Raport Najwyższej Izby Kontroli wykazauje liczne nieprawidłowości podczas zlecania usług medycznych. Przede wszystkim organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych w dziewięciu z 12 podmiotów leczniczych (75 proc. skontrolowanych) nie zapewniała bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów. Stwierdzono 134 przypadki, w których 30 lekarzy oraz trzech ratowników medycznych pełniło dyżury przez ponad 40 godzin bez przerwy. W skrajnych przypadkach lekarze dyżurowali nieprzerwanie przez 124 godziny. W ocenie NIK, przeciążenie personelu medycznego wiązało się z ryzykiem popełnienia błędu przez lekarza i obniżenia jakości opieki medycznej. Taka sytuacja stwarzała zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów oraz pracowników medycznych. Izba zwraca uwagę, iż dalszą konsekwencją mogą być roszczenia pacjentów z tytułu błędów w sztuce lekarskiej.
Przeciążenie personelu medycznego stwarzało zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów oraz samych pracowników, a także negatywnie wpływało na jakość udzielanych świadczeń. Doszło do wypaczenia instytucji zamawiania świadczeń zdrowotnych. Umowy cywilnoprawne, które miały pomóc uzupełnić braki kadrowe, stały się główną formą zatrudniania niektórych grup pracowników medycznych – raportuje Najwyższa Izba Kontroli po kontroli 12 szpitali.
W latach 2019-2021 łączna liczba pracowników medycznych w systemie opieki zdrowotnej udzielających świadczeń zdrowotnych na podstawie umów cywilnoprawnych zwiększyła się o 10 proc. W objętych kontrolą NIK 12 podmiotach leczniczych udział osób udzielających świadczeń zdrowotnych na podstawie umów cywilnoprawnych stanowił od 20 proc. do 70 proc., średnio było to 47 proc. Wartość zamówień na świadczenia zdrowotne zwiększyła się w tym czasie o 42 proc.
Zamówienia na świadczenia zdrowotne weszły do porządku prawnego na mocy ustawy zmieniającej o zakładach opieki zdrowotnej z 1997 roku. Takie rozwiązanie miało być lekarstwem na braki kadrowe w placówkach medycznych. Zamiana zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na umowę cywilnoprawną pozwalała na ominięcie narzuconych przez prawo pracy ograniczeń dotyczących czasu pracy i wypełnienie w ten sposób braków kadrowych. Udział kosztów poniesionych na świadczenia zdrowotne, udzielane na podstawie umów cywilnoprawnych w kosztach działalności operacyjnej ogółem w skontrolowanych podmiotach, kształtował się średnio na poziomie 26 proc. Wzrost kosztów odnotowano w dziewięciu spośród 12 skontrolowanych szpitali.
W dziesięciu skontrolowanych szpitalach zamówień na świadczenia zdrowotne udzielano nieprawidłowo, tzn. bez przeprowadzenia konkursu ofert. Dotyczyło to zwłaszcza udzielania zamówień na świadczenia, których wartość przekraczała równowartość 30 tys. euro, bez zastosowania procedury konkursu ofert (dziewięć podmiotów). W pięciu szpitalach naruszano także zakaz dzielenia zamówień w celu obniżenia ich wartości. Działania takie miały na celu ominięcie procedury konkursowej przy udzielaniu zamówień. Łączna wartość zamówień na świadczenia zdrowotne udzielonych bez zastosowania tej procedury przekroczyła 39 mln zł. Takie postępowanie było niezgodne z ustawą o działalności leczniczej. Główną przyczyną udzielania zamówień z pominięciem procedury konkursu ofert były braki kadrowe oraz konieczność zachowania ciągłości udzielania świadczeń.
