Naukowcy badający wpływ leków obniżających poziom glukozy u osób z cukrzycą na występowanie upośledzenia funkcji poznawczych wskazują na konieczność dalszych badań nad mechanizmami neuroprotekcyjnymi oraz potencjalnym wykorzystywaniem tych leków nie tylko w leczeniu cukrzycy, ale także w prewencji demencji.
Demencja jest główną przyczyną niepełnosprawności na świecie i przewiduje się, iż do 2030 r. dotknie około 75 milionów osób. Cukrzyca jest czynnikiem ryzyka demencji i według szacunków odpowiada za około 5 proc. populacyjnej frakcji wszystkich przypadków demencji.
U pacjentów z cukrzycą typu 2 i chorobami układu krążenia lub czynnikami ryzyka wytyczne zalecają stosowanie inhibitorów kotransportera sodowo-glukozowego-2 (SGLT2i) i agonistów receptora peptydu glukagonopodobnego-1 (GLP-1RA) jako leczenia pierwszego rzutu, a metformina i pioglitazon są zalecane jako leczenie drugiego rzutu. Dowody obserwacyjne sugerują, iż niektóre klasy leków obniżających poziom glukozy, takie jak SGLT2is i GLP-1RA, mogą mieć działanie neuroprotekcyjne. Jednak do tej pory ich związek z ryzykiem demencji był niespójny, co skłoniło do konieczności zaktualizowanej metaanalizy randomizowanych badań klinicznych.
Celem metaanalizy opublikowanej na łamach „Jama Neurology” było ustalenie, czy kardioprotekcyjna terapia obniżająca poziom glukozy wiązała się ze zmniejszeniem ryzyka demencji lub upośledzenia funkcji poznawczych.
Do analizy zakwalifikowało się 26 randomizowanych badań klinicznych z łączną liczbą 164 531 uczestników. W dwudziestu trzech badaniach zgłoszono demencję lub upośledzenie funkcji poznawczych w okresie obserwacji (160 191 uczestników), w 12 badaniach oceniano SGLT2is, w 10 badaniach – GLP-1RAs, a w jednym badaniu – pioglitazon (nie zidentyfikowano badań z metforminą). Demencję lub upośledzenie funkcji poznawczych zdiagnozowano u 93 uczestników w grupie interwencyjnej i 119 uczestników w grupie kontrolnej w okresie obserwacji.
Podsumowując, choć obecne dowody nie potwierdzają jednoznacznie, iż wszystkie klasy leków obniżających poziom glukozy zmniejszają ryzyko demencji, wyniki sugerują, iż specyficzne grupy, takie jak GLP-1RA, mogą mieć potencjał neuroprotekcyjny.
To spostrzeżenie jest istotne dla praktyki klinicznej, ponieważ wskazuje na konieczność dalszych badań nad mechanizmami neuroprotekcyjnymi oraz potencjalnym wykorzystywaniem tych leków nie tylko w leczeniu cukrzycy, ale także w prewencji demencji. Dodatkowo badania te podkreślają potrzebę kompleksowego podejścia do pacjentów z cukrzycą, uwzględniającego zarówno kontrolę glikemii, jak i ochronę funkcji poznawczych.
