Prawo do obsługi poza kolejnością w aptece nie jest kwestią grzeczności, ale obowiązkiem wynikającym z przepisów. Farmaceuta i technik farmaceutyczny muszą respektować ten przywilej wobec określonych grup pacjentów. Regulacje obejmują wszystkie rodzaje aptek – ogólnodostępne, punkty apteczne i apteki szpitalne. Mają one na celu zapewnienie szybszego dostępu do leków osobom najbardziej potrzebującym.
Najważniejszym aktem prawnym regulującym powyższe kwestie jest art. 47c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepis ten zrównuje usługi farmaceutyczne z innymi świadczeniami zdrowotnymi, co oznacza, iż w aptece obowiązują te same zasady pierwszeństwa, co w przychodni. Ustawa o zawodzie farmaceuty dodatkowo potwierdziła, iż wydanie leku czy porada farmaceutyczna to świadczenia medyczne, a więc podlegają tym samym regułom.
Co istotne, kierownik apteki ma obowiązek umieścić w widocznym miejscu informację o prawie do obsługi poza kolejnością. Dzięki temu pacjenci wiedzą, iż mogą skorzystać z przywileju, a pozostali pacjenci są świadomi, iż takie sytuacje są uregulowane prawnie.
Katalog osób uprzywilejowanych
Do grup uprzywilejowanych należą:
– kobiety w ciąży,
– osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
– dzieci z ciężkimi chorobami zagrażającymi życiu,
– zasłużeni honorowi dawcy krwi i przeszczepów,
– kombatanci i osoby represjonowane, inwalidzi wojenni,
– weterani z poważnym uszczerbkiem na zdrowiu.
Od niedawna prawo to obejmuje również osoby, które otrzymały świadczenie kompensacyjne w związku z błędem medycznym – na podstawie zaświadczenia Rzecznika Praw Pacjenta.
Jak to wygląda w praktyce?
Obsługa poza kolejnością oznacza, iż farmaceuta lub technik farmaceutyczny powinien niezwłocznie zająć się pacjentem uprzywilejowanym, gdy ten zgłosi się do okienka. Nie ma potrzeby wcześniejszego umawiania wizyty – usługa jest świadczona od ręki, choćby jeżeli inni pacjenci czekają w kolejce.
Farmaceuta może poprosić o dokument potwierdzający status – np. kartę ciąży, legitymację osoby niepełnosprawnej, kombatanta czy zaświadczenie dawcy.
Każda apteka powinna wywiesić czytelną informację o obsłudze poza kolejnością. Personel musi być przygotowany, by reagować uprzejmie i jasno komunikować powód obsłużenia kogoś wcześniej. Proste wyjaśnienie – „Obsłużę najpierw panią w ciąży, zgodnie z przepisami” – zwykle wystarcza, by uniknąć nieporozumień.
Co w przypadku odmowy?
Jeśli apteka nie respektuje prawa, pacjent może poprosić o rozmowę z kierownikiem, a w razie potrzeby złożyć skargę do Rzecznika Praw Pacjenta lub wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Ignorowanie przepisów może być traktowane jako uchybienie w realizacji świadczeń zdrowotnych.
Pierwszeństwo obsługi w aptece to nie przywilej uznaniowy, ale obowiązek wynikający z prawa. Ma ono zapewnić szybki dostęp do leków osobom, dla których czas jest najważniejszy – kobietom w ciąży, pacjentom ciężko chorym, kombatantom, honorowym dawcom i innym grupom wskazanym w ustawie. Apteki muszą nie tylko respektować te przepisy, ale też aktywnie informować o nich i dbać o kulturę obsługi.
