Czym są grupy krwi?
Grupa krwi to nic innego, jak obecny na komórkach m.in. układu krwionośnego zestaw antygenów (cząsteczek, zdolnych wywołać odpowiedź immunologiczną), które składają się na pewnego rodzaju instrukcję, jak organizm powinien się zachowywać w obliczu napotkania innych antygenów grupowych, które do niego nie należą. Mamy 43 różne zestawy takich antygenów, co czyni nas stworzeniami o 43. różnych grupach krwi. Najpopularniejsze i najistotniejsze jednak są pierwsze dwa układy grupowe, tj. AB0 i Rh. W obrębie tych dwóch (i czasami kilku następnych) układów grupowych ocenia się naszą kompatybilność z innymi, zarówno jako dawcy, jak i biorcy krwi.Reklama
Grupy krwi a infekcje
Badania nad zależnościami pomiędzy grupą krwi a ryzykiem zapadnięcia na choroby infekcyjne przeprowadzane są od bardzo dawna: niemal natychmiast po odkryciu pierwszego układu grupowego krwi - układu AB0 - zaczęto prowadzić badania, mające na celu oszacowanie tego ryzyka. Szczególnie na początku XX wieku było to bardzo interesujące, co mogło mieć związek ze słabo jeszcze rozwiniętą aseptyką i wysokim ryzykiem zapadnięcia na choroby infekcyjne.
Dotychczas odkryto liczne powiązania między grupami krwi w układzie AB0 i ryzykiem zapadnięcia na infekcję. Należy podkreślić, iż jest to tylko "ryzyko", nie "nieuniknione przeznaczenie".
Posiadacze grupy krwi 0 są bardziej podatni na:
infekcję enterokrwotocznym szczepem E. coli,większą śmiertelność w wyniku infekcji szczepem E. coli,ciężki przebieg zakażenia cholerą (V. cholerae),infekcję wirusami z grupy Norovirus,infekcję H. pylori i - w konsekwencji - owrzodzenia żołądka i dwunastnicy,infekcje bakteriami N. meningitidis (meningokoki), H. influenzae i S. pneumoniae (pneumokoki).
Pod względem infekcji nie ma chyba bardziej "pechowej" grupy krwi. Nawet, kiedy zsumujemy większą podatność grupy krwi A na ospę i infekcje P. aeruginosa ("zielona bakteria"), grupy krwi B na rzeżączkę (N. gonnorhoeae), gruźlicę (M. tuberculosis) i pneumokoki, oraz grupy AB na ospę i salmonellozę (Salmonella spp).
Grupa krwi a zaburzenia poznawcze i otępienne
Odkryto, iż osocze posiadaczy grup krwi innych, niż 0, zawiera więcej czynników krzepnięcia, a dokładniej więcej czynnika Von Willebranda i czynnika VIII. Zauważono także, iż jest to powiązane ze zwiększonym ryzykiem demencji i innych chorób poznawczych czy otępiennych, co z kolei sugeruje, iż przyczyny takich chorób należałoby poszukać w związku z mechanizmami krzepliwości krwi, zwłaszcza u pacjentów innych, niż z grupą krwi 0.
Powiązane zostało to także z innymi badaniami, w których oceniano zależność między ilością czynnika VIII a ryzykiem zapadalności na choroby poznawcze oraz metaboliczne, takie jak cukrzyca, otyłość, oraz choroby układu krążenia.
Okazało się, iż badanie to, zakrojone na szeroką skalę, wskazało następującą zależność: ilość czynnika VIII skorelowana jest bezpośrednio z grupą krwi i wygląda następująco: najwięcej czynnika VIII ma grupa krwi AB, następnie: B > A > 0. Osoby z grupą krwi AB, które miały najwięcej czynnika VIII (krew bardziej krzepliwa), częściej zapadały zarówno na choroby otępienne, jak i na choroby metaboliczne i choroby układu krążenia.
Można z tego wyciągnąć wniosek, iż grupa krwi AB predysponuje do zwiększonej krzepliwości krwi za sprawą zwiększonej ilości czynnika VIII i jest to bezpośrednio skorelowane z ryzykiem chorób:
poznawczych lub otępiennych,metabolicznych,układu krążenia.
Oznacza to, iż - być może - należy szukać przyczyn powstawania wszystkich tych chorób w odniesieniu do zwiększonej krzepliwości krwi, co niejako potwierdza wnioski, płynące z pierwszego badania, opisanego w tej części artykułu.
Grupa krwi a choroby układu krążenia
Osocze osób z grupą krwi 0 zawiera mniej czynników krzepnięcia (czynnika Von Willebranda i czynnika VIII), ich krew jest zdecydowanie najmniej krzepliwa ze wszystkich grup w układzie AB0, co z kolei zwiększa ryzyko krwotoku w razie przerwania ciągłości naczyń.
Wpływa to jednakże pozytywnie w przypadku innych schorzeń sercowo - naczyniowych, ponieważ mniejsza krzepliwość krwi zwykle koreluje ze zmniejszonym ryzykiem udarów, zatorów i zawałów. Teorię zdaje się potwierdzać szereg badań, wg których posiadacze grup krwi innych, niż 0, są statystycznie bardziej narażeni na niektóre choroby serca, pewne rodzaje zawałów serca, żylną chorobę zakrzepową i choroby wieńcowe.
Grupa krwi a nowotwory
Tym razem, zupełnie na odwrót, niż w przypadku infekcji, najlepiej wypadają posiadacze grupy krwi 0: są oni zwykle dużo bardziej odporni na nowotwory różnego rodzaju, niż posiadacze innych grup krwi.
W przypadku chorób nowotworowych najbardziej narażone są osoby z grupą krwi A i AB, zwłaszcza w przypadku raka żołądka, raka innych części przewodu pokarmowego i raka szyjki macicy. Wydaje się, iż wspólny faktor stanowią tutaj antygeny grupowe, przynależne do grupy A, gdyż mają je zarówno osoby z grupą A jak i AB. Osoby z grupą krwi B są statystycznie częściej narażone na nowotwór pęcherza.
Grupa krwi a malaria
Statystyczny rozkład grup krwi w rejonach narażonych na rozprzestrzenianie się malarii już od dawna wskazuje na to, iż osoby z grupą krwi 0 są dużo mniej podatne na rozprzestrzenianie się tej choroby i jej ciężki przebieg. Osoby z gorących rejonów Afryki czy Brazylii znacznie częściej posiadają grupę krwi 0, co utrudnia rozwój malarii przez zahamowanie tzw. rozetowania, które jest kluczowym procesem w rozwoju ciężkich postaci choroby, doprowadzających do śpiączki i śmierci.
Niezależnie od tego, którą z chorób rozpatrujemy, powinniśmy pamiętać, iż ryzyko zachorowania to nie to samo, co pewność, iż się zachoruje i w praktyce na żadną z chorób nie zapada się tylko z powodu jednego czynnika, np. wyłącznie z powodu grupy krwi. Nigdy nie powinniśmy również usprawiedliwiać swojej bezczynności w kwestii własnego zdrowia posiadaniem takiej czy innej krwi - wręcz przeciwnie: wiedząc o zwiększonym ryzyku, powinniśmy na siebie jeszcze bardziej uważać.
Źródła:
Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
Abegaz S. B., Human ABO Blood Groups and Their Associations with Different Diseases, Biomed. Res. Int., 2021 Jan 23.
CZYTAJ TAKŻE:
