Przed nami koniec roku szkolnego, a po krótkiej przerwie – kolejny! Niezależnie od doświadczenia zawodowego, zawsze warto podjąć próbę jego zaplanowania. A jak dobrze zaplanować proces dydaktyczny w przypadku uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?
Przede wszystkim powinien być on starannie przemyślany. Ten postulat nabiera szczególnego znaczenia w przypadku dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w szkole podstawowej, która stanowi podwalinę do dorosłego życia. Cele kształcenia tej grupy wywodzą się z naturalnej godności przynależnej każdemu człowiekowi. Wszystkie najważniejsze cele, jako drogowskazy rozwoju osób objętych edukacją, uwzględnia podstawa programowa. Skupia ona wytyczne oraz idee, istotne informacje, prawa, obowiązki i wskazania zawarte w najważniejszych międzynarodowych dokumentach odnoszących się do osób z niepełnosprawnościami. Ukazuje konieczność budowania tożsamości, poczucia godności i autonomii tej grupy osób na miarę możliwości każdej jednostki. Aby kształtować te przymioty, należy zwrócić szczególną uwagę na następujące komponenty:
- porozumiewanie się z otoczeniem zgodne z potencjałem ucznia, rozwijanie komunikacji werbalnej lub pozawerbalnej z wykorzystaniem znanych sposobów porozumiewania się z uwzględnieniem metod wspomagających i alternatywnych,
- osiągnięcie maksymalnej samodzielności w zakresie zaspokajania własnych potrzeb życiowych,
- budowanie i rozwijanie zaradności w życiu codziennym, adekwatnej do indywidualnych możliwości,
- wzmacnianie poczucia godności własnej i umiejętności decydowania o sobie,
- umożliwianie uczestnictwa w różnych formach życia na równi z innymi członkami danej zbiorowości, opartego na znajomości i przestrzeganiu ogólnie przyjętych norm przy jednoczesnym zachowaniu prawa do indywidualności,
- poznanie i rozumienie otaczających zjawisk społecznych i przyrodniczych,
- nabywanie umiejętności przydatnych w dorosłym życiu,
- budowanie rzeczywistego wyobrażenia na własny temat opartego na poczuciu własnej godności oraz umiejętności dostrzegania swoich mocnych i słabych stron.
Nieodzownymi elementami umożliwiającymi realizację wyżej opisanych celów są przyjęcie i zastosowanie priorytetowych wskazówek w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Należą do nich:
- realizowanie w sposób integralny funkcji dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej,
- dostosowywanie celów, form i metod pracy do potrzeb ucznia,
- korzystanie z zasad opisanych przez współczesne teorie nauczania,
- korzystanie z doświadczenia nauczycieli-praktyków,
- prowadzenie działań mieszczących się w sferze najbliższego rozwoju danej osoby, dawanie wyzwań „w sam raz”,
- wspieranie aktywności ucznia,
- uwzględnianie indywidualnego tempa rozwoju, indywidualnych kompetencji komunikacyjnych, zainteresowań, uzdolnień i mocnych stron,
- elastyczne planowanie zajęć i czasu ich trwania dostosowanych do aktualnego stanu emocjonalnego, stanu zdrowia i obecnych zainteresowań ucznia,
- wzmacnianie pozytywnych postępów poprzez zastosowanie adekwatnego systemu motywacji,
- integracja ze społecznością rówieśniczą i lokalną rozpoczynająca się od normalizacji rozumianej jako konstruowanie środowiska życia osoby z niepełnosprawnością tak, by mogła żyć najzwyczajniej, jak to możliwe
- przygotowanie środowiska lokalnego do przyjęcia i zaakceptowania ucznia i udzielenia mu wsparcia
- ścisła kooperacja z rodzicami.
Ważne jest również, by nauczanie i wychowanie osób z niepełnosprawnością intelektualną przebiegało w sposób całościowy, sytuacyjny, zintegrowany i oparty na wielozmysłowym poznaniu otaczającej rzeczywistości. Wyznacznikami doboru treści i metod pracy są możliwości i umiejętności ucznia, potrzeby środowiska domowego i aktualnie obowiązująca podstawa programowa.
Wydawnictwo Nowa Era proponuje nową serię materiałów ćwiczeniowych i edukacyjnych na osiem lat edukacji dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – „Pewny Start”. Przygotowane publikacje zapewniają komplet materiałów na każdy rok szkolny i wygodną pracę z każdym uczniem. Materiał odpowiada na współczesne czasy, wyzwania, jakie stawia przed każdym człowiekiem rzeczywistość społeczna, oraz potrzeby indywidualne związane z rozwojem jednostki. Publikacja opiera się na wiedzy i doświadczeniu nauczycieli-praktyków. Po raz pierwszy uczniowie z SPE mogą korzystać z kompletu książek i zeszytów ćwiczeń podobnie jak ich neurotypowi rówieśnicy.
