Wsparcie układu immunologicznego, szczególnie u dzieci, to temat, który szczególnie w okresie jesienno-zimowym zyskuje na popularności. Do aptek zgłaszają się zmartwieni rodzice, którzy pragną poprawić dziecięca odporność, a tym samym uchronić je przed przeziębieniem lub poważniejszymi infekcjami.
Co naprawdę działa na poprawę odporności? I czy można wzmocnić ją tak, iż dziecko przestanie chorować w szkole czy przedszkolu?
Układ immunologiczny
Układ immunologiczny to układ narządów, które umożliwiają działanie mechanizmów odporności. Jego podstawową funkcją jest ochrona organizmu przed rozwojem infekcji spowodowanej bakteriami, wirusami, grzybami czy pasożytami.
Wyróżniamy różne typy odporności – w tym odporność nabytą (wrodzoną, nieswoistą), którą posiadamy od początku narodzin. Przy każdorazowym kontakcie z czynnikiem chorobotwórczym, uruchamia się ostra reakcja zapalna, która ma doprowadzić do zniszczenia patogenu lub zahamować jego wnikanie do organizmu. Odporność ta działa szybko, jednak nieprecyzyjnie.
Drugi rodzaj odporności – nabyta, czyli swoista, jest już skierowana przeciwko konkretnym patogenom chorobotwórczym. Rozwija się wolniej ale jej odpowiedź ulega wzmocnieniu po ponownym kontakcie z patogenem. Możemy ją uzyskać jedynie poprzez kontakt z czynnikiem chorobotwórczym – czy to bezpośredni, czy w wyniku podania szczepionki. Pamięć immunologiczna, która powstaje w wyniku kontaktu z patogenem, związana jest z aktywnością limfocytów T i B, a w wypadku ponownego kontaktu z czynnikiem chorobotwórczym, układ odpornościowy szybciej zareaguje na patogen i uruchomi procesy zwalczające infekcję.
Dlaczego dziecko często choruje?
Ze względu na niedojrzały układ immunologiczny, który dopiero musi się „nauczyć” walki z patogenami, dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym chorują zdecydowanie częściej niż osoby dorosłe czy starsze dzieci. Oznacza to, iż każda infekcja to swoisty „trening” dla układu odpornościowego, który pozwoli układowi immunologicznemu dojrzeć.
W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym, normą jest chorowanie 8 razy w roku, a młodsze maluchy, chodzące do żłobka, mogą chorować choćby 12-14 razy w roku. Te statystyki, choć przerażają wielu rodziców, dotyczą maluchów, które nie posiadają żadnych zaburzeń układu odpornościowego.
Jak wspomóc układ odpornościowy dziecka?
Nie bez znaczenia dla funkcjonowania układu odpornościowego malca jest zdrowy tryb życia i odpowiednie czynniki środowiskowe. Eksperci zalecają przede wszystkim adekwatne mycie rąk, zdrowy tryb życia oraz unikanie dymu papierosowego.
Niefarmakologiczne metody wspierania układu odpornościowego, wymieniono poniżej:
- karmienie piersią dłużej niż przez pierwsze 6 miesięcy życia,
- brak ekspozycji na dym tytoniowy,
- odpowiednia ilość snu,
- regularny i umiarkowany wysiłek fizyczny,
- właściwa jakość powietrza, w którym przebywa dziecko,
- kompletny cykl szczepień ochronnych.
Suplementy dla wzmocnienia układu odpornościowego
Na podstawie badań, którymi aktualnie dysponujemy, ocenia się, iż jedynym skutecznym „immunostymulatorem” jest zdrowy tryb życia, zarówno dla dzieci w fazie wzrostu jak i dla osób dorosłych. Nieodpowiednia długość snu może choćby trzykrotnie zwiększać ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych. Dzieci, które są aktywnie fizycznie, ale wysiłek jest umiarkowany dużo rzadziej chorują w porównaniu z maluchami mało aktywnymi. Z kolei intensywny i wyczerpujący wysiłek fizyczny osłabia odporność.
Badania potwierdzają również fakt, iż dzieci narażone na dym tytoniowy, częściej kaszlą, mają nawracające infekcje górnych dróg oddechowych z częstym powikłaniem – ostrym zapaleniem ucha środkowego. Przyjmują też więcej antybiotyków niż dzieci nie narażone na dym papierosowy.
Dodatkowe preparaty, które mogą pozytywnie wpłynąć na pracę układu odpornościowego, to również:
- codzienna suplementacja witaminy D – może zmniejszyć ilość infekcji dróg oddechowych, szczególnie u osób z niedoborem 25(OH)D we krwi,
- probiotyki Lactobacillus acidophilus NCFM lub w połączeniu z Bifidobacterium animalis subsp lactis Bi-07 – codzienna suplementacja przez okres 6 miesięcy może zmniejszyć częstość występowania infekcji z gorączką, katarem i kaszlem oraz konieczność przyjmowania antybiotyków, u dzieci w wieku 3 – 5 lat,
- 200 mg witaminy C przyjmowane codziennie – u osób dorosłych taka dawka skraca czas trwania objawów przeziębienia, ale należy przyjmować ją regularnie, a nie w momencie wystąpienia infekcji,
- cynk – rozpoczęcie przyjmowania go do 24 h od pierwszych objawów w dawce powyżej 75mg/dobę – skraca czas trwania objawów choroby – dane te dotyczą osób dorosłych.
Do produktów, które również mogą wpływać pozytywnie na pracę układu odpornościowego, jednak brak jest szczegółowych danych klinicznych potwierdzających ich skuteczność, należą: kwasy omega-3, wyciąg z aloesu czy wyciąg z owoców czarnego bzu.
Chociaż kwasy omega-3 mają udowodnione działanie przeciwzapalne a ich niedobór może zaostrzać stan zapalnych w chorobach przewlekłych (jak RZS), to wciąż brak dowodów, na ich skuteczność w prewencji infekcji.
Z kolei wyciąg z pelargonii afrykańskiej, chociaż nie zapobiega infekcjom, może łagodzić objawy przeziębienia i grypy.
Autor: mgr farm. Anna Janaszkiewicz
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3286760/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28202713/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19651563/
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001364.pub4/full
https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-fish-oil/art-20364810
![Skandaliczne zachowanie łódzkich ratowników medycznych. Przewozili karetką lodówkę [ZDJĘCIE]](https://storage.googleapis.com/patrykslezak-pbem/tulodz/articles/image/037bd704-d09b-469e-a151-5eb3d259f98c)
