Nastolatek jest wobec ciebie arogancki? Wypróbuj tę metodę odpowiedzi

Arogancja, zuchwałość, ironia w głosie – wielu rodziców nastolatków zna ten moment, gdy dziecko, jeszcze przed chwilą spokojne, nagle odpowiada z chłodną pogardą albo złośliwym tonem.


Pierwszym odruchem bywa wtedy… konfrontacja: "Nie będziesz tak do mnie mówić!", "Dość tego tonu!" lub – co gorsza – emocjonalna eskalacja, która prowadzi prosto do konfliktu. Jednak istnieje inna droga.

Lisa Damour, znana amerykańska psycholożka, autorka książek i ekspertka od emocjonalnego rozwoju nastolatków, proponuje prostą metodę reagowania na nieprzyjemne komentarze ze strony dziecka.

Zatrzymaj się, zanim fala cię porwie

"Najczęściej nastolatek żałuje swoich słów dokładnie w momencie, w którym one wypływają z jego ust" – mówi Lisa Damour w jednym ze swoich nagrań. I właśnie w tej chwili, jak podkreśla, najważniejsze jest, by zatrzymać się, zamiast od razu zareagować impulsywnie.

W emocjonalnym zwarciu rodzic często odczuwa silną potrzebę postawienia granic – co jest naturalne – ale jeżeli zrobi to w złości, wzmacnia nie słowa, ale napięcie.

Damour sugeruje, by w momencie arogancji zadać jedno z dwóch pytań:

"Czy jesteś pewien, iż chciałeś to powiedzieć w ten sposób?".

"Jestem przekonana, iż nie miałaś tego na myśli, prawda?".


Ta prosta zmiana tonu ma potężne znaczenie. Zamiast konfrontacji – pojawia się refleksja. Zamiast agresji – zatrzymanie.

"Taka reakcja wspiera ustalenie granic, pozwala nastolatkowi zmienić kurs narracji, ale również nie eskaluje znaczenia jego słów, których on i tak już prawdopodobnie żałuje" – tłumaczy Damour.

Dlaczego to działa?

Nastolatki są w okresie intensywnego dojrzewania emocjonalnego i neurologicznego. Ich kora przedczołowa – odpowiedzialna za impulsy, logikę i przewidywanie konsekwencji – wciąż się rozwija. Dlatego tak często coś "wymsknie się" im, zanim zdążą to przemyśleć.

Rodzic, który potrafi zachować spokój i zareagować pytaniem zamiast oskarżeniem, tworzy przestrzeń do korekty i refleksji, zamiast nakręcania spirali emocji.

To nie jest przyzwolenie na brak szacunku. Wręcz przeciwnie – to sposób na ustalenie granic bez przemocy emocjonalnej. Damour podkreśla, iż rolą dorosłego jest pokazać: rozumiem, iż jesteś w trudnych emocjach, ale też oczekuję, iż nauczysz się wyrażać je inaczej.

Dziecko, które słyszy: "Jestem pewna, iż nie miałaś tego na myśli", dostaje subtelny komunikat: "To nie jest w porządku – ale jesteś lepsza niż to". I właśnie wtedy może się zatrzymać. Przeprosić. Zreflektować się. A choćby – co nie takie rzadkie – otworzyć się na rozmowę.

Zdrowa reakcja

Kiedy rodzic odpłaca emocją za emocję, relacja zamienia się w pole bitwy. Jednak gdy odpowiada z uważnością, pokazuje model dojrzałej regulacji emocji – coś, czego nastolatek dopiero się uczy. I właśnie dzięki temu, z czasem, może sam zacząć reagować inaczej.

To nie magia. To emocjonalna dyscyplina, która uczy nie tylko dzieci, ale i nas – dorosłych – nowej jakości komunikacji.

Lisa Damour nie namawia do tłumienia emocji ani do bycia "spokojnym za wszelką cenę". Raczej do tego, by zachować świadomość wpływu – i wiedzieć, iż jedno zdanie, wypowiedziane z troską zamiast złością, może zmienić całą dynamikę relacji.