Kim są ranne ptaszki, a kim nocne marki?
Nowe badanie skupia się na chronotypach. Chronotyp to naturalna skłonność organizmu do czuwania i spania o określonych porach w ciągu 24 godzin. W klasycznym podziale chronotypów wyróżnia się ranne ptaszki i nocne marki. Ranne ptaszki to typ poranny - wcześnie wstają i wcześnie kładą się spać. Dość gwałtownie osiągają również optymalny poziom pobudzenia, aktywności i wydajności fizycznej oraz umysłowej. Nocne marki to ich przeciwieństwo. Nie lubią wcześnie wstawać, późno chodzą spać. Ich wydajność wyraźnie wzrasta wraz z upływem dnia - w najlepszej formie są późnym wieczorem i nocą.Reklama
Ryzyko cukrzycy u nocnych marków. Wyniki
W badaniu przeprowadzonym przez badaczy z Brigham and Women’s Hospital w Massachusetts wzięło udział ponad 63 tys. pielęgniarek w wieku od 45 do 62 lat. Każda uczestniczka wypełniała kwestionariusz co dwa lata od 2009 do 2017 roku. U żadnej z nich na początku badania nie stwierdzono raka, choroby układu krążenia ani cukrzycy.
Pielęgniarki zostały poproszone m.in. o zadeklarowanie przynależności do chronotypu. 11 proc. badanych określiło siebie jako osoby mające chronotyp "zdecydowanie wieczorny", a 35 proc. stwierdziło, iż ma chronotyp "zdecydowanie poranny". Naukowcy wzięli pod uwagę również chronotyp pośredni dla osób, które nie kojarzą się silnie z innymi chronotypami.
Osoby z chronotypem wieczornym były o ponad 50 proc. bardziej narażone na niezdrowe nawyki niż osoby z chronotypem porannym - częściej stosowały niezdrową dietę, rzadziej ćwiczyły, miały wyższy wskaźnik masy ciała, spały krócej i paliły papierosy. Po uwzględnieniu czynników związanych ze stylem życia powiązano chronotyp wieczorny z 19-procentowym wzrostem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2.
"To oznacza, iż przesunięcie godzin budzenia i wstawania na późniejszą porę może zwiększać ryzyko cukrzycy" - zauważa się. Poprzednie badania powiązały bycie nocnym markiem m.in. z otyłością i chorobami serca.
Ryzyko cukrzycy u nocnych marków. Badacze komentują
"Kiedy uwzględniliśmy wszystkie niezdrowe zachowania związane ze stylem życia, zależność ryzyka cukrzycy od chronotypu nieco spadła, ale wciąż różnica była znacząca" - wskazuje pierwsza autorka badania dr Sina Kianersi, cytowana m.in. przez scitechdaily.com. Co ciekawe, związek między chronotypem wieczornym a ryzykiem cukrzycy zaobserwowano tylko w przypadku pielęgniarek pracujących na dzienne zmiany.
"Kiedy chronotyp nie był dopasowany do godzin pracy, zaobserwowaliśmy wzrost ryzyka cukrzycy typu 2" - zauważa współautor pracy Tianyi Huang. "To kolejne bardzo interesujące odkrycie sugerujące, iż bardziej spersonalizowane planowanie pracy może być korzystne" - dodaje.
Konieczne będą kolejne badania w celu ustalenia, czy wykryte wzorce są spójne w różnych populacjach. Wyniki badania wskazują na powiązania, ale nie mogą określić związku przyczynowego - możliwe, iż na chronotyp danej osoby, skłonność do niezdrowych nawyków i ryzyko cukrzycy mogą wpływać inne czynniki.
Naukowcy planują zbadać genetyczne determinanty chronotypu i jego związek z chorobami układu krążenia, a także cukrzycą, w większych, bardziej zróżnicowanych populacjach.
"Jeśli uda nam się ustalić związek przyczynowy między chronotypem a cukrzycą lub innymi chorobami, lekarze będą mogli lepiej dostosować strategie profilaktyczne dla swoich pacjentów" - mówi Kianersi.
CZYTAJ TAKŻE:
