Wskaźniki otyłości i cukrzycy ciążowej (GDM), czyli zaburzeń poziomu glukozy w czasie ciąży, rosną na całym świecie. Obie te patologie są powiązane z wieloma powikłaniami u matki i dziecka, takimi jak zwiększone ryzyko śmierci płodu, urodzenie martwego dziecka, wyższa masa urodzeniowa noworodka czy zwiększone ryzyko zgonu niemowląt. Nie jest jasne, w jaki sposób powstają te komplikacje.
Naukowcy z Republiki Południowej Afryki, współpracując z naukowcami z Anglii, jako pierwsi przeprowadzili badania mające na celu jednoczesne zbadanie wpływu otyłości u matki i cukrzycy ciążowej w krajach rozwijających się, gdzie otyłość i cukrzyca ciążowa mają znaczne skutki zdrowotne i ekonomiczne. Wcześniejsze badania dotyczyły oddzielnie otyłości i GDM i były przeprowadzane tylko w krajach o wysokich dochodach.
Łożysko to powstający i funkcjonujący podczas ciąży narząd, który pozwala organizmowi kobiety odżywiać i zaopatrywać w tlen dziecko.
W badaniu wzięło udział 71 kobiet rasy czarnej lub o mieszanym pochodzeniu. 52 było otyłych, a 38 miało rozwiniętą GDM. Naukowcy przeprowadzili badanie, wykorzystując profilowanie kliniczne, głębokie badanie strukturalne i analizę molekularną łożyska oraz biochemiczne pomiary krwi pępowinowej matki i dziecka. Jak się okazało, otyłość matki bardziej niż cukrzyca ciążowa ogranicza tworzenie się łożyska, jego gęstość i powierzchnię naczyń krwionośnych oraz zdolność do wymiany składników odżywczych między matką a rozwijającym się dzieckiem. Zarówno otyłość, jak i cukrzyca ciążowa wpływają na produkcję hormonów łożyskowych i markery stanu zapalnego, co sugeruje, iż łożysko rzeczywiście funkcjonuje nieprawidłowo.
Jeśli uda się ustalić, jakie konkretnie zmiany zachodzą w łożysku, może to doprowadzić do potencjalnego opracowania terapii ukierunkowanych na łożysko lub testów przesiewowych, dzięki którym można by poprawić stan zdrowia matki i potomstwa, szczególnie w krajach o niskich i średnich dochodach.
– Po raz pierwszy przyjrzeliśmy się wpływowi zarówno otyłości, jak i cukrzycy ciążowej na łożysko u kobiet rasy czarnej i kobiet o mieszanym pochodzeniu, które stanowią grupę niedostatecznie zbadaną, oraz jaki wpływ te warunki mogą mieć na nie i ich dzieci. Ważne było odkrycie, iż otyłość ma większy wpływ niż GDM na przebieg ciąży zarówno matki, jak i dziecka – powiedziała prof. Amanda Sferruzzi-Perri z University of Cambridge, główny autor.
Ograniczeniem badania jest to, iż przy małej liczebności próby (71 kobiet) nie było możliwe określenie wpływu płci płodu na te zmiany w łożysku. W grupie kobiet nieotyłych znalazły się również kobiety z nadwagą. Naukowcy chcieliby przeprowadzić dalsze badania u kobiet otyłych, z nadwagą i szczupłych z GDM i bez GDM oraz zbadać wpływ płci płodu. Chcieliby następnie przeanalizować, w jaki sposób otyłość, cukrzyca ciążowa i terapie, takie jak metformina, lek obniżający poziom glukozy we krwi, wchodzą w interakcje.
Główny współautor, profesor Mushi Matjila z University of Cape Town, wskazał: – Republika Południowej Afryki jest obciążona chorobami zakaźnymi i niezakaźnymi, a także wysoką zachorowalnością i śmiertelnością matek i dzieci oraz zgonami związanymi z przemocą i urazami.
– Ponadto mamy jeden z najwyższych wskaźników otyłości kobiet na świecie, co niewątpliwie napędza obciążenia chorobami niezakaźnymi i przyczynia się do zachorowalności matek, noworodków i dzieci. Ponieważ otyłość i cukrzyca ciążowa często współwystępują, w badaniu podkreślono znaczenie otyłości w porównaniu z cukrzycą ciążową w modulowaniu struktury i funkcji łożyska oraz połączono w całość, w jaki sposób te zmiany w łożysku mogą wyjaśniać obserwowane powikłania, na przykład ryzyko chorób zakaźnych zarówno dla matki, jak i dla dziecka – stwierdził prof. Mushi Matjila.
