Badania pokazują, iż mężczyźni lepiej radzą sobie z percepcją głębi i odległości. Ich wzrok jest bardziej przystosowany do podejmowania szybkich decyzji przestrzennych, co może mieć związek z ewolucyjnymi rolami płci. Kobiety natomiast, choć często mają lepszą zdolność rozróżniania kolorów, mogą miewać problemy z widzeniem w trzech wymiarach. Co wpływa na te dysproporcje?
Estrogen i budowa oka
Jednym z głównych powodów słabszego wzroku u kobiet mogą być różnice hormonalne, głównie te związane z estrogenem. Hormon ten wpływa na struktury włókien nerwowych i siatkówki oka, co może prowadzić do zmian w jakości widzenia.
W badaniach zauważono, iż zmiany w poziomie estrogenu w trakcie cyklu miesiączkowego mogą czasami powodować wahania w zdolności widzenia.
Ponadto oczy kobiet i mężczyzn są zbudowane nieco inaczej. Kobiety charakteryzuje szersze widzenie obwodowe, dzięki czemu łatwiej coś dostrzegają kątem (może
stąd powiedzenie z "patrzeniem kątem oka"?).
Źrenice kobiet są o 0,3 mm szersze niż mężczyzn i bardziej delikatne. Kobiety także inaczej wodzą wzrokiem, dłużej i uważniej przyglądają się twarzom i więcej uwagi poświęcają lewym stronom rozmówców, w szczególności lewemu oku.
Antykoncepcja, ciąża i choroby kobiece
Warto pamiętać o tym, iż antykoncepcja hormonalna, choć ma wiele zalet, ma również wpływ na zdrowie oka. Dotyczy to szczególnie tabletek dwuskładnikowych, które zwiększają ryzyko zakrzepicy, przez co narażają nas na rozwój powikłań naczyniowych także w oczach.
Jeśli chodzi o ciążę, kobiety z trwałymi wadami wzroku powinny być w tym czasie pod stałą opieką okulisty, ponieważ ich dolegliwości mogą się nasilić. Osoby z chorobami przewlekłymi (np. retinopatią cukrzycową), po operacjach siatkówki, zabiegach laserowych korekcji wad wzroku czy ze zwyrodnieniami siatkówki powinny rozważyć w porozumieniu ze swoim lekarzem poród inny niż drogami natury. W trakcie porodu może dojść bowiem do powikłań okulistycznych.
Na zdrowie oka wpływać mogą również inne, posiadane przez kobiety choroby. Należy do nich choćby cukrzyca typu drugiego, która zwiększa tendencję do wystąpienia retinopatii cukrzycowej - uszkodzenia siatkówki spowodowanej właśnie cukrzycą.
Kolejną przyczyną problemów z oczami i wzrokiem są schorzenia endokrynologiczne, związane z tarczycą, takie jak nad- czy niedoczynność tarczycy, choroby Gravesa Basedowa i Hashimoto. Mogą one powodować wytrzeszcz i suchość oczu czy uczucie pieczenia.
Starzenie się oka, menopauza
Kobiety częściej niż mężczyźni dożywają późnej starości i wieku, w którym pojawiają się lub nasilają różne choroby oczu.
– Generalnie narząd wzroku też się starzeje. Prezbiopia, czyli starczowzroczność to wada wzroku, która ściśle związana jest ze zmianami występującymi w soczewce oka i ze zmniejszającą się zdolnością akomodacji. Objawia się stopniową utratą wyraźnego widzenia do bliży. Dotyczy głównie pacjentów po 40. roku życia, choć u niektórych może ona występować wcześniej i wraz z wiekiem nasila się – mówi lek. Tomasz Tomczyk, okulista z kliniki Oko-Test.
Bezpośrednio ze starzeniem organizmu kobiet wiąże się menopauza, a z nią zmiany hormonalne, które mogą doprowadzić do zespołu suchego oka. To stan, w którym oczy łzawią, pieką, bolą i odczuwamy potrzebę ich pocierania. W nasilonych przypadkach może to doprowadzać do stanów zapalnych.
Powodowane jest to m.in. przez zmniejszanie się produkcji filmu łzowego. Nie pomagają klimatyzowane i ogrzewane pomieszczenia, a także coraz dłuższy czas spędzany przy monitorach.
Nie bez wpływu jest również stosowanie soczewek kontaktowych, niektórych leków czy substancji chemicznych, zawartych w stosowanych kosmetykach do oczu, jak np. te w produktach do przedłużania rzęs.
Choroby oka związane z wiekiem
Kobiety podatne są bardziej na choroby oczu związane z wiekiem, takie jak zaćma, jaskra i zwyrodnienie plamki żółtej.
Zaćma, czyli zmętnienie soczewki, które powoduje znaczne pogorszenie widzenia, występuje zwykle właśnie u seniorów. Objawia się widzeniem przymglonym, pozbawionym kontrastu, wyblakłymi kolorami, co skutkuje problemami z czytaniem i gorszym widzeniem po zmierzchu.
– Na szczęście zaćmę można całkowicie usunąć. Można to osiągnąć jedynie zabiegowo. Procedura polega na usunięciu zmętniałej soczewki naturalnej i zastąpieniu jej nową soczewką sztuczną. Nowa soczewka ma odpowiednio dobrane dla pacjenta parametry optyczne. Cały zabieg trwa ok. 20 minut, jest bezbolesny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym i w pełni bezpieczny dla pacjenta. Im wcześniej zostanie przeprowadzony u pacjenta, tym lepiej – wyjaśnia lek. Tomasz Tomczyk.
Kolejną chorobą jest jaskra, której niestety całkowicie wyleczyć się nie da, a powstałe już zmiany są nieodwracalne. Ważne jest zatem jej wczesne zdiagnozowanie i leczenie w celu zatrzymania postępu choroby, poprzez stosowanie kropli przeciwjaskrowych, obniżających m.in. ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Możliwe jest również wykonanie zabiegu przeciwjaskrowego laserem mikropulsowym. Zabieg jest całkowicie bezbolesny i małoinwazyjny, powoduje obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, co spowalnia postęp choroby.
Zwyrodnienie plamki żółtej (najistotniejsza część siatkówki) pojawia się zwykle po 50.-60. roku życia i może stopniowo pogarszać widzenie centralne. Wpływa również na umiejętność rozróżniania kolorów.
Różnice w jakości wzroku między kobietami a mężczyznami wynikają z czynników biologicznych, hormonalnych czy posiadanych chorób. Na szczęście wciąż powstają nowe metody, technologie leczenia, które miejmy nadzieję odpowiedzą na potrzeby kobiet w tym zakresie.
