Onkoserwis to seria interesujących doniesień oraz aktualności ze świata onkologii, które zostały zebrane przez ekspertów Polskiej Ligii Walki z Rakiem. Przegląd wiadomości onkologicznych opublikowanych na łamach prestiżowych czasopism i portali medycznych – luty 2025.
Co nowego w onkologii? Zapraszamy do lektury!
Onkoserwis – luty 2025
Amerykanie nie są świadomi negatywnego wpływu alkoholu na zdrowie
Przez wiele lat uważano, iż spożywanie alkoholu w umiarkowanych lub małych ilościach działa korzystnie, szczególnie dla układu sercowo-naczyniowego. Od kilku lat wiadomo, iż żadna ilość alkoholu nie jest bezpieczna dla zdrowia, a Światowa Organizacja Zdrowia umieściła go na liście substancji kancerogennych. Społeczeństwo przez cały czas nie jest świadome zagrożeń, związanych ze spożywaniem alkoholu.
Tylko około 31% Amerykanów wie, iż spożywanie mocniejszych alkoholi zwiększa ryzyko nowotworów. Dla piwa świadomość ta wynosiła 25%, a dla wina 20%. Ponad połowa Amerykanów nie wiedziała, jaki jest wpływ alkoholu na rozwój nowotworów, 10% uważało natomiast, iż picie wina, a 2% – piwa zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów. Spożycie alkoholu jest jednym z najistotniejszych, po paleniu papierosów i otyłości, modyfikowalnych czynników ryzyka nowotworów, dlatego tak ważne jest uświadamianie społeczeństwa na temat jego szkodliwości.
Wiedza na temat szkodliwości spożywania alkoholu jest większa u młodych osób, co daje nadzieję na zmianę nawyków spożywania alkoholu przez społeczeństwo.
źródło: www.aacr.org
Zachorowalność i umieralność na raka wątrobowokomórkowego będą rosnąć
Rak wątrobowokomórkowy (hepatocellular carcinoma, HCC) jest najczęstszym pierwotnym nowotworem wątroby. W ostatnich dwóch dekadach odnotowano wzrost zachorowalności oraz umieralności z powodu tego nowotworu.
W JAMA Network opublikowano wyniki badania, w którym prognozuje się wzrost zachorowalności na HCC z 5,03/100 tys. w 2022 roku do 6,39/100 tys. w 2040 roku. Umieralność mężczyzn jest znacząco wyższa niż kobiet (odpowiednio 8,15 vs 2,33/100 tys.) i przewiduje się jej wzrost do 9,78 w 2040 roku. Najwyższa umieralność dotyczy osób powyżej 65. roku życia (18,37/100 tys. w 2022), a w 2024 roku zakłada się jej wzrost do 32,81/100 tys.. Zachorowalność na HCC związana z infekcją wirusem HCV będzie spadać, natomiast związana ze spożyciem alkoholu i stłuszczeniową chorobą wątroby związaną z zaburzeniami metabolicznymi (MASLD) – wzrastać.
źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
Informacja o paliatywnej intencji leczenia przekazywana jest dopiero pod koniec życia chorych
Chorzy na nowotwory, szczególnie młodzi, oczekują od swojego onkologa rozmowy o celu i planie leczenia. Amerykańscy badacze opublikowali w JAMA Network Open wyniki badania oceniającego częstość udzielania takich informacji chorym leczonym paliatywnie.
Analizie poddano dane blisko 2000 chorych na nowotwory w wieku 12-39 lat, którzy zmarli w USA w latach 2003-2019. Na podstawie elektronicznej dokumentacji oceniono, czy podczas ostatnich 90 dni życia chorych odbyła się rozmowa o intencji leczenia i czy poinformowano pacjenta o jego charakterze (paliatywne, nie paliatywne lub niezdefiniowane). Okazało się, iż częstość rozmów o rokowaniu wzrastała z czasem: powyżej 60 dni przed zgonem odbyła się u 7,2% chorych, pomiędzy 31 a 60 dni u 17,2%, a w ciągu ostatnich 30 dni życia u 57,7% (p<0,001). U 71% chorych z czasem przeżycia powyżej 30 dni nie odnotowano w dokumentacji przekazanej pacjentowi intencji. Natomiast spośród chorych, których powyżej 60 i 30 dni od śmierci informowano o intencji nie paliatywnej, 20,4% usłyszało w ostatnim miesiącu życia wiadomość o jej zmianie na paliatywną. Chorzy powyżej 25. roku życia rzadziej odbywali wczesną rozmowę o paliatywnej intencji leczenia, częściej otrzymując tę informację dopiero w ostatnich 30 dniach swojego życia.
źródło: medscape.com
Otyłość u dzieci wpływa niekorzystnie na wyniki leczenia onkologicznego
Otyłość jest znanym czynnikiem ryzyka rozwoju wielu nowotworów oraz niekorzystnie wpływa na proces leczenia i rokowanie. Kanadyjscy naukowcy postanowili przyjrzeć się wpływowi nadmiernej masy ciała u dzieci na wyniki leczenia onkologicznego. Przeanalizowano dane ponad 11 tys. dzieci chorych na nowotwory (37,1% białaczki, 14,5% chłoniaki, 21,8% guzy mózgu oraz 26,6% nowotwory lite pozamózgowe). Pierwszorzędowymi punktami końcowymi badania był 5-letni czas wolny od zdarzeń (event-free survival, EFS) oraz czas przeżycia całkowitego (overall survival, OS).
