Zdaniem ekspertów rok 2026 będzie kolejnym krokiem na drodze do poprawy skuteczności leczenia bólu oraz zmniejszenia kosztów powikłań związanych z jego nieleczeniem lub leczeniem błędnym. Ich zdaniem w tej chwili pilne jest szybkie wdrożenie nowych wycen świadczeń w poradniach leczenia bólu oraz rozszerzenie wskazań do leczenia go metodami interwencyjnymi.
Podczas konferencji w Sejmie, która odbyła się 16 grudnia, eksperci przedstawili aktualną sytuację pacjentów z bólem przewlekłym. Jak przypomniała poseł Elżbieta Polak (KO), przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Medycyny Bólu, w Polsce z powodu bólu przewlekłego cierpi ponad 8 mln osób.
Eksperci opracowali rekomendacje i wnioski dla MZ
Zaznaczyła, iż przez wiele lat leczenie osób z bólem przewlekłym było zaniedbywane. Dlatego w lipcu 2024 r. posłanka powołała parlamentarny zespół, który zajmuje się tym problemem. Na jego posiedzeniach parlamentarzyści razem z ekspertami i przedstawicielami organizacji pozarządowych wypracowali rekomendacje i wnioski dla ministra zdrowia w tym obszarze.
– Przede wszystkim zwróciliśmy uwagę na nierealnie niską wycenę świadczeń i brak standaryzacji, o ile chodzi o świadczenia w poradniach medycyny w bólu – podkreśliła Polak. Dodała, iż wśród rekomendacji znalazły się również m.in.: konieczność wprowadzenia bezpłatnych szczepień dla seniorów na półpaśca, którego bolesnym powikłaniem jest neuralgia półpaścowa, zniesienie limitów na leczenie paliatywne i hospicyjne, uregulowanie dostępności leków opioidowych.
–Tych rekomendacji mieliśmy sporo, ale dzisiaj mamy dobre wiadomości dla wszystkich, których ten problem dotyczy i dla ich rodzin, ponieważ Ministerstwo Zdrowia w ciągu tych dwóch lat prawie wszystkie te rekomendacje potraktowało poważnie – oceniła posłanka.
Zniesione limity w opiece paliatywnej i hospicyjnej
Obecny na konferencji wiceminister zdrowia Tomasz Maciejewski podkreślił, iż w 2024 r. zniesione zostały limity w opiece paliatywnej i hospicyjnej, co skutkuje wzrostem ilości udzielanych przez świadczeniodawców procedur. Jest to szczególnie istotne dla osób u kresu życia, cierpiących na ból i przewlekłe nieuleczalne choroby.
Wiceminister wskazał, iż nastąpiły również zmiany w zakresie farmakoterapii bólu przewlekłego – rozszerzono listę leków krytycznych na ból przewlekły. Wprowadzono także bezpłatne szczepienia na półpaśca dla seniorów w wieku powyżej 65 lat, a w grupie osób po 18. roku życia z chorobami współistniejącymi wprowadzono 50-procentową odpłatność na te szczepienia.
– To jest bardzo też ważne, bo jak wiemy półpasiec jest jedną z przyczyn przewlekłego bólu – zaznaczył wiceminister.
Wprowadzenie szczepionek przeciwko półpaścowi zmniejszy ilość pacjentów z neuralgią
Posłanka Polak przypomniała, iż w poradniach leczenia bólu aż 20-30 proc. kosztów generują pacjenci z neuralgią półpaścową.
– Wprowadzenie szczepień przeciwko półpaścowi uważam za sukces zarówno Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, jak i innych towarzystw naukowych (…). To jest ogromny sukces. Ja liczę na to, iż bezpłatne szczepienia na półpasiec zmniejszą ilość pacjentów z neuralgią półpaścową w ciągu najbliższych lat – skomentowała dr Magdalena Kocot-Kępska, prezes PTBB.
