Niedobór sodu może szkodzić pacjentom z niewydolnością serca

Zdjęcie: 123RF


Obniżanie poziomu sodu poniżej aktualnych zaleceń może w przypadku osób z niewydolnością krążenia przynieść efekt przeciwny do zamierzonego – wynika z pracy zgłoszonej na coroczną sesję naukową American College of Cardiology połączoną ze Światowym Kongresem Kardiologii, który ma odbyć się od 4 do 6 marca w Nowym Orleanie.

Amerykańskie wytyczne dotyczące diety zalecają, aby większość dorosłych ograniczała spożycie sodu w diecie do 2,3 grama dziennie lub mniej, co odpowiada mniej więcej jednej łyżeczce soli. Przeciętny Amerykanin spożywa ponad 3,4 grama sodu dziennie.

Jak wykazała metaanaliza dziewięciu randomizowanych kontrolowanych badań, w przypadku osób z niewydolnością serca ograniczenie spożycia sodu w diecie do poniżej 2,3 grama dziennie nie przynosi dodatkowych korzyści i może zwiększyć ryzyko zgonu.

W niewydolności serca mięsień sercowy staje się zbyt słaby, aby skutecznie pompować krew. Ten przewlekły stan dotyczy ponad 6 milionów dorosłych Amerykanów. Wielu lekarzy zaleca dietę o niskiej zawartości sodu w celu obniżenia ciśnienia krwi i unikania typowych objawów, takich jak gromadzenie się płynu i obrzęk. Jednak poprzednie badania dotyczące optymalnego maksymalnego dziennego spożycia sodu u osób z niewydolnością serca dawały mieszane wyniki.

– Nasze ustalenia wykazały, iż ograniczenie sodu w diecie do ilości mniejszej niż zwykle zalecana było kontrproduktywne w leczeniu niewydolności serca – powiedział dr Anirudh Palicherla z Creighton University School of Medicine w Omaha, główny autor badania. – Było to zgodne z niedawnym randomizowanym kontrolowanym badaniem sugerującym, iż ograniczenie sodu większe niż w tej chwili stosowane niekoniecznie prowadzi do lepszych wyników.

Naukowcy przeanalizowali dziewięć randomizowanych kontrolowanych badań, które oceniały różne poziomy ograniczenia sodu u osób z niewydolnością serca i obejmowały dane dotyczące wskaźników zgonów i hospitalizacji. Większość badań przeprowadzono w latach 2008–2022, z wyjątkiem jednego wcześniejszego badania opublikowanego w 1991 r. Razem objęto nimi prawie 3500 pacjentów z niewydolnością serca.

Analizując wyniki we wszystkich badaniach, naukowcy stwierdzili, iż pacjenci po diecie z docelowym spożyciem sodu poniżej 2,5 grama dziennie byli o 80 proc. bardziej narażeni na śmierć niż osoby w przypadku których dieta miała dostarczać 2,5 grama sodu dziennie lub więcej. W przypadku bardziej restrykcyjnych diet spożycie sodu wynosiło 1,2–1,8 grama dziennie. Analiza nie wykazała, by pacjenci po bardziej restrykcyjnych dietach częściej trafiali do szpitala.

– Ograniczenie sodu jest przez cały czas zalecanym sposobem, aby pomóc w radzeniu sobie z niewydolnością serca, ale poziom ograniczeń pozostaje dyskusyjny – zauważył Palicherla. – Badanie to pokazuje, iż należy skupić się na ustaleniu bezpiecznego poziomu spożycia sodu zamiast jego nadmiernego ograniczania.

Analizowane badania kliniczne cechowała znaczna zmienność, w tym różne cechy wyjściowe uczestnika, różne warunki opieki zdrowotnej oraz różne metody śledzenia spożycia sodu i wyników zdrowotnych. Niektóre badania wymagały od uczestników ograniczenia spożycia płynów oprócz spożycia sodu, podczas gdy inne badania nie. Jednak Palicherla zaznaczył, iż liczba badań i całkowita liczba uczestników zapewnia naukowcom wysoki poziom zaufania do ogólnych wyników.

Według autorów przyszłe badania mogłyby pomóc w wyjaśnieniu optymalnych docelowych poziomów sodu w diecie lub zidentyfikowaniu podgrupy pacjentów z niewydolnością serca, którzy mogliby odnieść korzyść z mniejszych bądź większych ograniczeń. Aby ograniczyć spożycie sodu, eksperci zalecają spożywanie większej liczby świeżych owoców i warzyw oraz gotowanie z wykorzystaniem nieprzetworzonych produktów, a nie gotowych sosów czy składników z pudełek i puszek, które często zawierają duże ilości sodu. Radzą, aby podczas jedzenia lub kupowania przygotowanej żywności prosić o informacje oraz czytać etykiety żywności i wybierać produkty o najniższej zawartości sodu.