Okazało się, iż otyłość wpływa niekorzystnie na EFS oraz OS (skorygowane czynniki ryzyka wyniosły odpowiednio 1,16 i 1,29). Analiza podgup wykazała niekorzystny wpływ otyłości na oba parametry wśród dzieci chorych na ostrą białaczkę limfoblastyczną oraz nowotwory mózgu. W pozostałych podgrupach nie stwierdzono różnic.
źródło: medscape.com
Poziom aktywności fizycznej przed rozpoznaniem nowotworu wpływa na jego wyniki leczenia
Aktywność fizyczna o wysokiej intensywności zmniejsza umieralność z powodu nowotworów o 18%. W British Journal of Sports Medicine opublikowano wyniki badania przeprowadzonego w Republice Południowej Afryki, w którym oceniono wpływ trybu życia prowadzonego w ciągu 12-miesięcy przed rozpoznaniem nowotworu na wyniki leczenia. Przeanalizowano dane ponad 28 tys. osób, których aktywność fizyczna była rejestrowana dzięki urządzeń fitness, sprzętu na siłowni lub udziału w zorganizowanych wydarzeniach sportowych.
W zależności od czasu spędzanego tygodniowo na ćwiczeniach, chorych podzielono na trzy grupy: bez aktywności fizycznej (0 min) oraz o niskiej (<60 minut) i wysokiej aktywności (≥60 minut). U wszystkich chorych rozpoznano nowotwór w I stopniu zaawansowania. W porównaniu do osób niepodejmujących w ciągu roku przed rozpoznaniem żadnych ćwiczeń, chorzy z aktywnością niską i wysoką mieli mniejsze ryzyko progresji nowotworu i zgonu (współczynniki ryzyka wyniosły odpowiednio 0,84 i 0,73).
Aktywność fizyczna zmniejszała również ryzyko śmierci z dowolnego powodu. Prawdopodobieństwo przeżycia 24 miesięcy dla osób o wysokiej i niskiej aktywności fizycznej wynosiło odpowiednio 95% i 91%.
źródło: bjsm.bmj.com
Czy wyłączna radioterapia może zastąpić hormonoterapię u starszych kobiet po leczeniu operacyjnym z powodu wczesnego raka piersi?
Standardem uzupełniającego leczenia wczesnego hormonozależnego HER2-ujemnego raka piersi jest uzupełniająca radioterapia i kilkuletnia hormonoterapia. Nie wiadomo, czy tak długie leczenie jest konieczne u kobiet w starszym wieku.
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie The Lancet porównano jakość życia i skuteczność wyłącznej radioterapii i wyłącznej hormonoterapii u kobiet po 70. roku życia. Badanie przeprowadzono w 17 włoskich i 1 słoweńskim ośrodku onkologicznym. Kwalifikowano do niego kobiety po 70. roku życia po leczeniu operacyjnym z powodu hormonozależnego, HER2-ujemnego raka piersi w I stopniu zaawansowania. Spośród 731 chorych, 365 przydzielono losowo do radioterapii a 366 – do hormonoterapii (tamoksyfen lub inhibitor aromatazy przez 5-10 lat).
Pierwszą analizę przeprowadzono, po wypełnieniu przez 156 kobiet ankiety dotyczącej jakości życia po 24 miesiącach od rozpoczęcia interwencji. Okazało się, iż osoby poddane radioterapii zgłaszały mniej działań niepożądanych leczenia niż poddane hormonoterapii (67% vs 85%). Dodatkowo jakość życia osób poddanych radioterapii po 2 latach od leczenia była wyższa niż osób poddanych hormonoterapii. Nie zauważono różnic w czasie przeżycia chorych, jednak autorzy pracy podkreślają, iż czas obserwacji był zbyt krótki by wyciągać ostateczne wnioski.
źródło: www.thelancet.com/journals/lanonc
Kwasy tłuszczowe omega-3 mogą zmniejszać ryzyko progresji raka gruczołu krokowego
Chorzy na raka gruczołu krokowego poddawani aktywnej obserwacji zamiast leczenia operacyjnego lub radykalnej radioterapii często zastanawiają się, jaką dietę stosować aby zmniejszyć ryzyko progresji choroby.
W czasopiśmie Journal of Clinical Oncology opublikowano badanie, w którym sprawdzono, czy dieta bogata w kwasy omega-3 i uboga w kwasy omega-6 wpływa na ekspresję białka Ki-67, które świadczy o proliferacji nowotworu, a więc o szybkości dzielenia się komórek nowotworowych. 100 chorych na raka gruczołu krokowego, którzy zdecydowali się na aktywną obserwację losowo przydzielono do dwóch grup; pierwsza otrzymywała kwasy omega-3 w postaci doustnych kapsułek, a druga stanowiła grupę kontrolną. Po roku regularnego stosowania kwasów omega-3 chorym wykonano biopsję nowotworu. Zauważono, iż u mężczyzn niestosujących kwasów omega-3 indeks Ki-67 wzrósł o 24%, a u stosujących je uległ zmniejszeniu o 15%. Wyniki te, mimo iż obiecujące, wymagają potwierdzenia w badaniu klinicznym III fazy.
źródło: jamanetwork.com
opracowanie: Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy – Polska Liga Walki z Rakiem
PRZESKOCZ DO: STRONA GŁÓWNA
Post Onkoserwis – doniesienia z zakresu onkologii – luty 2025 pojawił się poraz pierwszy w Zwrotnikraka.pl.
