Przesiąkanie opatrunku to częsty problem pacjentów z trudno gojącymi się ranami. Przyczyną zwykle jest nadmierna ilość płynu w ranie, ale także nieprawidłowe dobranie opatrunku czy brak regularnego i dokładnego oczyszczania rany. Co robić w przypadku przeciekania opatrunku?
Niewielki lub umiarkowany wysięk z rany sprzyja procesom gojenia i jest naturalnym zjawiskiem. Wspiera proces autooczyszczania się rany, dostarcza substancji odżywczych, mediatorów przeciwzapalnych oraz czynników wzrostu. Niejednokrotnie zdarza się jednak, iż ilość wysięku zwiększa się i utrudnia gojenie, sprawiając pacjentom wiele kłopotów, m.in. przeciekanie opatrunku. Częste przesiąkanie opatrunku może natomiast prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji, takich jak maceracja tkanek okalających ranę. Co więc robić, aby opatrunek nie przeciekał?
Przyczyny nadmiaru wysięku
W praktyce klinicznej za produkcję wysięku w ranie odpowiedzialny jest toczący się stan zapalny. W ranach ostrych ilość wysięku zmniejsza się w miarę gojenia się i zamykania się tkanek. W przypadku ran przewlekłych faza zapalna patologicznie się wydłuża, a co za tym idzie – ilość wysięku nie zmniejsza się z czasem, a wręcz może się zwiększać. W takim przypadku wysięk zakłóca procesy gojenia, ponieważ niszczy czynniki wzrostowe, białka organizmu i macierz zewnątrzkomórkową, a ponadto może zatrzymywać proliferację komórek.
Zwiększona ilość wysięku w ranie może być spowodowana patologicznie wydłużającym się stanem zapalnym, ale nie tylko. W praktyce klinicznej za zwiększoną produkcję płynów są również odpowiedzialne następujące czynniki:
- obecność obrzęku limfatycznego,
- nadciśnienie żylne,
- zastoinowa niewydolność serca,
- otyłość,
- niedożywienie.
Nadmiar wysięku i nieprawidłowe zarządzanie płynem w ranie może prowadzić do maceracji i rozpadu tkanek, kolonizacji drobnoustrojów, a także znacznie opóźniać gojenie.
Opatrunek przecieka – co robić?
Nadmiar wysięku w ranie lub nieprawidłowe zarządzanie płynem może prowadzić do przeciekania opatrunku. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, dzięki którym możesz uniknąć przesiąkania wydzieliny.
- Stosuj odpowiedni opatrunek
W przypadku ran wysiękowych pierwszym krokiem jest dopasowanie opatrunku do ilości wysięku. Opatrunki powinny być chłonne i posiadać zdolność kumulacji wysięku w swoich strukturach. Prawidłowo dobrany opatrunek pozwoli na utrzymanie odpowiedniej ilości wysięku w łożysku rany. Zobacz w jaki sposób dobrać opatrunek do ilości wysięku:
- brak wysięku – żele aktywne i opatrunki zapobiegające parowaniu, np. folie poliutretanowe i hydrokoloidy (wyłącznie przy braku cech infekcji w ranach płaskich), opatrunki nawilżające;
- mały/skąpy – opatrunki piankowe o małej chłonności;
- średni/umiarkowany – opatrunki piankowe;
- duży i bardzo duży – opatrunki piankowe o wysokiej chłonności lub opatrunki chłonne izolujące wysięk – superabsorbenty albo SAP.
Regulację ilości wysięku można również wspierać dzięki niektórych metod medycznych, np. terapii NPWT czy zastosowaniu urządzeń do zbiórki płynów (np. worki stomijne).
- Oczyszczaj ranę
Podstawą walki z nadmiarem wysięku w ranie jest regularne i dokładne oczyszczanie rany przy każdej zmianie opatrunku. Ranę można przepłukać solą fizjologiczną lub wodą, a następnie zastosować środki przeciwdrobnoustrojowe. Rany nie należy oczyszczać zbyt intensywnie, żeby nie uszkodzić tkanek.
- Zwalczaj infekcję
W ranach wysiękowych bardzo istotną kwestią jest wdrożenie postępowania mającego na celu zwalczenie infekcji oraz likwidacji biofilmu. W tym celu pomogą prawidłowo dobrane specjalistyczne opatrunki antybakteryjne, środki przeciwdrobnoustrojowe, a także regularne oczyszczanie rany.
- Zmniejsz obrzęk rany
Wysięk może być również spowodowany obrzękiem tkanek otaczających ranę. W zmniejszeniu obrzęku stosuje się metody fizykalne, takie jak kompresjoterapia, drenaż limfatyczny ręczny i pneumatyczny, ułożeniowy, odciążenie rany.
- Zwiększ liczbę warstw opatrunku i częstotliwości zmian
W przypadku przeciekania opatrunku pomocne może być również zwiększenie liczby warstw opatrunków, a także częstsza ich zmiana.
Źródło: artykuł opracowany na podstawie materiałów edukacyjnych dr n. med. Elżbiety Szkiler
