Obniżone napięcie mięśniowe

Obniżone napięcie mięśniowe może dotyczyć dowolnej części ciała w zależności od etiologii. Może również obejmować całe ciało, co nierzadko obserwuje się w przebiegu chorób wrodzonych i przewlekłych. Zawsze jednak powoduje upośledzenie zdolności motorycznych. W zależności od stopnia obniżenia napięcia mięśniowego, niemożliwe bywa wykonywanie choćby podstawowych czynności wokół siebie. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz neurolog we współpracy z fizjoterapeutą neurologicznym.

Obniżone napięcie mięśniowe – przyczyny

Napięciem mięśni nazywamy ich zdolność do przeciwdziałania skurczem biernemu rozciąganiu. Zaburzenia napięcia mięśniowego pojawiają się w uszkodzeniu samych mięśni, neuronu ruchowego obwodowego (obniżenie napięcia mięśniowego), neuronu ruchowego ośrodkowego (spastyczność), układu pozapiramidowego (sztywność lub hipotonia) oraz móżdżku (hipotonia). W przypadku niemowląt przyczyną jest najczęściej uraz okołoporodowy lub niedotlenienie, choć warto wykluczyć choroby przebiegające z obniżeniem napięcia mięśniowego:

• mózgowe porażenie dziecięce;
• zespół Downa;
• zespół Pradera-Willego;
• elastopatie;
• choroby metaboliczne;
• rdzeniowy zanik mięśni;
• zespół Guillaina-Barrego;
• zespół Ehlersa-Danlosa.

Obniżone napięcie mięśniowe może występować w ostrych zespołach móżdżkowych i wszystkich innych schorzeniach uszkadzających móżdżek, ponieważ to właśnie ten narząd w dużym stopniu odpowiada za kontrolę i regulację napięcia mięśniowego. U osób dorosłych nagłe obniżenie napięcia mięśniowego może wynikać z:

• ciężkiej depresji;
• nowotworów;
• przyjmowania niektórych leków;
• zatrucia;
• urazów czaszkowo-mózgowych;
• urazów rdzenia kręgowego;
• encefalopatii;
• stwardnienia rozsianego i innych chorób autoimmunologicznych;
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Poważnym czynnikiem ryzyka są również choroby neurodegeneracyjne. Napięcie mięśniowe fizjologicznie spada u osób starszych.

Obniżone napięcie mięśniowe – objawy

W przypadku noworodków napięcie mięśniowe ocenia się według skali Apgar:

• 0 – dziecko wiotkie, kończyny zwisają luźno;
• 1 – nieznacznie obniżone napięcie mięśniowe, kończyny zgięte;
• 2 – prawidłowe napięcie mięśniowe, dziecko wykonuje ruchy kończynami.

U osób dorosłych charakterystyczny jest brak umiejętności wykonania określonych ruchów, utrzymania prawidłowej postawy ciała, wykonania czynności złożonych czy choćby zachowania równowagi i koordynacji. Bardzo często obniżone napięcie mięśniowe przypomina brak lub znaczne osłabienie siły mięśniowej.

Obniżenie napięcia mięśniowego widać także pośrednio podczas badania odruchów ścięgnistych, które wykazują charakter wahadłowy. Ruchy dowolne mają szerszy zakres niż fizjologicznie, może pojawić się objaw Stewarta-Holmesa (brak umiejętności natychmiastowego zatrzymania ruchu spowodowanego nagłym zwolnieniem siły podtrzymującej kończynę).

Obniżone napięcie mięśniowe – diagnostyka

Przy obniżonym napięciu mięśniowym wyłącznie jednego mięśnia lub jednej grupy mięśni warto wykonać prosty test sprawdzający czynność układu nerwowego. Przykładowo, wiedząc, iż za odwiedzenie ramienia do pierwszych 45 stopni odpowiada głównie mięsień nadgrzebieniowy, prosimy pacjenta, aby wykonać ten ruch. jeżeli jest nieprawidłowy lub niemożliwy do wykonania, można podejrzewać problem z nerwem nadłopatkowym wychodzącym z korzenia C6. Z kolei gdy pacjent jest w stanie wykonać odwiedzenie do 45 stopni, jednak dalsze kontynuowanie ruchu jest utrudnione lub niemożliwe, można podejrzewać problem z mięśniem naramiennym unerwianym przez nerw pachowy wychodzący z korzenia C5.

Zobacz również: Neuropatia nerwu pachowego.

Jako wstępna diagnostyka dobrze sprawdza się również test Barrego. Pacjent musi stanąć, zamknąć oczy i wyciągnąć obie kończyny górne prosto przed siebie. Kończyna z osłabionym napięciem mięśniowym samoistnie opadnie. Czas wykonania próby wynosi 60 sekund. W zależności od podejrzeń neurolog kieruje pacjenta również na badania obrazowe takie jak np. tomografia komputerowa mózgu czy rezonans magnetyczny kręgosłupa. Uzupełnieniem są badania krwi oraz EMG.

Obniżone napięcie mięśniowe – leczenie

U niemowląt podstawą są regularne wizyty u fizjoterapeuty dziecięcego. W leczeniu obniżonego napięcia mięśniowego stosuje się szereg technik, z których największą popularnością cieszy się metoda NDT Bobath, metoda Vojty, PNF oraz integracja sensoryczna. Rodzice zostają również przeszkoleni z zasad prawidłowej opieki codziennej, dzięki czemu sami także będą mogli wpływać na kształtowanie się adekwatnego napięcia mięśniowego. Fizjoterapia wskazana jest również osobom dorosłym z obniżonym napięciem mięśniowym. Podstawą leczenia jest jednak rozpoznanie przyczyny problemu i jeżeli to możliwe wdrożenie leczenia przyczynowego.

	Mata z kolcami Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej...
	Mata do akupresury (mata z igłami) Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kozubski W., Liberski P., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
2. Prusiński A., Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
3. Kopyta I., Neurologia dziecięca w praktyce pediatry – nowe spojrzenie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.