Nawet 95 proc. pacjentów nie wie o chorobie. Nieleczona może prowadzić do raka. Diagnoza trwa w Polsce średnio aż 8 lat z powodu niewiedzy

stronazdrowia.pl 5 miesięcy temu
Tą wrodzoną chorobę może mieć w Polsce aż 380 tysięcy osób. Szokujące jest to, iż choćby 95 procent pacjentów zupełnie o niej nie wie. Objawy mogą być tak niespecyficzne lub skąpe, iż diagnoza trwa średnio aż 8 lat. Tymczasem nieleczone schorzenie doprowadza do zniszczeń w organizmie, a konsekwencją może być choćby nowotwór. Tą chorobą jest celiakia, do której leczenia wystarczy dieta.

Spis treści

Co wywołuje celiakię?

Celiakia, znana również jako nietolerancja glutenu, jest przewlekłą chorobą o podłożu genetycznym, a więc wywołuje ją wrodzone uwarunkowanie. Atakuje układ odpornościowy i przewód pokarmowy.

Gluten to białko nietolerowane w celiakii, które znajduje się w zbożach takich, jak pszenica, żyto, orkisz czy jęczmień movingmoment,bestyy38 (małe)/123RF

– W celiakii w wyniku reakcji organizmu na gluten dochodzi do immunologicznego zniszczenia kosmków jelitowych odpowiedzialnych za wchłanianie. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych i różnorodnych objawów klinicznych – tłumaczy dr hab. Piotr Dziechciarz, przewodniczący Sekcji Celiakalnej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci.

Co wywołuje celiakię?

Celiakia, znana również jako nietolerancja glutenu, jest przewlekłą chorobą o podłożu genetycznym, a więc wywołuje ją wrodzone uwarunkowanie. Atakuje układ odpornościowy i przewód pokarmowy.

Gluten to białko nietolerowane w celiakii, które znajduje się w zbożach takich, jak pszenica, żyto, orkisz czy jęczmień movingmoment,bestyy38 (małe)/123RF

– W celiakii w wyniku reakcji organizmu na gluten dochodzi do immunologicznego zniszczenia kosmków jelitowych odpowiedzialnych za wchłanianie. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych i różnorodnych objawów klinicznych – tłumaczy dr hab. Piotr Dziechciarz, przewodniczący Sekcji Celiakalnej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci.

Na podstawie europejskich danych epidemiologicznych szacuje się, iż w Polsce może na chorobę trzewną może cierpieć ok. 380 tys. osób. Ocenia się ponadto, iż celiakię dwa razy częściej mają kobiety. Jednak większość zupełnie o tym nie wie – i jest to aż 90-95 proc. chorych. Tymczasem niezdiagnozowana i nieleczona choroba może prowadzić do zaburzeń praktycznie każdego układu w organizmie.

Nie jedzą glutenu z powodów zdrowotnych. Te znane osoby chorują na celiakię

Celiakia dotyka 1 na 100 osób na świecie. Liczba chorych podwaja się co 15 lat. Wiele osób jest też dotkniętych nietolerancją glutenu. Do tej pory nie ma żadnego lekarstwa na tę dolegliwość, a jedynym…

Gabriela Fedyk

Objawy celiakii. Co wskazuje na chorobę trzewną?

Celiakia może ujawnić się w każdym wieku. Specjalista wyjaśnia, iż celiakia może nie dawać żadnych objawów i wywołać symptomy dopiero w momencie wystąpienia powikłań, co utrudnia jej diagnozę. Natomiast występujące objawy celiakii mogą być nietypowe.

– Często głównymi objawami są objawy pozajelitowe i niecharakterystyczne, takie jak m.in: anemia, osteoporoza, niskorosłość, opóźnione dojrzewanie i problemy z płodnością, bóle stawów, chroniczne zmęczenie, niedobory witamin i składników mineralnych, owrzodzenia jamy ustnej, objawy neurologiczne – migrena, problemy z równowagą, mrowienie drętwienie lub ból dłoni lub stóp, depresyjność i niewyjaśniona przewlekła hipertransaminazemia, choroba Dühringa i wiele innych – wylicza dr Dziechciarz.

Konsekwencją nieleczenia celiakii, co równa się nieprzestrzeganiu ścisłej bezglutenowej diety, może być również zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów układu pokarmowego, w tym najczęściej występującego chłoniaka jelita cienkiego oraz nowotworu przełyku i gardła.

Infekcje, które poprzedzają diagnozę raka

Występowanie chorób infekcyjnych może mieć związek z późniejszym rozwojem nowotworów – to wyniki najnowszych analiz, przeprowadzonych u osób po trzydziestym roku życia przed badaczy japońskich.…

Anna Rokicka-Żuk

Jak sprawdzić, czy ma się celiakię? Problemy z diagnostyką

Diagnoza celiakii w Polsce często jest opóźniona, co przyczynia się do zwiększenia ryzyka powikłań. Do rozpoznania celiakii u dorosłych niezbędne jest oznaczenie przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG) w klasie IgA, całkowitego poziomu IgA oraz biopsji jelita cienkiego.

Jak wyjaśnia dr Dziechciarz, u dzieci w niektórych przypadkach można odstąpić od wykonania biopsji gastroskopowej, ale diagnostyka przy pomocy badań z krwi jest bardziej złożona.

Problemem jest jednak braku dostępu do podstawowego badania diagnostycznego w kierunku celiakii w koszyku świadczeń lekarza POZ, co stanowi barierę we wczesnej diagnostyce choroby – zaznacza Paulina Sabak Huzior, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej.

– Zatem kilkaset tysięcy Polaków w różnym wieku i różnej płci może być narażonych na powikłania niezdiagnozowanej celiakii lub leczy się na choroby, które mogą być konsekwencją niewykrytej celiakii, u lekarzy wielu specjalności, generując tym samym znaczne koszty dla budżetu państwa – powiedziała Małgorzata Źródlak, prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. – Tych kosztów można by było uniknąć, gdyby celiakia zdiagnozowana została na wczesnym etapie.

Stąd w Polsce od pojawienia się objawów celiakii do uzyskania prawidłowej diagnozy upływa średnio aż 8 lat. Zdaniem ekspertów wynika to z niewielkiej wiedzy o tej chorobie pomimo faktu, iż jest znana od 2000 lat i występuje częściej niż nowotwory piersi czy płuc.

Objawy uczulenia na gluten. Co jeść, a czego unikać [lista]?

Uczulenie na gluten (alergia na gluten) może się pojawiać po spożyciu produktów zawierających prolaminy, czyli białka naturalnie zawarte w pszenicy, życie i jęczmieniu. Objawy uczulenia na gluten są…

Czy dieta bezglutenowa jest trudna?

Jedyną w tej chwili znaną formą leczenia celiakii jest ścisła dieta bezglutenowa. Może ona stanowić duże obciążenie dla pacjentów i ich rodzin, w tym również finansowe.

– Wbrew powszechnej opinii dieta bezglutenowa to nie dieta odchudzająca, fanaberia czy modny styl życia. Ścisła dieta bez glutenu do końca życia to aktualnie jedyna możliwa forma leczenia celiakii. [...] dla celiaków nie jest to wybór, a konieczność, i to na całe życie – mówi Małgorzata Źródlak.

Prezes stowarzyszanie dodała także, iż brakuje nie tylko refundowanych badań, ale też standardów opieki nad pacjentem po diagnozie. W Polsce nie ma ani jednej poradni dla pacjentów z celiakią.

– Bagatelizowanie diety bezglutenowej i brak wiedzy powoduje, iż nie są zachowywane podstawowe zasady bezpieczeństwa w przygotowywaniu posiłków bezglutenowych w szpitalach czy sanatoriach, tymczasem choremu szkodzi choćby najmniejsza ilość glutenu – tłumaczyła Źródlak.

Chorzy na celiakię często chodzą na rodzinne czy inne uroczystości z własnym prowiantem, a wyjazdy wakacyjne planują tam, gdzie mogą samodzielnie szykować posiłki i liczyć na dostęp do produktów bezglutenowych. Pacjenci zmagają się również z wyzwaniami w życiu społecznym i szkolnym.

– Ta choroba wyklucza z życia społecznego i szkolnego – opowiada mama 7-letniej Julii. – Dzieci z celiakią nie mają zapewnionych bezpiecznych posiłków w szkolnych stołówkach, nie mogą bezpiecznie jechać na szkolne wycieczki, kolonie czy inne wyjazdy. Na urodziny rówieśników wychodzą z własnym tortem i przekąskami lub nie idą wcale. Zawsze istnieje ryzyko, iż dojdzie do zanieczyszczenia posiłku.

Jest też kwestia wysokich kosztów produktów bezglutenowych, bo za żywność dla chorych z celiakią (oznaczone przekreślonym kłosem) trzeba płacić znacznie więcej niż za tą konwencjonalną.

– Produkty bezglutenowe są choćby kilkukrotnie droższe od konwencjonalnych, a wsparcia ze strony państwa dla celiaków nie ma żadnego. Cały ciężar leczenia celiakii spoczywa na chorych i ich rodzinach. Jako pacjenci jesteśmy dyskryminowani. I to nie tylko jeżeli chodzi o wsparcie finansowe, ale również opiekę medyczną – podkreśla Małgorzata Źródlak.

W obliczu tych wyzwań Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej apeluje do decydentów o wprowadzenie zmian, które ułatwią życie osobom z celiakią, w tym o rozszerzenie koszyka świadczeń gwarantowanych o badanie diagnostyczne w kierunku celiakii i wsparcie systemowe chorych i ich rodzin.

Idź do oryginalnego materiału