przez lekarzy, chorzy są transportowani do rzeszowskiego szpitala im. Św. Jadwigi Królowej w celu przeprowadzenia trombektomii. Szacuje się, iż kwalifikację do tego zabiegu uzyskuje 10–15 proc. pacjentów. Często wykorzystywane są szybkie transporty m.in. Lotnicze Pogotowie Ratunkowe co sprawia, iż pacjenci z całego regionu mają zapewniony dostęp do natychmiastowej, wysokospecjalistycznej pomocy.
– W przypadku leczenia udarów czas ma ogromne znaczenie, dlatego sieć udarowa, którą tworzymy musi być zsynchronizowana i działać jak dobrze naoliwiony mechanizm. Wspólne sesje szkoleniowe to doskonała okazja do dyskusji nie tylko na tematy kliniczne, ale również organizacyjne – podkreśla dr Dmytro Lebedynets, neurolog ze Szpitala Klinicznego Feofaniya w Kijowie oraz konsultant ds. udarów mózgu w Banku Światowym i Ministerstwie Zdrowia Ukrainy.
Partnerstwo, które ratuje życie
Projekt modernizacji sieci udarowej na Ukrainie to wspólny projekt ukraińskiego Ministerstwa Zdrowia i międzynarodowych partnerów, w tym Banku Światowego. W ramach inicjatywy oprócz szkoleń personelu medycznego, dostarczane są również zaawansowane systemy terapii wspomaganej obrazowaniem, zoptymalizowane pod kątem leczenia ostrego udaru mózgu. Sprzęt przekazany został do kluczowych regionów Ukrainy, w tym do Dniepru, Sum, Charkowa, Lwowa, Zaporoża, Odessy i innych. Zainstalowano już wszystkie 25 specjalistycznych systemów interwencyjnych wspierających minimalnie inwazyjne leczenie udarów mózgu i złożone procedury neuronaczyniowe, w tym trombektomię. Za dostarczenie sprzętu odpowiedzialna była m.in. firma Royal Philips globalny lider w dziedzinie technologii dla sektora ochrony zdrowia.
Kliniczny Szpital Wojewódzki im. Świętej Jadwigi Królowej w Rzeszowie podpisał z firmą Philips umowę dotyczącą prowadzenia pierwszego w Polsce centrum referencyjnego Philips w zakresie leczenia udarów mózgu. W ramach porozumienia szpital będzie pełnił rolę ośrodka, w którym prezentowane są najnowsze technologie i rozwiązania wspierające diagnostykę oraz terapię udarów, a także prowadzone są szkolenia dla personelu medycznego. kooperacja ma na celu dalsze doskonalenie standardów leczenia i wspieranie rozwoju nowoczesnych metod opieki nad pacjentami z udarem w Polsce i regionie Europy.
Program szkoleniowy dla lekarzy z Ukrainy z zakresu opieki nad pacjentem udarowym jest autorskim programem rzeszowskiej placówki, realizowanym zgodnie z porozumieniem zawartym między Philips Polska a Ministerstwem Zdrowia Ukrainy. Obejmuje on cykl zajęć teoretycznych i praktycznych poświęconych nowoczesnym metodom diagnostyki i leczenia udarów mózgu, w tym m.in. trombektomii mechanicznej i angiografii mózgowej. Celem programu jest przekazanie wiedzy i doświadczeń zespołu Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego w Rzeszowie oraz wspieranie rozwoju kompetencji specjalistów z ukraińskich szpitali uczestniczących w projekcie.