Seria uzupełnia lukę tematyczną w pomocach przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami. Stanowi bazę wiedzy o świecie, zjawiskach społecznych i przyrodniczych. Zawiera tematy umożliwiające poznanie siebie, rozwijanie własnej tożsamości i przynależności narodowej. Stanowi kompendium wiedzy, które rozwija kompetencje społeczne i pozwala na orientację w sytuacjach społecznych poprzez wskazówki i podpowiedzi związane z ogólnie przyjętymi zasadami życia społecznego. Wyposaża ucznia w wiadomości i umiejętności, które pozwalają na funkcjonowanie w życiu dorosłym na miarę indywidualnych możliwości. Uzupełnia wiedzę ucznia o podstawowe wiadomości związane z rozwojem, życiem w rodzinie i społeczeństwie oraz z historią naszego kraju.
Z założenia seria stanowi podsumowanie działań realizowanych w toku codziennego nauczania przez doświadczanie. Systematyzuje, uzupełnia i utrwala wiedzę oraz zapewnia przyrost umiejętności i doświadczeń edukacyjnych poszczególnych uczniów. W niektórych zaś sytuacjach będzie punktem wyjścia do realizacji treści wynikających z potrzeb uczniów, przedstawiających nieznane i skomplikowane sytuacje bądź zjawiska. O wykorzystaniu materiałów zdecyduje nauczyciel, który na podstawie znajomości ucznia, możliwości bazy dydaktycznej placówki i jej położenia geograficznego wie, co w danej sytuacji będzie stanowiło największą korzyść dla podopiecznych. Osiem poziomów dostarcza kompletnego materiału na każdy rok szkolny. Zakres wiedzy na każdym kolejnym poziomie jest poszerzany i uzupełniany o nowe treści.
Wraz z rozwojem ucznia zmieniają się tematyka i grafika materiałów na kolejnych poziomach serii. W przygotowanych pakietach na każdy z poziomów od A do H znajdują się zintegrowane, spójne tematycznie materiały edukacyjne i ćwiczeniowe. Zestawy są interesujące i atrakcyjne wizualnie. Zawierają opracowane tematy z uwzględnieniem zajęć z zakresu funkcjonowania osobistego i społecznego, rozwijających komunikowanie się oraz kreatywność. Skorelowane materiały ułatwiają pracę i umożliwiają realizację każdego tematu z wykorzystaniem przygotowanych narzędzi. „Moja książka” to materiał edukacyjny zawierający teksty tematyczne i czytanki. „Codziennik” zawiera materiały manipulacyjne m.in. do układania, dobierania i kategoryzowania, a „Karty pracy” w sposób praktyczny pozwolą systematyzować wiedzę i ćwiczyć umiejętności związane z technikami szkolnymi.
Zawsze, bez względu na poziom, nauczyciel dostaje komplet materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych do pracy z uczniem, dostęp do ciekawych materiałów multimedialnych oraz wsparcie dydaktyczne. „Pewny Start” pozwala oszczędzać czas i w interesujący sposób angażuje uczniów w naukę! Wystarczy wybrać poziom odpowiedni dla danego ucznia.
Przygotowany materiał jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. Powstał na bazie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
Z serii „Pewny Start” z powodzeniem mogą korzystać różne grupy uczniów:
- uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w tym z autyzmem, w klasach od I do VIII,
- uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną na etapie edukacji wczesnoszkolnej lub na zajęciach rewalidacyjnych,
- uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na każdym etapie kształcenia w zależności od potrzeb.
„Pewny Start” to 5 korzyści dla ucznia:
- Otrzymuje on komplet materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych na cały rok szkolny.
- Pracuje na poziomie dostosowanym do swoich możliwości.
- Uczy się z ciekawych i kolorowych publikacjach, które ma na wyłączność i nie musi ich kserować.
- Jest zachęcany do aktywności dzięki dużej różnorodności ćwiczeń.
- Stopniowo poszerza swoją wiedzę i rozwija umiejętności.
„Pewny Start” to 5 korzyści dla nauczyciela:
- Otrzymuje zaplanowany materiał na 8-letni cykl edukacyjny.
- Dzięki kompletowi spójnych tematycznie publikacji ma komfort nauczania przez cały rok szkolny.
- Oszczędza czas i pracę dzięki gotowym materiałom edukacyjnym i ćwiczeniowym.
- Zyskuje dostęp do dodatkowych materiałów multimedialnych, certyfikowanych webinariów, rozkładów nauczania.
- Wygodnie zagospodarowuje całą kwotę dotacji, obejmującą koszt kompletu na dany poziom nauczania.
Serie będą ukazywały się według następującego harmonogramu:
rok 2023: A, D, G
rok 2024: B, E, H
rok 2025: C, F.
Artykuł sponsorowany, przy współpracy z Wydawnictwem Nowa Era