Mykoplazma to określenie stosowane popularnie w przypadku infekcji układu oddechowego bakteriami Mycoplasma pneumoniae, które rozprzestrzeniają się drogą kropelkową. Objawy występujące w przebiegu infekcji dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, a rzadziej obejmują również dolne drogi oddechowe.
Przechorowanie infekcji dróg oddechowych wywołanej przez Mycoplasma pneumoniae nie daje pełnej odporności, co oznacza, iż można zachorować ponownie w przypadku kolejnego kontaktu z bakterią. Objawy mykoplazmy nie zawsze u pacjentów występują, a gdy się już pojawią, często są na tyle łagodne, iż infekcję myli się ze zwykłym przeziębieniem. W przypadku cięższego przebiegu choroby niezbędny będzie jednak antybiotyk i to dobrany odpowiednio z uwagi na nietypową jak na bakterie budowę komórek Mycoplasma pneumoniae. Co jeszcze warto wiedzieć o mykoplazmie, jej objawach u dzieci i dorosłych oraz leczeniu? Jak rozpoznać infekcję? Odpowiedzi na te pytania zebraliśmy poniżej. Zapraszamy do artykułu!
Spis treści
- Co to jest mykoplazma?
- Czy mykoplazma jest bardzo zaraźliwa?
- Objawy mykoplazmy u dzieci i dorosłych
- Jak się rozpoznaje zakażenia mykoplazmą? Diagnostyka
- Na czym polega leczenie mykoplazmy?
- Czy mykoplazma jest groźna? Powikłania mykoplazmy
- Mykoplazma genitalna – co warto o niej wiedzieć?
Co to jest mykoplazma?
Produkty wspomagające w stosowaniu diety
Mykoplazmy to bakterie zaliczane do grupy bakterii atypowych, które mogą się przyczyniać do zakażenia dróg oddechowych oraz stać się przyczyną zakażeń dróg moczowo-płciowych. Za infekcje układu oddechowego odpowiada zwłaszcza Mycoplasma pneumoniae, natomiast za zakażenia układu moczowo-płciowego głównie Mycoplasma genitalium. Nazwa mykoplazma jest popularnie stosowana najczęściej w kontekście infekcji układu oddechowego Mycoplasma pneumoniae, dlatego zostaną one opisane w poniższym artykule. Infekcje mykoplazmą mogą prowadzić do zakażenia górnych dróg oddechowych, ostrego zapalenia oskrzeli, a choćby zapalenia płuc. Podaje się, iż Mycoplasma pneumoniae może odpowiadać choćby za 40% wszystkich przypadków pozaszpitalnego zapalenia płuc.
Czy mykoplazma jest bardzo zaraźliwa?
Bakterie Mycoplasma pneumoniae mogą się przyczyniać do zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych, prowadząc niekiedy również do wystąpienia objawów poza drogami oddechowymi. Wspomniane bakterie należą do najmniejszych bakterii, a ich cechą charakterystyczną jest brak ściany komórkowej. Jak dochodzi do zakażenia mykoplazmą? Bakteriami można się zarazić przez kontakt z osobą zakażoną. Bakterie przenoszą się drogą kropelkową, czyli zarażamy się najczęściej, wdychając aerozol powstający, gdy osoba chora w naszej obecności kaszle, mówi lub kicha.
Najłatwiej o infekcję w dużych skupiskach ludzi, w tym zwłaszcza w przypadku młodszych pacjentów, którzy każdego dnia wiele czasu spędzają z rówieśnikami w żłobkach, przedszkolach czy szkołach. Do rzadkości w przypadku mykoplazmy nie należą również zakażenia rodzinne – zainfekowane w żłobku czy przedszkolu dziecko może łatwo zarazić pozostałych członków swojej rodziny, zwłaszcza iż przechorowanie infekcji wcześniej nie daje w tym przypadku odporności. Na rozwój infekcji najbardziej narażone się nie tylko dzieci (z uwagi na długotrwały kontakt z innymi chorymi), ale też osoby starsze, osoby z osłabionym układem odpornościowym oraz palacze.
Okres wylęgania się choroby to zwykle 2-3 tygodnie. Zarazić się możemy teoretycznie przez cały rok, ale można zauważyć, iż liczba zachorowań najczęściej zwiększa się wczesną jesienią. Warto jednocześnie dodać, iż ogniska epidemii mykoplazmy co kilka lat można zaobserwować w dużych skupiskach ludzi.
Objawy mykoplazmy u dzieci i dorosłych
Nie u każdej osoby, która była narażona na kontakt z Mycoplasma pneumoniae, rozwinie się infekcja. Zdarza się również, iż pacjenci przechodzą infekcję, choćby nie zdając sobie sprawy z tego, iż zachorowali.
Gdy już natomiast pojawią się objawy mykoplazmy, najczęściej obejmują one dolegliwości ze strony układu oddechowego, co ma związek z uszkodzeniem nabłonka oddechowego przez wydzielane przez bakterie toksyny. U pacjentów mogą występować również inne dolegliwości charakterystyczne dla schorzeń układu oddechowego, w tym ból głowy, mięśni czy ucha.
Mykoplazma objawy daje między innymi w postaci:
- podrażnienia, stanu zapalnego i bólu gardła,
- bólu głowy,
- kataru,
- złego samopoczucia,
- uciążliwego kaszlu suchego lub mokrego, a niekiedy też świszczącego oddechu czy duszności,
- bólu ucha,
- dolegliwości bólowych mięśni,
- gorączki.
Zdarza się również, iż objawy mykoplazmy nie obejmują dróg oddechowych. Pacjenci mogą wówczas zmagać się z dolegliwościami ze strony stawów, a także z zapaleniem trzustki lub wątroby.
Jak się rozpoznaje zakażenia mykoplazmą? Diagnostyka
Nie każda infekcja mykoplazmą jest przedmiotem poszerzonej diagnostyki. W wielu przypadkach pacjenci przechodzą zakażenie bezobjawowo lub z objawami przypominającymi przeziębienie, przez co choćby nie zgłaszają się do lekarza. Samo rozpoznanie infekcji mykoplazmą na podstawie obserwowanych objawów jest niemożliwe, gdyż nie da się choroby odróżnić od innych infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych.
U pacjentów przechodzących infekcję ciężkoobjawowo, w tym np. u pacjentów zmagających się z zapaleniem płuc, którzy nie reagują na wdrożoną antybiotykoterapię, konieczne są poszerzone badania. W diagnostyce najczęściej stawia się na badanie krwi na obecność przeciwciał przeciw Mycoplasma pneumoniae. Inna opcja na wykrycie zakażenia mykoplazmą to badania molekularne RT-PCR umożliwiające wykrycie bakterii w próbce wymazu z nosogardzieli bądź w próbce śliny. Warto wiedzieć, iż Mycoplasma pneumoniae można też wykryć poprzez badanie posiewu, jednak nie jest to standardowo stosowana procedura z uwagi na to, iż hodowla bakteryjna jest długotrwała (wymaga specjalnych podłoży i może zajmować więcej niż 2 tygodnie), a w przypadku pacjentów ciężkoobjawowych czas postawienia prawidłowej diagnozy jest kluczowy.
Na czym polega leczenie mykoplazmy?
Nie w każdym przypadku infekcji Mycoplasma pneumoniae leczenie specjalistyczne jest niezbędne. jeżeli dojdzie do zakażenia mykoplazmą, leki dobiera się do obserwowanych objawów i ich nasilenia. U pacjentów przechodzących infekcję jak zwykłe przeziębienie, nie wdraża się antybiotykoterapii, gdyż choroba ma charakter samoograniczający. Przy infekcji górnych dróg oddechowych zamiast leczenia przyczynowego stosuje się zatem leczenie objawowe, które ma poprawić komfort i samopoczucie pacjenta. Pacjenci przyjmują zatem leki przeciwbólowe, ewentualnie łagodzące ból gardła czy katar.
Jeżeli natomiast pacjent walczy z cięższym przebiegiem choroby, leczenie mykoplazmy będzie wymagało wdrożenia antybiotykoterapii. Jak wcześniej wspomniano, mykoplazmy charakteryzują się nieco inną budową niż pozostałe bakterie, a mianowicie nie posiadają ściany komórkowej. W związku z tym tradycyjnie stosowane antybiotyki pierwszego wyboru nie są w przypadku Mycoplasma pneumoniae skuteczne. W leczeniu wykorzystuje się m.in. antybiotyki z grupy makrolidów, doksycykliny bądź fluorochinolonu. Antybiotykoterapia przy zapaleniu płuc wywołanym tą bakterią zwykle trwa 10-14 dni i może skrócić czas choroby oraz obniżyć zakaźność, jednak nie usuwa całkowicie bakterii z dróg oddechowych.
Czy mykoplazma jest groźna? Powikłania mykoplazmy
Nie każdy pacjent przechodzi infekcję mykoplazmą w taki sam sposób. Wiele osób przechodzi zakażenie bezobjawowo lub z objawami typowymi dla przeziębienia, a choroba sama ustępuje z uwagi na swój charakter samoograniczający. Należy jednak mieć na uwadze, iż choroba może mieć powikłania. Występują one zwłaszcza w przypadku pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby, u których nie zostanie na czas wdrożone prawidłowe leczenie adekwatnymi antybiotykami.
Powikłania mykoplazmy obejmują między innymi powikłania oczne, w tym zapalenie nerwu wzrokowego. Infekcja może również prowadzić do powikłań neurologicznych, w tym choćby do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenia mózgu. Do innych możliwych powikłań mykoplazmy można zaliczyć natomiast zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, niewydolność nerek, zapalenie stawów, niedokrwistość hemolityczną czy zapalenie wątroby.
Mykoplazma genitalna – co warto o niej wiedzieć?
Jak wcześniej wspomniano, Mycoplasma pneumoniae nie jest jedynym rodzajem bakterii mykoplazma. Dobrze znane są również bakterie Mycoplasma genitalium odpowiadające za uciążliwe infekcje układu moczowo-płciowego. Czy mykoplazma to choroba weneryczna? Tak, infekcja Mycoplasma genitalium jest chorobą weneryczną, a do zakażenia dochodzi głównie przez współżycie bez zabezpieczenia. Objawy infekcji mykoplazmą u mężczyzn obejmują m.in. ból podczas oddawania moczu, świąd ujścia cewki moczowej, ropny wyciek z cewki moczowej i częstomocz. U kobiet mykoplazma może prowadzić do zapalenia szyjki macicy i zapalenia narządów miednicy mniejszej, objawiając się m.in. świądem pochwy i wydzieliną z pochwy, a także dyskomfortem przy oddawaniu moczu i bólem podbrzusza przy stosunku. Leczenie mykoplazmy genitalnej w obu przypadkach wymaga wdrożenia antybiotykoterapii.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/164500,mykoplazmozy [dostęp 03.2025]
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/226/original/Strony_od_MpD_2010_01-11.pdf?1467807808 [dostęp 03.2025]
- https://pimr.pl/assets/pdf/artykuly/pelny_tekst170.pdf [dostęp 03.2025]
https://www.termedia.pl/pulmonologia/Mycoplasma-pneumoniae-glowna-przyczyna-infekcji-wsrod-dzieci,59587.html[dostęp 03.2025]
