Istnieją bowiem nieopisane dotąd geny oraz ich warianty, które przyczyniają się do ryzyka rozwoju NAFLD. Dziecięca postać NALFD może być też innym schorzeniem niż u dorosłych.
NAFLD u dzieci polega na zaburzonym wchłanianiu tłuszczu przez komórki wątroby. Może rozwinąć się w zapalenie wątroby lub w przewlekle niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH), a następnie marskość i nowotwór wątroby.
American Liver Foundation szacuje, iż 10 proc. wszystkich dzieci w USA ma NAFLD, przy czym w wielu przypadkach ani one, ani ich rodzice o tym nie wiedzą. Tymczasem schorzenie to już w wieku nastoletnim grozi poważnymi komplikacjami. Pediatryczne NAFLD wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 oraz w efekcie – przedwczesnej śmiertelności.
Wcześniejsze badania zidentyfikowały indywidualne zmiany genomowe powiązane z NAFLD objawiające się jako polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (single-nucleotide polymorphism – SNP). Jednak dane przez cały czas były ograniczone. W celu ich rozszerzenia uruchomiono projekt badawczy Genetics of Obesity Associated Liver Steatosis (GOALS).
W pierwszym badaniu oceniającym genetyczne ryzyko transmisji NAFLD naukowcy przyjrzeli się 252 rodzinom w składzie: matka, ojciec i jedno dziecko z NAFLD potwierdzonym biopsją. W drugim badacze zbadali 822 dzieci z NAFLD potwierdzonym biopsją, aby określić związek poszczególnych SNP z nasileniem choroby.
Jak się okazało, gen PNPLA3 wiąże się z największym ryzykiem wystąpienia NAFLD, zaś SNP w genie TM6SF2 był najsilniej związany z pojawieniem się komórek wątroby, w których dochodziło do nieprawidłowego magazynowania tłuszczu.
– Wiedzieliśmy, iż NAFLD jest chorobą genetyczną. Teraz, dzięki setkom dzieci i rodzin, które uczestniczyły w programie GOALS, byliśmy w stanie podać najważniejsze ustalenia, które geny przyczyniają się do wystąpienia NAFLD i które geny są odpowiedzialne za stopień ciężkości choroby – stwierdził w omówieniu badań główny autor publikacji prof. dr Jeffrey Schwimmer z UC San Diego School of Medicine.
Zwłóknienie wątroby powoduje zmniejszenie przepływu krwi przez narząd, co oznacza utratę jej funkcji. Im wyższy jego stopień, tym bardziej wątroba traci na funkcjonalności. Może to prowadzić do marskości, niewydolności wątroby i nowotworu. Naukowcy odkryli, iż SNP PARVB rs6006473 był silnie i znacząco związany z włóknieniem wątroby. Dodatkowo PNPLA3 SNP występował zwykle u dzieci z NASH, powodując objawy charakterystyczne dla dziecięcej postaci NAFLD.
Jak podkreśliła uczestnicząca w badaniach dr Nidhi Goyal z UC San Diego School of Medicine, konieczna jest identyfikacja schorzenia z tym wariantem genu, bowiem „dzieci z tym typem NASH mogą różnie reagować na leki”.
Jak zauważył prof. Schimmer, badania pokazują, iż mimo wielu związków „NAFLD u dzieci może być odrębną chorobą w porównaniu z tą samą chorobą występującą u dorosłych”. Konieczne są dalsze badania genetyczne, ponieważ „właśnie powiązania genetyczne mogą mieć najważniejsze znaczenie dla tworzenia przyszłych terapii w pediatrycznym NAFLD, gdzie w tej chwili opcje leczenia są ograniczone”.
Opracowanie: Marek Meissner