Jak podkreślił wiceminister Maciejewski, najnowszym bardzo ważnym krokiem na drodze to zwiększenia skuteczności leczenia bólu ma być zmiana wyceny świadczeń i wprowadzenie kryteriów jakościowych w poradni leczenia bólu.
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) zarekomendowała nowe wyceny świadczeń leczenia bólu przewlekłego metodami interwencyjnymi w poradni leczenia bólu. Obecne procedury są bowiem niedoszacowane i generują dla poradni koszty.
Ponadto, AOTMiT pozytywnie zaopiniowała (w czerwcu 2025 r.) rozszerzenie kryteriów wskazań do zabiegów interwencyjnych, takich jak neuroliza, kriolezja, termolezja, dla pacjentów z bólem przewlekłym i ostrym w poradni leczenia bólu. w tej chwili eksperci oczekują na rozporządzenie w tej sprawie resortu zdrowia.
Poszerzenie dostępu pacjentów do interwencyjnych metod leczenia bólu
Prezeska Fundacji Eksperci dla Zdrowia, dr Marzena Domańska-Sadynica podkreśliła, iż poszerzenie dostępu pacjentów do interwencyjnych metod leczenia bólu przyniesie korzyści przede wszystkim pacjentom (ok. 30 proc. cierpiących na ból przewlekły wymaga takich interwencji). - Pacjenci, którzy będą poddani tym zabiegom, odczują zmniejszenie nasilenia bólu, będą też mogli zrezygnować z farmakoterapii albo zmniejszyć dawki leków, co poprawi jakość ich życia – tłumaczyła.
Zmiany te przyniosą również korzyści dla budżetu ochrony zdrowia, gdyż zmniejszy się zużycie leków, szczególnie opioidowych. - Zmniejszymy również koszty błędnie stosowanej farmakoterapii i koszty powikłań związanych z samoleczeniem się pacjentów - przekonywała. Przypomniała, iż ok. 20-30 proc. pacjentów z bólem leczy się samodzielnie, nadużywając niesteroidowych leków przeciwzapalnych, co prowadzi do niewydolności nerek.
– Przez całe lata cierpieliśmy z powodu niedofinansowania i niedoszacowania procedur. Rzeczywiście, poszerzenie wskazań do zabiegów interwencyjnych i podniesienie wyceny świadczeń w poradniach leczenia bólu to zmiany służące pacjentom, którzy cierpią z powodu bólu przewlekłego – oceniła dr Kocot-Kępska.
Eksperci wskazali na kolejne potrzeby
Prof. Wojciech Leppert, prezes Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej, zaznaczył, iż wysokospecjalistyczne metody leczenia bólu przewlekłego powinny być dostępne także dla pacjentów z chorobą nowotworową. - Obecnie chorzy ci są przede wszystkim leczeni farmakologicznie, ale w niektórych sytuacjach to specjalistyczne podejście wielokierunkowe, uwzględniające również niefarmakologiczne metody leczenia bólu jest bardzo istotne - powiedział.
Dr Kocot-Kępska przypomniała, iż eksperci złożyli już do MZ kartę świadczenia zdrowotnego w postaci wszczepialnych pomp do podawania leków dokanałowo (do kanału rdzenia kręgowego). – Te pompy na świecie są stosowane od lat. Najwyższy czas, żeby nasi pacjenci również mieli taką możliwość – powiedziała specjalistka.
W ocenie prof. Lepperta ważne jest również tworzenie referencyjnych ośrodków leczenia bólu, a w dużych ośrodkach - oddziałów leczenia bólu. Byłyby one przeznaczone zwłaszcza dla tych pacjentów z bólem przewlekłym, których nie udaje się skutecznie leczyć w warunkach ambulatoryjnych.
Przeczytaj także: „Leczymy ból coraz lepiej ►”, „Leczenie bólu jest obowiązkiem lekarza ►”
