Pilotaż Centrów Zdrowia Psychicznego w Tychach

czpfeniks.pl 2 lat temu

Centrum Psychiatrii Środowiskowej Feniks (CPŚ) w Zabrzu, które prowadzi przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego: Centrum Zdrowia Psychicznego Tychy, złożyło wniosek o przystąpienie do Pilotażu Centrów Zdrowia Psychicznego (CZP).

CPŚ posiada w swoich zasobach wszystkie elementy struktury CZP typu B, tj.:

Dzienny Oddział Psychiatryczny,
Poradnia Zdrowia Psychicznego
Zespół Leczenia Środowiskowego (domowe).

Nasza aplikacja była możliwa, gdy Ministerstwo Zdrowia dopuściło podmioty nie mające własnego oddziału całodobowego, ani umowy na podwykonawstwo z takim oddziałem. Z uwagi na wyżej wspomnianą strukturę CZP Tychy, w trakcie dyskusji nad wyborem podmiotów mających przystąpić do pilotażu na Śląsku, Oddział Śląski Narodowego Funduszu Zdrowia zaakceptował nasz wniosek jako organizatora CZP na terenie miasta Tychy.

Centra Zdrowia Psychicznego są realizacją założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Ich zadaniem jest zapewnienie kompleksowej opieki zdrowotnej nad osobami z zaburzeniami psychicznymi powyżej 18 r.ż. na określonym obszarze terytorialnym. Projekt ten opiera się na idei odejścia od lecznictwa azylowego, którego symbolem były wielkie szpitale psychiatryczne, w kierunku opieki środowiskowej.

Zgodnie z założeniami pilotażu jedno CZP powinno przypadać na populację 50-150 tysięcy mieszkańców (choć dopuszczona została górna granica rzędu choćby 200 tysięcy mieszkańców). Miasto Tychy ma populację osób dorosłych plasującą je prawie idealnie w środku tego przedziału – 104 582 (wg GUS na 31.12.2020). W ramach pilotażu testowane są aspekty organizacyjne, finansowe i jakościowe działania centrów zdrowia psychicznego.

Obowiązkiem każdego z centrów jest utworzenie przynajmniej jednego punktu zgłoszeniowo-koordynacyjnego (PZK). To nowy, ale i najważniejszy element w systemie opieki psychiatrycznej. Rolą punktu są działania informacyjne, przeprowadzenie wstępnej oceny potrzeb osób zgłaszających się, udzielenie wsparcia, ustalenie wstępnego planu terapii i zdrowienia dla pacjentów objętych opieką czynną. Gdy tworzony jest plan terapii i zdrowienia dla osoby w kryzysie psychicznym to pracownicy punktu ustalają termin i wskazują miejsce przyjęcia pacjenta. Przynajmniej 1 PZK musi działać całodobowo i wprowadzono wymóg udzielenia pomocy ze strony pielęgniarki/pielęgniarza lub psychologa natychmiast, a pomoc lekarska nie później niż 72 godziny po zgłoszeniu się w przypadkach pilnych i nagłych.

Z uwagi na to, iż CZP jest odpowiedzialny za opiekę nad osobami dorosłymi z zaburzeniami psychicznymi na danym terenie, to jeżeli w tym samym obszarze działają też inne poradnie zdrowia psychicznego, mogą współpracować one z CZP jako podwykonawcy. Te podmioty mają zagwarantowaną możliwość realizacji świadczeń opieki zdrowotnej w zakresach wskazanych w rozporządzeniu pilotażowym w ramach podwykonawstwa z danym centrum zdrowia psychicznego, na warunkach odpowiadających realizacji świadczeń określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej przez dany podmiot z Narodowym Funduszem Zdrowia. W przypadku braku woli współpracy, po powstaniu CZP, NFZ z tymi podmiotami nie będzie ponownie podpisywał umowy na świadczenia z obszaru opieki psychiatrycznej (aktualne umowy obowiązują do 30.06.2023). Projekt pilotażowy nie dotyczy świadczeń z obszaru psychiatrii dzieci i młodzieży oraz leczenia uzależnień. Te segmenty opieki zdrowotnej mają swoje odrębne ścieżki reformy.

Oprócz zachowania aktualnego zakresu świadczeń, podwykonawcy mogą podjąć się realizacji części zobowiązań CZP, które będą finansowane na podstawie odrębnej umowy:

Punktu zgłoszeniowo-koordynacyjnego (PZK) – w Tychach muszą być 2, gdyż 1 może przypadać na maksymalnie 80 tys. dorosłych mieszkańców;
Mobilnych zespołów lecznictwa środowiskowego (domowego).

Mamy świadomość, iż sama opieka ambulatoryjna nie wystarcza i w sytuacjach nagłych konieczna jest hospitalizacja pacjenta w warunkach całodobowych. Wg założeń reformy niezbędny jest dostęp do 25 łóżek na 100 tys. dorosłych mieszkańców. Mimo braku własnego oddziału, CZP będzie współpracować z okolicznymi szpitalami, przede wszystkim z Kliniką Psychiatrii i Psychoterapii ŚUM w Katowicach-Ochojcu i Centrum Psychiatrii w Katowicach-Szopienicach w celu współdziałania w leczeniu w oddziale oraz kontynuacji terapii po wypisie. W przypadku pacjentów leczonych z terenu CZP, to Centrum pokrywa koszty hospitalizacji. Planowane jest, iż oddziały dostaną wyższą stawkę za hospitalizację z przeznaczeniem właśnie na pokrycie kosztów koordynacji opieki nad pacjentem z CZP. Liczymy na to, iż docelowo powstanie oddział psychiatryczny w samych Tychach lub np. w sąsiedniej Pszczynie.

Jako zarządzający CZP stawiamy sobie następujące zadania:

uruchomienie 2 Punktów Zgłoszeniowo-Koordynacyjnych (PZK), w tym 1 całodobowego;
zawiązanie współpracy z innymi podmiotami na terenie Tychów realizującymi świadczenia z obszaru psychiatrii (NZOZ Przychodnia nr 1 „Optima” i NZOZ Przychodnia Nr 4);
organizacja mobilnych zespołów lecznictwa środowiskowego (domowego);
rozbudowa oferty psychoterapii w oparciu o grupy terapeutyczne;
stworzenie formuły komunikacji z oddziałami całodobowymi w sprawie opieki nad pacjentami wypisywanymi ze szpitala do dalszej opieki ambulatoryjnej.

Potencjalnym zagrożeniem dla CZP jest to, iż Tychy są jednym z miast gęsto zaludnionej Metropolii Górnośląskiej, która dzięki dobrze rozwiniętej sieci dróg i komunikacji publicznej umożliwia migrację ludności między miastami regionu. To powoduje, iż odsetek mieszkańców Tychów leczących się poza miejscem zamieszkania może być duży i w tej chwili jest trudny do oszacowania. CZP jako podmiot odpowiedzialny za opiekę psychiatryczną, jest obciążany kosztem opieki swoich pacjentów poza swoim rejonem. Liczymy na to, iż po uruchomieniu CZP, które zapewni mieszkańcom Tychów kompleksowy i rozbudowany zakres świadczeń, spowoduje, iż będą korzystać z nich lokalnie.

Nasz wniosek jest analizowany przez Biuro pilotażu CZP, a w razie pozytywnej weryfikacji zostanie rekomendowany Ministerstwu Zdrowia. I to Minister Zdrowia podejmuje ostateczną zgodę na organizację Centrum Zdrowia Psychicznego przez dany podmiot na określonym terytorium. Jednym z czynników ograniczających jest założony budżet na ten projekt. Na podstawie rozmów z Biurem pilotażu wiemy, iż planowane jest uruchomienie kolejnych CZP na początku 2023r. Na Śląsku miało być złożonych przynajmniej kilka wniosków o pilotaż CZP, m.in. w takich miastach jak, Gliwice, Katowice, Zabrze.

Na Śląsku funkcjonują już w ramach pilotażu następujące Centra Zdrowia Psychicznego: