Usługa Nowy Lek skierowana jest do pacjentów dorosłych, chorujących przewlekle, którzy właśnie otrzymali nowy lek (nową substancję leczniczą, przykłądowo tytułowy apiksaban, lub w nowej postaci) do stosowania na stałe. Farmaceuta w aptece ogólnodostępnej, ma możliwość zaproponowania choremu 3 – etapowej konsultacji, podczas której pacjent otrzyma szczegółowe informacje o nowym leku, zasadach jego stosowania oraz będzie miał możliwość zadawania pytań farmaceucie – wszystko po to, aby zapewnić pacjentowi odpowiednią opiekę podczas przewlekłej farmakoterapii, poprawić compliance pacjenta oraz zwiększyć jego zaangażowanie w proces terapii i wesprzeć go w procesie domowego leczenia.
Przypomnijmy, usługa Nowy Lek składa się z trzech spotkań – wstępnego, które musi odbyć się stacjonarnie w wydzielonym miejscu apteki, kontrolnego oraz interwencyjnego – które mogą odbyć się w formie zdalnej.
Pacjent z receptą na apiksaban
Do apteki zgłasza się 65-letni pacjent, z receptą na apiksaban w dawce 5 mg. Otrzymał ten lek, ze względu na zdiagnozowane migotanie przedsionków. Chory wcześniej był leczony acenokumarolem, jednak z powodu trudności z uzyskaniem stabilnych wartości wskaźnika INR, lekarz prowadzący zdecydował się na zmianę terapii i włączenie apiksabanu.
Farmaceuta zaproponował pacjentowi spotkania edukacyjne, w celu rozwiania wszelkich wątpliwości związanych z terapią, a chory zgodził się i podpisał stosowne zgody.
Informacje o leku do przekazania pacjentowi
Apiksaban należy do grupy nowych leków przeciwzakrzepowych. Może być stosowany w profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej po aloplastyce biodra lub stawu kolanowego, w leczeniu i profilaktyce zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej, lub – jak w przypadku naszego pacjenta – w profilaktyce udaru mózgu u osób z migotaniem przedsionków.
W tym wskazaniu zalecane dawkowanie to 5mg, przyjmowane 2 razy dziennie. Tabletkę można przyjmować niezależnie od posiłku. Bardzo istotne jest regularnie przyjmowanie leku a terapia jest długoterminowa. Nie należy samodzielnie odstawiać leczenia ani przerywać terapii, należy pilnować aby zapas leku był dostępny w domowej apteczce. W przypadku pominięcia dawki, lek należy przyjąć najszybciej jak to możliwe, a następnie powrócić do regularnego przyjmowania wg schematu – 2 razy dziennie, rano i wieczorem.
Jeśli wystąpi problem z połknięciem tabletki, można ją rozkruszyć i wymieszać z wodą, sokiem jabłkowym, musem jabłkowym i natychmiast przyjąć tak powstałą zawiesinę.
Pytania pacjenta
Czy podczas stosowania apiksabanu muszę pilnować diety, szczególnie ilości zjadanych warzyw?
Takie zalecenia dotyczyły terapii warfaryną lub acenokumarolem, czyli lekami starszej generacji. Mechanizm działania apiksabanu jest niezależny od podaży witaminy K w diecie, dlatego nie ma konieczności pilnowania ilości zjadanych warzyw, szczególnie tych zielonych.
Czy stosowanie tego leku zwiększa ryzyko krwawień?
Jednym z najczęstszych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem apiksabanu jest zwiększone ryzyko krwawień, niedokrwistość, skłonność do tworzenia się krwiaków czy wylewów podskórnych. Możliwe jest także krwawienie w obrębie oka, z nosa, z dziąseł, krwiomocz, krwawienie z żylaków odbytu czy przewodu pokarmowego. Po zaobserwowaniu u siebie takich zmian, należy skonsultować się z lekarzem.
Co mam zrobić w przypadku umówionej wizyty u dentysty i koniecznej ekstrakcji zęba? Czy mam odstawić lek?
Ze względu na mechanizm działania, apiksaban istotnie zwiększa ryzyko wydłużonego czasu krwawienia. Z tego względu, przed planowanym zabiegiem chirurgicznym obarczonym umiarkowanym lub wysokim ryzykiem krwawienia, lek należy odstawić co najmniej na 48h przed interwencją. W przypadku zabiegu o niskim ryzyku krwawienia – wystarczy odstawić na 24h przez zabiegiem. Najlepiej skonsultować się ze stomatologiem, który będzie przeprowadzał zabieg, ponieważ niezbędna jest ocena ryzyka krwawienia zabiegu ekstrakcji zęba, co jest uzależnione od np. ilości usuwanych zębów czy zastosowanej techniki ekstrakcji.
Jak często będę mierzyć wskaźnik INR?
W przypadku terapii warfaryną czy acenokumarolem, konieczna była częsta kontrola wskaźnika INR z krwi. Jednak apiksaban, ze względu na to, iż jego działanie jest zbliżone u wszystkich pacjentów (różnice mogą wynikać z funkcji nerek), nie wymaga dostosowywania dawki jak starsze leki przeciwzakrzepowe, tym samym – nie wymaga regularnej kontroli wskaźników krzepnięcia krwi, jak wskaźnik INR, APTT czy czasu trombinowego.
Autor: mgr farm. Anna Janaszkiewicz
Źródło:
ChPL Eliquis, Poltixa
https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/download/38300/26926
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/868/original/26-28.pdf?1468501635=
