Pierwotny zespół Sjögrena – czynniki ryzyka wystąpienia choroby

Zdjęcie: 123RF


Metaanaliza dwunastu badań obserwacyjnych (badań kliniczno-kontrolnych i kohortowych) wykazała związek wystąpienia pierwotnego zespołu Sjögrena (pZS) z przebyciem infekcji, obecnością choroby autoimmunologicznej wśród krewnych pierwszego stopnia, wpływem negatywnych czynników stresowych oraz z predyspozycją genetyczną.

Analiza ponad 18 tys. przypadków chorych na pZS wykazała pozytywną korelację pomiędzy wystąpieniem pZS a infekcją zarówno o etiologii wirusowej, jak i bakteryjnej. Wśród proponowanych patogenów wymieniane są wirus HCV, mykobakterie (niegruźlicze), H. pylori. Zależność pZS i autoimmunologicznych chorób wśród krewnych pierwszego stopnia nie jest dobrze udokumentowana, jednak wskazuje się na związek choroby z występowaniem przede wszystkim autoimmunologicznej choroby tarczycy, jak również innych chorób autoimmunologicznych, w tym reumatycznych.

Wiele danych łączy polimorfizm genu IRF5 z wystąpieniem pZS. Gen IRF5 jest jednym z elementów wrodzonej odpowiedzi immunologicznej i odpowiada między innymi za wydzielanie interferonu. Postuluje się, iż polimorfizm genu IRF5 może być związany z predyspozycją do różnych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów i tocznia układowego.

Autorzy badania wskazują na związek choroby z występowaniem wydarzeń o charakterze negatywnym. W jednym z badań wykazano wpływ stresu na zmiany w nabłonku gruczołów ślinowych. Wśród możliwych czynników ryzyka wystąpienia pZS wymienia się również deficyt żeńskich hormonów płciowych związany z okresem okołomenopauzalnym, możliwy niekorzystny wpływ niektórych antybiotyków (makrolidów, fluorochinolonów, tetracyklin) czy czynników związanych z dietą (w tym miejscu podkreślono ochronny wpływ diety śródziemnomorskiej).

Nie wykazano, aby palenie tytoniu w przeszłości lub czynne palenie istotnie wpływało na ryzyko wystąpienia choroby. Doniesienia z literatury wskazują jednak na możliwy ochronny wpływ palenia tytoniu w aspekcie wystąpienia pZS.

Opracowanie: dr n. med. Marta Madej