Współautorzy: Dorota Mrozińska i Hanna Olszewska-Bądarczuk
Częstymi powikłaniami po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2 są zaburzenia funkcji układu neurologicznego w zakresie ośrodkowym lub obwodowym, także z nasileniem zaburzeń funkcji poznawczych.
Najczęstsze pocovidowe objawy neurologiczne
Do najczęstszych objawów neurologicznych i powikłań w przebiegu SARS-COV-2 należą:
- Utrata smaku lub zaburzenia smaku oraz zaburzenia węchu, jako objawy w trakcie toczącej się infekcji oraz przedłużające się powikłanie po przebyciu zakażenia
- Udar niedokrwienny i krwotoczny mózgu
- Zaburzenia równowagi oraz zawroty głowy
- Bóle głowy
- Zespół przewlekłego zmęczenia
- Zaburzenia pamięci świeżej
- Zaburzenia koncentracji uwagi i kojarzenia
- Choroba zapalna nerwów obwodowych o podłożu autoimmunologicznym pod postacią zespołu Guillaina-Barrégo
Zmęczenie fizyczne i zaburzenia funkcji kognitywnych
Wielu pacjentów, po przebyciu COVID-19, skarży się na silne zmęczenie fizyczne, które utrzymuje się choćby do kilku miesięcy po przebytej infekcji, z towarzyszącymi zaburzeniami snu pod postacią bezsenności.
Dodatkowo dochodzą łagodne zaburzenia funkcji kognitywnych takich, jak zapominanie pojedynczych słów czy problemy z koncentracją uwagi. Są to powikłania bardzo utrudniające życie codzienne i wielu pacjentów nie umie sobie z tym poradzić. Zdarza się tak, iż proste czynności, wymagające pamięci i procesu zapamiętywania (np. wypłata pieniędzy z bankomatu z wpisaniem kodu PIN) może sprawić ogromną trudność ze względu na trudności z odtwarzaniem ciągu cyfr. Powoduje to frustrację, stany lękowe i wymaga dalszego leczenia neurologicznego. Zdarza się zapominanie prostych słów, problemy z nazwaniem rzeczy, przedmiotów, przypominaniem nazwisk.
Badacze udowodnili, iż u pacjentów wcześniej chorujących na demencję, np chorobę Alzheimera czy Parkinsona po przebyciu infekcji SARS-COV-2 objawy chorobowe pogłębiają się powodując często gwałtowny postęp dysfunkcji neurologicznych.
Problemy psychiczne
Spory odsetek ozdrowieńców walczy też z problemami psychicznymi takimi jak zaburzenia snu, depresja, zespół stresu pourazowego, z zaburzeniami lękowymi i obsesyjno-kompulsyjnymi. Często przyczynami takiego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego jest stres związany z chorobą, strach przed śmiercią, izolacja, osamotnienie.
W pierwszych falach pandemii jednym z pierwszych objawów zachorowania na COVID-19 była utrata węchu i smaku. U większości pacjentów objawy te cofały się po przebytej infekcji. U części ozdrowieńców objawy te nie cofnęły się lub cofnęły się w nieznacznym stopniu przybierając inną formę. Powodowały zmianę smaku, np. brak odczuwania smaku ostrego lub słonego. Tak samo sytuacja ma się z utratą węchu. U niektórych pacjentów węch nie powrócił do stanu pierwotnego, często pojawiały się omamy węchowe, np. pacjenci odczuwali zapach papierosów w pomieszczeniach, w których nigdy nie było palone.
Mgła mózgowa
„Mgła covidowa” – powikłanie występujące bardzo często po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2. Znana jest od dawna jako jeden z objawów w różnych chorobach neurologicznych.
Mgła mózgowa jest to zespół pewnych specyficznych objawów towarzyszących różnym schorzeniom np. nerwicy, boreliozie czy celiakii.
Obejmuje ona dolegliwości neurologiczne, takie jak:
- niepokój
- problemy z koncentracją uwagi
- zamglenie świadomości
- problemy z pamięcią
- komplikacje w sferze komunikacji
Zespół chronicznego zmęczenia
Ozdrowieńcy często i długo po przechorowaniu SARS-COV-2 odczuwają objawy zespołu chronicznego zmęczenia. Pacjenci opisują te objawy, jako łagodne upośledzenie funkcji poznawczych lub tzw mgła mózgowa, która charakteryzuje się zwolnionym tokiem myślenia, trudnościami z koncentracją uwagi, dezorientacją, zapominaniem lub zamgleniem procesów myślowych.
Dotychczasowe obserwacje pozwalają wnioskować, iż symptomy mgły mózgowej zdecydowanie częściej występują u osób starszych oraz u pacjentów, którzy zakażenie wirusem SARS-COV-2 przeszli w sposób ciężki i wymagający hospitalizacji w Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej.
