Płat ciemieniowy (łac. lobus parietalis) należy do kresomózgowia. Od pozostałych struktur mózgu odgraniczają go bruzda środkowa (od przodu) oraz bruzda boczna (od dołu). Odpowiada przede wszystkim za odczuwanie wrażeń zmysłowych, orientację przestrzenną oraz procesy poznawcze. Jego uszkodzenie może skutkować między innymi utratą funkcji niezbędnych do codziennego życia, takich jak pisanie, czytanie czy wykonywanie ruchów celowych.
Płat ciemieniowy – budowa
Szacuje się, iż płat ciemieniowy zajmuje około 1/5 całej powierzchni kory mózgu. Sąsiaduje m.in. z płatem potylicznym, od którego oddziela się jedynie bruzdą ciemieniowo-potyliczną. Każdy człowiek posiada płat ciemieniowy podzielony na 2 części – lewą i prawą. Pomiędzy nimi przebiega szczelina podłużna mózgu.
W anatomii mózgu wymienia się również tzw. płacik ciemieniowy dolny – obszar kory mózgu w środkowej części płata ciemieniowego (tuż nad nim lokalizuje się płacik ciemieniowy górny). W jego obrębie wyróżnia się zakręt nadbrzeżny oraz zakręt kątowy. Pierwszy bierze udział w wyuczonych czynnościach, jak np. posługiwanie się długopisem, natomiast drugi odpowiada za czytanie, pisanie, obliczenia arytmetyczne czy myślenie metaforyczne.
Płat ciemieniowy – funkcje
Płat ciemieniowy odpowiada między innymi za:
- koordynację ruchów;
- orientację przestrzenną;
- wykonywanie ruchów zamierzonych, planowych;
- prawidłową mowę;
- przetwarzanie uzyskanych informacji i wykorzystywanie ich w praktyce;
- zdolność wykonywania obliczeń matematycznych;
- podejmowanie decyzji;
- przewidywanie konsekwencji;
- samokontrolę;
- wyznaczanie celów i dążenie do ich zrealizowania.
To właśnie płat ciemieniowy odpowiada za odbieranie informacji pochodzących ze zmysłów dotyku oraz receptorów zlokalizowanych z mięśniach i stawach, a następnie za łączenie ich ze wzrokiem, słuchem i zmysłem równowagi. Dzięki temu organizm może funkcjonować jako jedna całość i wszechstronnie odbierać świat zewnętrzny.
Jak wygląda to w praktyce? Podczas uchylania się od przedmiotów lecących z dużą prędkością w naszą stronę, tańca (a więc konstruowania schematu własnego ciała) czy zwiedzania miasta bez ciągłego gubienia się pracuje cała kora mózgu, a w szczególności płat ciemieniowy. Dodatkowo poszczególne jego części wykazują nieco odmienną funkcję. Prawy płat ciemieniowy uczestniczy przede wszystkim w tworzeniu umysłowego modelu relacji przestrzennych w świecie zewnętrznym, natomiast lewy płat ciemieniowy odpowiada za funkcje takie jak arytmetyka, znajdowanie metafor, płynne posługiwanie się słowem oraz wyobraźnię. Spora część płata ciemieniowego odpowiada ponadto za odczuwanie temperatury, dotyku, bólu i innych bodźców. Ośrodki te znajdują się głównie w przedniej części płata ciemieniowego.
Uszkodzenie płata ciemieniowego
Uraz lub uszkodzenie płata ciemieniowego wywołuje agnozję dotykową, czyli zaburzenie upośledzające rozpoznawanie przedmiotów dotykiem pomimo zachowania sprawności i zdrowia obwodowego układu nerwowego. Uszkodzenie płata ciemieniowego powoduje dodatkowo:
- zaburzenia orientacji przestrzennej, trudności w odnajdywaniu się w obcym (ale niekiedy i w znanym sobie) miejscu;
- trudności w zapamiętywaniu ułożenia poszczególnych przedmiotów, gubienie rzeczy osobistych w domu;
- problemy z określeniem położenia części własnego ciała przy zamkniętych oczach;
- zaburzenie płynności ruchów;
- problemy z czytaniem i pisaniem;
- zaburzenia osobowości (zwłaszcza, jeżeli jednocześnie uszkodzenie obejmuje płat skroniowy);
- trudności w nazwaniu znanych sobie przedmiotów;
- upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej;
- całkowitą niepodzielność uwagi.
Dość charakterystyczną konsekwencją uszkodzenia płata ciemieniowego jest również abarognozja, czyli zmniejszenie lub wręcz całkowity brak odczuwania ucisku i ciężaru przedmiotu trzymanego w dłoni. Problem dotyczy przeciwległego płata, co znaczy, iż jeżeli uszkodzona jest prawa część płata ciemieniowego, abarognozja pojawi się w lewej dłoni.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella - naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Walocha J., Anatomia prawidłowa człowieka – ośrodkowy układ nerwowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
