Naczynia wieńcowe odgrywają niezwykle istotną rolę w organizmie człowieka. Wraz z mięśniem sercowym tworzą układ krążenia. Sprawdź, czym są tętnice wieńcowe i poznaj objawy, przyczyny oraz metody leczenia i diagnostyki choroby niedokrwiennej serca!
W skrócie:
- Naczynia wieńcowe odżywiają i natleniają mięsień sercowy, tworząc układ krążenia wraz z mięśniem sercowym.
- Lewa tętnica wieńcowa (LCA) i prawa tętnica wieńcowa (RCA) to główne tętnice wieńcowe, które zaopatrują serce.
- Choroba wieńcowa, spowodowana m.in. miażdżycą, powoduje niedokrwienie mięśnia sercowego.
- Objawy choroby wieńcowej obejmują bóle wieńcowe, duszność i inne symptomy.
- Czynniki ryzyka choroby wieńcowej to m.in. otyłość, palenie papierosów i siedzący tryb życia.
- Leczenie choroby wieńcowej obejmuje farmakoterapię, procedury inwazyjne (np. angioplastykę) i zmiany stylu życia.
Czym są naczynia wieńcowe i za co odpowiadają?
Naczynia wieńcowe odżywiają i natleniają mięsień sercowy. Tętnice odchodzą od aorty i oplatają mięsień sercowy, tworząc charakterystyczny wzór na kształt wieńca. Liczne odgałęzienia naczyń wnikają w głąb serca. Sieć naczyń nie tylko dostarcza tlen i substancje odżywcze do serca, ale także usuwa z niego uboczne produkty przemiany materii. Żyły wieńcowe odprowadzają materiał przemian metabolicznych do prawego przedsionka.
Pamiętaj
Odpowiednia szerokość światła naczyń jest niezwykle ważna. Jej zwężenie powoduje zmniejszenie przepływu krwi oraz gorsze odżywienie i dotlenienie serca.
Jakie są dwie główne tętnice wieńcowe?
Serce z anatomicznego punktu widzenia jest pompą ssąco-tłoczącą, która wymusza ruch krwi w naczyniach. Podzielone jest na dwa przedsionki i dwie komory. W mięśniu znajdują się zastawki, które odpowiadają za jednokierunkowy przepływ krwi. Intensywna i nieprzerwana praca serca możliwa jest dzięki układowi krążenia wieńcowego. Układ krążenia tworzony jest przez serce i naczynia wieńcowe. Wyróżniamy dwie główne tętnice wieńcowe, od których odchodzą kolejne tętnice w głąb wsierdzia. Istotną rolę odrywają również liczne tętniczki i naczynia włosowate.
Lewa tętnica wieńcowa
Lewa tętnica (LCA) odchodzi z lewej zatoki Valsalvy i dzieli się na trzy gałęzie:
- międzykomorową przednią;
- okalającą;
- pośrednią.
Gałąź międzykomorowa umiejscowiona jest w bruździe międzykomorowej przedniej równolegle do zatoki wieńcowej i przebiega aż do koniuszka serca. Element okalający lewej tętnicy przebiega wzdłuż lewej bruzdy przedsionkowo-komorowej i zaopatruje ścianę boczną lewej komory. Gałąź pośrednia natomiast zlokalizowana jest wzdłuż wolnej ściany lewej komory do jej koniuszka.
Prawa tętnica wieńcowa
Prawa tętnica (RCA) swój początek ma w prawej zatoce Valsalvy. Umiejscowiona jest w prawej bruździe przedsionkowo-komorowej. Dzieli się na liczne gałęzie prawokomorowe, gałąź międzykomorową tylną i gałąź tylno-boczną prawą. Zaopatruje przeponową część przegrody zarówno międzykomorowej, jak i lewej komory oraz węzeł zatokowy i oba przedsionki.
Choroba wieńcowa, czyli niedokrwienie mięśnia sercowego
Tlen jest nieodłącznym elementem odpowiadającym za prawidłowy rytm serca. Wraz z niedostatecznym ukrwieniem i natlenieniem mięśnia sercowego dochodzi do choroby wieńcowej. Niedokrwienie serca jest zespołem chorobowym i zwykle ma swoje podłoże w znaczącym zwężeniu światła tętnic.
Choroba wieńcowa jest jednym z najczęściej diagnozowanych problemów dotyczących układu sercowo-naczyniowego. Nieleczona może prowadzić do zawału serca. Co więcej, choroba niedokrwienna serca uważana jest za najczęstszą przyczynę zgonów na całym świecie. Jak objawia się problem z naczyniami wieńcowymi i pracą tętnic wieńcowych?
Objawy choroby wieńcowej
Głównym objawem choroby są bóle wieńcowe, które występują najczęściej w trakcie dużego stresu, wzmożonego wysiłku fizycznego oraz po obfitych posiłkach. Ból ma charakter dławiący. Zlokalizowany jest za mostkiem i powoduje ucisk w klatce piersiowej, jej rozpieranie oraz uczucie duszności. Może promieniować do:
- żuchwy;
- szczęki;
- barków;
- szyi;
- nadbrzusza.
Inne możliwe objawy zwężenia tętnic to:
- mdłości;
- osłabienie;
- płytki oddech;
- kołatanie serca;
- nadmierna potliwość;
- szybsze bicie serca.
Przyczyny choroby wieńcowej – miażdżyca a choroba niedokrwienna
Najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej jest miażdżyca. W naczyniach tworzą się wtedy blaszki miażdżycowe, które zwężają światło i upośledzają dopływ krwi do mięśnia sercowego. Wśród możliwych przyczyn wyróżniamy również:
- zator tętnicy wieńcowej;
- wady anatomiczne;
- urazy tętnic;
- zakrzepicę tętniczą;
- wady zastawki aortalnej;
- zatrucie tlenkiem węgla;
- nadczynność tarczycy;
- zbyt niskie ciśnienie tętnicze;
- rozwarstwienie aorty.
Niedokrwienie zwiększa ryzyko zawału (martwicy części mięśnia sercowego), który jest najgroźniejszą postacią choroby wieńcowej. W jaki sposób praca tętnic i naczyń wieńcowych może zostać zaburzona?
Modyfikowalne czynniki ryzyka choroby wieńcowej
Istnieją pewne czynniki, które mogą doprowadzić zarówno do miażdżycy, jak i choroby wieńcowej. Choć ryzyko rośnie z wiekiem, zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen można obniżyć, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie zachorowania. Czynnikami zapalnymi mogą być:
- otyłość;
- palenie papierosów;
- cukrzyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- siedzący tryb życia;
- przewlekły stres.
Aby nie dopuścić do zwężenia tętnic wieńcowych i poprawić krążenie oboczne, warto:
- zwiększyć aktywność fizyczną (jazda na rowerze);
- zrezygnować z używek (alkohol, papierosy);
- wprowadzić zdrową, zbilansowaną dietę.
Leczenie choroby wieńcowej
Szybkie rozpoznanie choroby wieńcowej umożliwia skuteczne leczenie. Ból w klatce piersiowej występuje w większości przypadków choroby niedokrwiennej. Gdy dopływ krwi do serca jest zmniejszony, należy farmakologicznie zrównoważyć potrzeby tlenowe serca dzięki nitrogliceryny. Bardzo ważne działania to także leczenie farmakologiczne chorób współistniejących oraz suplementacja kwasu foliowego.
Uwaga
W niektórych przypadkach wykonuje się angioplastykę, czyli założenie stentów oraz wszczepienie pomostów omijających zwężone części tętnic wieńcowych.
Ocena stanu tętnic w koronarografii – diagnostyka choroby
Istnieje kilka metod, które są skuteczne przy diagnozowaniu problemów związanych z niedotlenieniem komórek mięśnia sercowego. Wyróżniamy:
- koronarografię – radiologiczne badanie, które precyzyjnie ocenia budowę i drożność tętnic;
- angioskopię – inwazyjne badanie do obrazowania naczyń o większej średnicy;
- elektrokardiografię (EKG), czyli zapis czynności elektrycznej serca.
Naczynia wieńcowe są bardzo ważne dla funkcjonowania organizmu człowieka. Niedrożny układ krążeniowy może prowadzić do śmierci. Warto już od najmłodszych lat dbać o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną. W razie wystąpienia objawów choroby należy jak najszybciej udać się do lekarza.
