Niewydolność oddechowa to zaburzenie podstawowej czynności układu oddechowego, którą jest wymiana tlenu i dwutlenku węgla. Jeden lub kilka elementów układu oddechowego upośledza wymianę gazową w płucach, co prowadzi do obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu i podwyższenia ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla we krwi tętniczej. Diagnostyką i leczeniem choroby zajmuje się lekarz pulmonolog.
Niewydolność oddechowa – przyczyny
Mając na uwadze tempo, z jakim rozwijają się zaburzenia wymiany gazowej w płucach, wyróżniamy niewydolność oddechową ostrą i przewlekłą. Najczęstszą przyczyną niewydolności oddechowej przewlekłej jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), choć innymi możliwymi przyczynami są:
- nowotwory płuc;
- miopatie;
- zespół Guillaina-Barrego;
- choroba Parkinsona.
Natomiast postać ostra zwykle rozwija się na tle:
- zespołu ostrej niewydolności oddychania ARDS;
- kardiogennego obrzęku płuc;
- zaostrzenia astmy;
- zapalenia płuc, zapalenia oskrzelików lub innych stanów zapalnych układu oddechowego;
- krwiaków opłucnej;
- wysięków opłucnowych;
- urazów mechanicznych płuca;
- sepsy;
- rzucawki;
- zatrucia lekami lub toksynami.
Najczęściej na samym początku rozwija się ostra niewydolność oddechowa, która wraz z upływem czasu może przekształcić się w postać przewlekłą. Poważnym czynnikiem choroby jest palenie papierosów, zarówno czynne, jak i bierne. Podsumowując (zgodnie z definicją), z patofizjologicznego punktu widzenia niewydolność oddechowa stanowi konsekwencję upośledzenia czynności płuc, co z kolei prowadzi do hipoksemicznej niewydolności oddychania. Może być również wywołana upośledzeniem czynności aparatu służącego do prawidłowej wentylacji płuc (zwłaszcza mięśnie oddechowe i szkielet klatki piersiowej).
Zobacz również: Ruchomość klatki piersiowej.
Ostra niewydolność oddechowa – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem jest tutaj narastająca duszność, czyli trudność z nabieraniem głębszych wdechów i uczucie ściskania klatki piersiowej podczas oddychania. Dodatkowo pojawiają się:
- kaszel z odkrztuszaniem plwociny, także o charakterze krwawym;
- gorączka i stan podgorączkowy;
- sinica;
- tachykardia, czyli przyspieszona akcja serca;
- przyspieszenie oddechu;
- ból w klatce piersiowej;
- krwioplucie.
Pojęcie „ostra” oznacza tyle, iż wymaga ona natychmiastowej interwencji lekarza z powodu istnienia zagrożenia życia pacjenta.
Przewlekła niewydolność oddechowa – objawy
Objawy w przewlekłej postaci choroby na ogół są mniej nasilone, przez co samopoczucie pacjentów określa się jako lepsze i stabilne. Standardowo pojawia się duszność, która może mieć charakter spoczynkowy bądź wysiłkowy. Innymi objawami mogą być:
- nadmierna senność;
- bóle głowy;
- zmęczenie;
- wzmożona męczliwość;
- krwioplucie;
- sinica;
- przyspieszone tętno i oddech;
- zaczerwienienie skóry;
- przerost dodatkowych mięśni oddechowych.
Niewydolność oddechowa jest groźną chorobą, ponieważ w jej przebiegu pojawia się ryzyko niewydolności także innych narządów wewnętrznych, co może doprowadzić choćby do zgonu pacjenta.
Niewydolność oddechowa – diagnostyka
Podstawą diagnostyki jest test wysiłkowy, spirometria i gazometria krwi. Dodatkowo warto wykonać RTG klatki piersiowej, aby lekarz był w stanie dokładnie ocenić jakość tkanki płucnej. Przy przewlekłej niewydolności oddechowej warto zbadać również mięsień sercowy, dlatego diagnostykę uzupełnia się o EKG i ECHO serca.
Niewydolność oddechowa – leczenie
Leczenie zależy głównie od przyczyny, która spowodowała niewydolność oddechową. Wdraża się leczenie przyczynowe choroby podstawowej, np. bakteryjnym zapaleniu płuc zastosowanie znajdują indywidualnie dobrane antybiotyki. Aby zwiększyć zawartość tlenu we krwi pacjenta, podaje mu się ten gaz przez maskę lub tzw. wąsy tlenowe. W skrajnych, bardzo zaawansowanych przypadkach konieczne jest użycie respiratora, aby podtrzymać czynność oddechową płuc. U pacjentów nieprzytomnych, u których choćby respirator nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarz wprowadza do tchawicy rurkę (intubacja).
Przy przewlekłej niewydolności oddechowej duże znaczenie ma również fizjoterapia, mająca na celu poprawę kondycji mięśni oddechowych. Uzupełnieniem leczenia jest tutaj rezygnacja z palenia papierosów, odpowiednia dieta oraz dobrze dobrana, regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Smoleńska-Sym G., Maślanka K., Potransfuzyjna ostra niewydolność oddechowa, Journal of Transfusion Medicine, 3/2010.
- Nitu M., Eigen H., Niewydolność oddechowa, 6/2010.
- Gałuszka D., Penar K., Wolanin K., Surowicz D., Martyka A., Blicharz P., Nadolny K., Niewydolność oddechowa oraz możliwości udrażniania dróg oddechowych, Na Ratunek, 6/2019.
