Onkologia, czyli leczenie chorób nowotworowych – to obszar, gdzie obserwujemy największe przyspieszenie w rozwoju technologii. Ma to związek z dużym zainteresowaniem badaczy, zajmujących się poszukiwaniem nowych rozwiązań – mówi dyrektor medyczny w Novartis Poland Piotr Czerkies.
Intensywne prace nad nowymi metodami leczenia nowotworów realizowane są od lat i przynoszą znakomite efekty. Ogromnym osiągnięciem było wprowadzenie kinaz białkowych, które pozwoliło na przykład na efektywną i w pewnym sensie celowaną terapię. Największym wyzwaniem jest w tej chwili opracowywanie terapii w raku płuca oraz raku piersi, czyli tych typach choroby nowotworowej które są najbardziej powszechne i odpowiadają za największą liczbę zachorowań.
Dzięki rozwojowi technologii doszło do zmiany filozofii leczenia, zgodnie z którą pojawiły się nowe możliwości leczenia okołooperacyjnego. Nowe terapie wchodzą również w leczeniu raka prostaty, czyli radioligandy – adresowana radioterapia na poziomie komórek. Radioizotop jest doczepiony do przeciwciała monoklonalnego, które rozpoznaje receptory nowotworu – to radykalnie ogranicza obciążenie organizmu w czasie radioterapii.
W chwili obecnej dwa obszary – Big Data i sztuczna inteligencja – spychają inne tematy, dotyczące rozwoju technologii w leczeniu nowotworów i innych chorób. Prowadzenie badań klinicznych i leczenie pacjentów pozwala gromadzić ogromne zbiory danych. Zawierają one z całą pewności cenne informacje o zależnościach i relacjach pomiędzy biomarkeramb a stanem chorego, jego odpowiedzią na leczenie i rozwoju choroby.
Sztuczna inteligencja pomaga także w selekcji molekuł, spośród których poszukiwane są nowe cząsteczki aktywne. W ten sposób można skracać czas potrzebny na wyselekcjonowanie nowych kandydatów na leki. Problemem jest bowiem między innymi czas rozwoju nowych technologii – od początku badań do wprowadzenia terapii do praktyki klinicznej mija dziesięć i więcej lat. A zatem w momencie wprowadzania nowej terapii badacze znajdują się już na pewnym etapie zaawansowania pracy na kolejną technologią, która już ją potencjalnie przewyższa.
Jednym z wyzwań, związanych z wydłużaniem się i komplikacją prac nad nowymi lekami, są bardzo wysokie wymagania instytucji rejestrujących, które chcą podejmować decyzje na podstawie możliwie wyczerpujących i najwyższej jakości danych klinicznych. dlatego cenne są Big Data, które mogą pomóc przy określeniu marketów odpowiedzi oraz twardych punktów końcowych branych pod uwagę przy opracowywaniu i ocenie skuteczności nowych leków.
Drugim końcem podróży związanej z opracowywaniem nowych terapii jest dostęp pacjentów. Przełom w medycynie realizuje się dopiero wówczas, gdy pacjenci mają dostęp do leczenia. Jego zapewnienie wymaga współpracy wielu grup interesariuszy i budowania systemu ochrony zdrowia opartego na wartościach. Dzięki takiej współpracy doszło do przełomu w leczeniu stwardnienia rozsianego, gdzie na dużą skalę udało się wprowadzić w ostatnich latach do programów lekowych terapie wysokoefektywne. Z drugiej strony takiego sukcesu nie udało się zapewnić w obszarze leczenia zaburzeń lipidowych, gdzie dostęp do najnowszych leków z nowej klasy terapeutycznej ma w tej chwili bardzo niewielka grupa pacjentów. Warto pamiętać, iż cały system ochrony zdrowia został stworzony w jednym celu – aby pomagać chorym. Z uwagi na jego skomplikowanie, żadna grupa interesariuszy nie jest w stanie samodzielnie go modyfikować i skutecznie wprowadzać przełomowe technologie medyczne do praktycznego stosowania.
Posłuchać warto!
Materiał opracowany we współpracy z partnerem. PL2311309665
