Objawy niedoboru "czerwonej witaminy". Tych nie sposób nie zauważyć

Zdjęcie: INTERIA.PL


Przez niektórych nazywana jest "czerwoną witaminą". Jest niezbędna w procesach krwiotwórczych, zapewnia adekwatne funkcjonowanie układu nerwowego. Wegetarianie, weganie czy osoby starsze znajdują się w grupie ryzyka jej niedoboru. Organizm pozyskuje ją z żywności, dlatego musimy dbać o obecność w diecie pewnych produktów. Jakich? Jakie sygnały mogą świadczyć o tym, iż organizm cierpi na niedobór "czerwonej witaminy", czyli witaminy B12? Odpowiadamy.


Witamina B12 - jakie ma działanie?


Witamina B12 (kobalamina) należy do substancji niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i powinna być codziennie dostarczana z pożywieniem w odpowiednich ilościach. Zapotrzebowanie na ten składnik jest zróżnicowane i zależy m.in. od wieku i stanu fizjologicznego. Zalecane spożycie u osób dorosłych wynosi 2,4 µg/dzień (u kobiet w ciąży i karmiących piersią jest ono wyższe).


Do czego organizm potrzebuje witaminy B12? Pełni ona kluczową rolę w zapewnianiu adekwatnej pracy układu nerwowego i układu krwiotwórczego. Bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku, metabolizmie białek, tłuszczu i węglowodanów, a także syntezie DNA i RNA. Jest konieczna do uzyskania aktywnej formy kwasu foliowego.Reklama


Niedostateczna ilość witaminy B12 negatywnie wpływa na procesy syntezy neurotransmiterów, w tym serotoniny i dopaminy. U kobiet w ciąży niedobór stwarza ryzyko nieprawidłowego rozwoju mózgu u płodu. Niedoborom witaminy B12 towarzyszy często zwiększone stężenie homocysteiny, która jest istotnym czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Potocznie witamina B12 funkcjonuje jako "czerwona witamina", m.in. dlatego że, jak wspomnieliśmy, jest niezbędna w procesie tworzenia czerwonych krwinek.


Kto narażony na niedobór witaminy B12?


Na niedobór witaminy B12 narażone są m.in. osoby starsze. W tej grupie odpowiada za to przede wszystkim upośledzone wchłanianie witaminy z pokarmów, a także nieprawidłowe odżywianie. Poza tym niedobór często stwierdzany jest u wegetarian, a także wegan. W grupie ryzyka niedoboru witaminy B12 znajdują się również pacjenci po przebytej operacji jelit czy cierpiący z powodu chorób układu trawiennego, a zwłaszcza schorzeń związanych z zaburzeniami wchłaniania, np. choroby Leśniowskiego-Crohna lub celiakii. Ryzyko niesie też nadużywanie alkoholu, a także stosowanie niektórych leków.


Przyczyną niedoboru witaminy B12 może być również wrodzony niedobór białka odpowiadającego za jej transport we krwi - transkobalaminy.


Objawy niedoboru witaminy B12


Eksperci zwracają uwagę, iż stężenie witaminy B12 dość długo utrzymuje się w granicy normy, a do klinicznych objawów niedoboru tej witaminy dochodzi zwykle dopiero po kilku latach nieprzyjmowania jej z pożywieniem bądź od momentu wystąpienia zaburzeń w jej wchłanianiu. "Czerwona witamina" jest magazynowana przede wszystkim w wątrobie, co pozwala na jej wykorzystywanie w przypadku niedoborów pokarmowych lub zaburzeń wchłaniania. Wskazuje się, iż ilość zmagazynowanej w tkankach kobalaminy wystarcza na ok. 5-6 lat, co nie oznacza, iż można bagatelizować jej obecność w diecie.
Niedobór witaminy B12 związany jest z istotnymi zaburzeniami hematologicznymi, neurologicznymi i psychiatrycznymi, a także w zakresie przewodu pokarmowego, dlatego lista objawów jest długa. Zalicza się do nich m.in.:
chroniczne zmęczenie, osłabienie,bóle i zawroty głowy,zaburzenia nastroju,zaburzenia trawienia,brak apetytu,pieczenie języka, duszności,bladość skóry,drętwienie kończyn,problemy z koncentracją, zaburzenia pamięci,zaburzenia miesiączkowania u kobiet,częste infekcje,osłabienie siły mięśniowej,niestabilność chodu,przedwczesne siwienie,osłabienie wzroku.
Niedobór witaminy B12, kwasu foliowego lub obu tych substancji może skutkować niedokrwistością megaloblastyczną. Wyniki badań krwi są kluczowym elementem diagnostyki.


Produkty, w których znajduje się witamina B12


Witamina B12 występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego. Z mięsa znajdziemy ją m.in. w wołowinie, wieprzowinie i mięsie drobiowym. Najwięcej jej w podrobach i niektórych owocach morza. Warto więc sięgać np. po wątróbkę, ale tutaj istotna uwaga - więcej witaminy B12 ma wątróbka wołowa niż wątróbka drobiowa. Źródłem witaminy B12 są np. ostrygi czy homary, ryby (np. śledź czy tuńczyk), sery żółte, a także jaja. Znajdziemy ją również w mleku i jego przetworach.


"Niektóre rośliny mogą zawierać pewne ilości witaminy B12 w wyniku bytowania na ich powierzchni określonych gatunków bakterii, w tym archeonów, syntetyzujących ją. Jednakże dostępność witaminy B12 z tych źródeł jest nieznana" - wskazują eksperci w ostatniej publikacji "Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie". "Wodorosty morskie i glony to kolejne rośliny, które wskazuje się jako źródło witaminy B12, jednak należy podkreślić, iż zawierają one w głównej mierze nieaktywne analogi witaminy B12. Dostępność witaminy B12 z tych źródeł jest niepewna. Przykładem jest spirulina (...). Większość (80 proc.) witaminy B12 zawarte w spirulinie to pseudowitamina B12, która nie wiąże się z czynnikiem wewnętrznym, a więc jest nieaktywna" - tłumaczą.
Niektóre produkty są wzbogacane w witaminę B12 (szczególnie z myślą o weganach i wegetarianach). Należą do nich płatki śniadaniowe, soki, nektary i napoje roślinne. zwykle w przypadku diety wegetariańskiej, a w szczególności diety wegańskiej, która wyklucza wszystkie produkty odzwierzęce, wymagana jest stała suplementacja tej witaminy.
Osoby szczególnie narażone na deficyt tej witaminy, w tym weganie i wegetarianie, powinny regularnie sprawdzać jej poziom.
CZYTAJ TAKŻE: