Opieka nad osobą leżącą w domu to zadanie wymagające szczególnej uwagi, zaangażowania i wiedzy. Osoby, które są przewlekle unieruchomione z powodu choroby, urazu czy wieku, wymagają ciągłej i wszechstronnej opieki, która pozwoli zapewnić im komfort i minimalizować ryzyko wystąpienia komplikacji zdrowotnych. Z tego artykułu dowiesz się, na czym polega opieka nad osobą leżącą w domu, oraz jakie wyzwania mogą się z nią wiązać.
Długotrwałe leżenie w łóżku – skutki
Długotrwałe leżenie w łóżku niesie za sobą szereg negatywnych skutków dla zdrowia, które mogą znacznie pogorszyć jakość życia osoby leżącej. Brak ruchu i aktywności fizycznej prowadzi do atrofii mięśniowej, czyli zaniku mięśni. To z kolei może wpłynąć na ogólną sprawność ruchową pacjenta oraz zwiększyć ryzyko upadków i urazów w przyszłości. Ponadto długotrwałe leżenie może powodować problemy z układem krążenia, takie jak zakrzepy krwi, które skutkują poważnymi powikłaniami, takimi jak zatorowość płucna. Osoby leżące są także narażone na powstawanie odleżyn, które są wynikiem stałego nacisku na skórę i tkanki podskórne. Odleżyny mogą prowadzić do infekcji, a w skrajnych przypadkach choćby do sepsy.
Na czym polega opieka nad osobą leżącą w domu?
Oto najważniejsze filary opieki nad osobą leżącą w domu.
Higiena osobista
Zapewnienie odpowiedniej higieny osobistej osobie leżącej jest najważniejsze dla jej zdrowia i dobrego samopoczucia. Mycie i kąpiel w łóżku wymagają specjalnych umiejętności oraz delikatności ze strony opiekuna. Jak umyć głowę osobie leżącej? Podobnie, jak resztę ciała – wykorzystując miękkie gąbki, letnią wodę i łagodne środki myjące.
Szczególnie ważne jest dbanie o czystość miejsc intymnych, aby zapobiec infekcjom. Regularna zmiana bielizny i ubrań jest równie ważna, ponieważ pozwala utrzymać skórę w dobrym stanie i zapobiegać odleżynom oraz innym problemom skórnym. Zmiana pościeli i ubrań powinna odbywać się co najmniej raz dziennie lub częściej, jeżeli pacjent ma problemy z nietrzymaniem moczu czy stolca.
Pielęgnacja skóry
Pielęgnacja skóry osoby leżącej to najważniejszy element profilaktyki odleżyn, które są jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia pacjenta – aby zapobiegać ich powstawaniu, należy regularnie sprawdzać stan skóry, zwłaszcza w miejscach narażonych na długotrwały nacisk, takich jak pięty, łokcie, kość ogonowa czy łopatki. Skórę należy nawilżać specjalistycznymi kremami, które pomagają zachować jej elastyczność i chronią przed wysuszeniem. Delikatne masowanie tych miejsc może poprawić krążenie krwi, co również zmniejsza ryzyko powstawania odleżyn. Warto także stosować specjalne poduszki i materace przeciwodleżynowe, które równomiernie rozkładają nacisk na ciało i zmniejszają ryzyko uszkodzenia skóry.
Higiena jamy ustnej
Higiena jamy ustnej to często pomijany, ale bardzo istotny element opieki nad osobą leżącą. Regularne mycie zębów i języka zapobiega powstawaniu próchnicy, chorób dziąseł oraz nieprzyjemnemu zapachowi z ust.
Repozycjonowanie i zapobieganie odleżynom
Regularne repozycjonowanie osoby leżącej jest niezbędne, aby zapobiegać powstawaniu odleżyn oraz poprawić krążenie krwi. Stałe przebywanie w jednej pozycji prowadzi do nadmiernego nacisku na niektóre części ciała, co zwiększa ryzyko uszkodzenia skóry i tkanek podskórnych. Opiekunki powinny zmieniać pozycję pacjenta co najmniej co dwie godziny, aby równomiernie rozłożyć nacisk i zminimalizować ryzyko powstawania odleżyn. Należy także zwracać uwagę na odpowiednie ułożenie kończyn, aby zapobiegać deformacjom i przykurczom. Repozycjonowanie osoby leżącej wymaga odpowiedniej techniki. Należy unikać nagłych ruchów i zawsze dbać o prawidłowe podparcie ciała pacjenta.
Karmienie i nawadnianie
Karmienie osoby leżącej wymaga ostrożności i odpowiedniego podejścia, aby zapobiec ryzyku zadławienia. Pacjent powinien być ustawiony w pozycji półsiedzącej, która ułatwia przełykanie. Pokarmy podaje się w małych porcjach i odpowiednio rozdrobnione, aby ułatwić przeżuwanie i trawienie. Regularne podawanie płynów, takich jak woda, soki czy herbaty, jest niezbędne do utrzymania odpowiedniego poziomu nawodnienia organizmu. Można używać specjalnych słomek lub kubków z dziobkiem, które ułatwiają picie osobom o ograniczonej mobilności.
Udogodnienia dla osób leżących
Udogodnienia dla osób leżących obejmują szeroki wachlarz sprzętu i akcesoriów, które ułatwiają codzienne życie zarówno pacjentom, jak i opiekunom. Warto zainwestować w specjalistyczne łóżka, które pozwalają na regulację pozycji ciała, co jest szczególnie ważne w kontekście zapobiegania odleżynom i zapewnienia komfortu. Różnego rodzaju poduszki i wałki mogą wspomóc stabilizację ciała w pożądanej pozycji. Pomocne mogą być również uchwyty montowane przy łóżku, które ułatwiają pacjentowi samodzielne przemieszczanie się lub zmianę pozycji.
Podsumowanie
Opieka nad osobą leżącą w domu to wyzwanie, które wymaga zaangażowania, empatii i odpowiedniej wiedzy. najważniejsze jest dbanie o codzienną higienę, regularne repozycjonowanie pacjenta, oraz zapewnienie odpowiedniej diety i nawodnienia.