Inne powikłania neurologiczne występujące u ok. 1/3 pacjentów po przebytej infekcji pod postacią: bólów mięśni, bólów głowy, czasami z zaburzeniami świadomości czy wspomniane uczucie zmęczenia lub wyczerpania fizycznego.
Zespół stresu pourazowego
Naukowcy uważają, iż „mgła covidowa” oraz inne objawy neurologiczne mogą wynikać też z zespołu stresu pourazowego, które często występowały podczas pandemii SARS i epidemii MERS.
Najczęstszymi przyczynami mgły mózgowej po przebyciu zakażenia lub w przebiegu zaburzeń nerwicowych, czy zaburzeń wchłaniania to:
- Stres
- Brak snu
- Nieodpowiednia dieta
- Odwodnienie organizmu
- Niektóre leki
- Brak aktywności fizycznej
Naukowcy nie są w stanie, na dzień dzisiejszy, określić czy mgła mózgowa po przebyciu zakażenia SARS-COV-2 jest trwała czy ustąpi z czasem. zwykle objawy wycofywały się, ale niektóre , takie jak problemy z koncentracją, pozostały u pacjentów przez dłuższy czas.
Zespół Guillaina-Barrégo
Innym powikłaniem po przebytym zakażeniu SARS-CoV-2 są objawy określane jako zespół Guillaina-Barrégo. Naukowcy odkryli, iż u wąskiej grupy pacjentów oraz ozdrowieńców występują również liczne polineuropatie z najczęściej występującym zespołem Guillaina- Barrégo. Zespól ten objawia się osłabieniem siły mięśniowej kończyn dolnych, postępującej zwykle ostro, ale może występować także we wszystkich czterech kończynach. Zwykle rozpoczyna się w kończynach dolnych i postępuje ku górze. Poza niedowładem mięśni, część pacjentów ma też zaburzenia czucia skórnego obejmujące we wszystkich czterech kończynach. Często polineuropatie cofają się samoistnie, ale ciężko chorzy pacjenci wymagają hospitalizacji w Oddziale Neurologii. Naukowcy nie są zgodni co do związku pomiędzy zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, a występującymi polineuropatiami. Prawdopodobne jest, iż dochodzi do krzyżowej zależności pomiędzy przeciwciałami wytworzonymi przeciwko wirusowi, a niektórymi białkami mieliny, które budują osłonkę komórek nerwów obwodowych.
Przy występowaniu zespołu Guillaina-Barry’ego bardzo dużym zagrożeniem jest paraliż mięśni oddechowych prowadzący do ostrej niewydolności oddechowej i konieczności mechanicznej wentylacji pacjenta.
W trakcie istniejącej pandemii oraz w tej chwili zaobserwowano też zwiększoną zachorowalność na udary niedokrwienne lub krwotoczne mózgu u osób po przebyciu SARS-COV-2. Raporty pokazują, iż pacjenci po przebyciu COVID-19 doświadczają najcięższych typów udarów, głównie o patofizjologii niedrożności dużych naczyń, jak środkowej tętnicy mózgu. Spowodowane jest to tym, ze wirus atakuje śródbłonek naczyń krwionośnych, a zakrzepy krwi mogą być odpowiedzią układu immunologicznego na infekcję.
Większość udarów mózgu występujących po przebyciu SARS-COV-2 to udary niedokrwienne. Prawdopodobnie, spowodowane jest to tym, iż wirus SARS-CoV-2 ma specjalne powinowactwo i skłonność do procesu wykrzepiania oraz zatorowości materiału wykrzepionego w naczyniach mózgowia. Należy też wspomnieć o patomechaniźmie prowadzącym do powikłań neurologicznych w trakcie zakażenia SARS-COV-2, jak długotrwałe niedotlenienie w przebiegu infekcji dróg oddechowych. Dotyczy pacjentów przechodzących infekcję w sposób ciężki, z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, z niską saturacją i nie rzadko wymagające wspomagania mechaniczną wentylacją. Spory odsetek pacjentów, zwłaszcza w podeszłym wieku, którzy byli podłączeni pod respirator, po wyzdrowieniu doznawali udaru niedokrwiennego mózgu spowodowanego pojawiającą się zakrzepicą naczyń żylnych OUN. I niestety większość tych przypadków zakończyła się zgonem.
Naukowcy dowiedli również, iż w trakcie procesu zapalnego w przebiegu zakażenia SARS-CoV-2 wyzwalały się lokalne mechanizmy immunologiczne. Powstawała tzw. burza cytokinowa, która dokonywała się nie tylko w płucach, ale również w ośrodkowym układzie nerwowym i uwalniała neurotoksyny, które w późniejszym czasie powodowały powikłania neurologiczne.
Jesteśmy po to żeby Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego z Poradnią Neurologiczną Neurovigor +48 780 411 222.
- fb
