Piodermia zgorzelinowa to rzadka dermatoza, występująca z częstością 1 na 100 tys. osób. Charakterystycznym objawem schorzenia jest pojawienie się zapalnego, czerwonego guzka lub krosty, których występowanie często poprzedzone jest drobnym urazem i związane jest z inną chorobą współistniejącą. Zmiany w przebiegu choroby ulegają owrzodzeniu i gwałtownie szerzą się obwodowo. Jak leczyć piodermię zgorzelinową?
Piodermia zgorzelinowa (łac. pyoderma gangrenosum) jest chorobą zapalną i charakteryzuje się masywnym, niszczącym naciekiem z neutrofilów oraz wtórnym uszkodzeniem naczyń. Schorzenie często łączy się z innymi chorobami ogólnoustrojowymi, m.in. chorobą Crohna, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, reumatoidalnym zapaleniem stawów, zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa, gammopatią IgA, szpiczakiem mnogim, cukrzycą, pierwotną marskością żółciową, ziarniniakiem Wagnera, toczniem rumieniowatym układowym czy autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Piodermia zgorzelinowa może wystąpić również u pacjentów z wyłonioną stomią i po zabiegach operacyjnych, często mylnie diagnozowana jako zakażenie miejsca operowanego.
Jakie są objawy piodermii zgorzelinowej?
Piodermia zgorzelinowa w pierwszym etapie rozwoju objawia się występowaniem zapalnego, czerwonego guzka lub krosty. Pojawienie się zmian niejednokrotnie jest poprzedzone drobnym urazem. W kolejnych etapach rozwoju zmiany ulegają owrzodzeniu, gwałtownie szerzą się obwodowo wytwarzając duże, ale powierzchowne owrzodzenie o obrzękniętym martwiczym dnie i wyniosłych, czerwonych brzegach. Rany są bolesne i mogą wyglądać różnie – od martwicy suchej, poprzez krosty i wykwity, po martwicę rozpływową, a także czyste tkanki skóry bez cech gojenia. Dla piodermii zgorzelinowej charakterystyczne są czerwono-fioletowe brzegi rany, brak odpowiedzi na leczenie antybiotykiem i jałowe posiewy z rany. U chorych mogą występować również jałowe ropnie, a schorzenie może umiejscawiać się na narządach wewnętrznych (wątroba, śledziona, kości), stanowiąc poważne zagrożenie życia. Przebieg choroby może być piorunujący, a w nieleczonych przypadkach możliwe jest odsłonienie mięśni, nerwów, powięzi, a choćby kości. Każda ingerencja, np. drapanie, agresywne oczyszczanie, może doprowadzić do szybkiego (nawet w ciągu tygodnia) rozlewania się zmian (tzw. patergia, zmieniona odczynowość skóry).
Dermatoza może pojawić się w każdej okolicy ciała, jednak zmiany najczęściej lokalizują się na udach, podudziach, ramionach, pośladkach, a także na tułowiu, głowie i szyi. W praktyce klinicznej wyróżnia się następujące odmiany choroby:
- piodermię złośliwą,
- okołoprzetokową piodermię zgorzelinową,
- piodermię zgorzelinową narządów płciowych,
- powierzchowną piodermię ziarniniakową.
W jaki sposób leczyć piodermię zgorzelinową?
W przypadku zaobserwowania objawów, zwłaszcza u osób chorych na schorzenia predysponujące do wystąpienia piodermii zgorzelinowej, konieczne jest niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza POZ lub dermatologa. Specjalista rozpoznaje chorobę na podstawie charakterystycznego objawu klinicznego.
Leczenie dermatozy polega przede wszystkim na stabilizacji choroby podstawowej. Zaleca się również miejscową pielęgnację owrzodzeń, z wykorzystaniem m.in. wilgotnej terapii ran, zastosowaniem opatrunków atraumatycznych. Dodatkową opcją leczenia może być również komora hiperbaryczna i kompresjoterapia, NPWT czy przeszczepy średniej grubości skóry. W leczeniu stosuje się również glikokortykosteroidy lub cyklosporynę (w przypadku ogólnoustrojowych objawów zakażenia zakażenia). Skuteczne mogą być również immunoglobuliny dożylne.
Źródła: mp.pl, Elżbieta Szkiler, Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Pielęgniarska, materiały edukacyjne – leczenie ran, Elbląg 2022
