Mpox (dawniej: małpia ospa) jest chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez wirusa Monkeypox virus (MPXV) należącego do rodzaju Orthopoxvirus z rodziny Poxviridae, przenoszonego najczęściej przez drobne ssaki. Występuje on głównie w lasach tropikalnych w zachodniej i środkowej Afryce. Patogen został odkryty w 1958 r. u małp, a w 1970 r. zaobserwowano pierwsze przypadki zakażenia człowieka. Na innych kontynentach wirusa wykryto po raz pierwszy w 2003 r. (w USA). Do zakażenia dochodzi po kontakcie z chorym zwierzęciem, np. w wyniku pogryzienia. Wśród ludzi wirus przenoszony jest na drodze kontaktu bezpośredniego, np. poprzez styczność ze zmianami na skórze lub błonach śluzowych osoby zakażonej, rzadziej drogą kropelkową (kaszel i kichanie lub ślina chorego). Wirus nieustannie mutuje, a w przypadku nowych wariantów udowodniono, iż mogą one przenosić się również drogą kontaktów seksualnych, co czyni infekcję MPXV znacznie trudniejszą do zwalczenia.
Źródło: https://www.latimes.com/california/story/2022-06-03/san-francisco-reports-first-suspected-monkeypox-case
Czy grozi nam epidemia?
PHEIC (ang. Public Health Emergency of International Concern) to status nadawany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO, ang. World Health Organization) oznaczający, iż dany czynnik (np. infekcja) stanowi globalne zagrożenie zdrowia publicznego. Po raz pierwszy status PHEIC dla mpox obowiązywał od lipca 2022 r. do maja 2023 r. W bieżącym roku odnotowano już rekordową liczbę zakażeń MPXV. Co więcej, przypuszcza się, iż rzeczywista liczba przypadków mpox jest znacznie wyższa, niż wynika to z meldunków epidemiologicznych, ponieważ duża część zachorowań nie jest raportowana i uwzględniana w statystykach. W związku z tym 14 sierpnia 2024 r. dyrektor generalny WHO, dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, nadał ponownie mpox status PHEIC.
Ekspertów z WHO szczególnie niepokoi nowy wariant wirusa MPXV klad 1b przenoszony głównie na drodze kontaktów seksualnych. Okres inkubacji wirusa MPXV wynosi od 5 do 21 dni. W fazie prodromalnej pojawiają się pierwsze objawy przypominające grypę, które zwykle nie są łączone z mpox. W tym czasie może dochodzić do nieświadomych zakażeń partnerów czy partnerek seksualnych.
Przewidzenie dalszego rozwoju epidemii jest w tej chwili bardzo trudne, ale najważniejsze w jej spowolnieniu może okazać się zwiększanie świadomości i edukacja społeczna na temat transmisji MPXV.
Objawy i leczenie mpox
W większości przypadków objawy mpox są łagodne lub umiarkowane, a zachorowania kończą się całkowitym wyzdrowieniem. Jednak u części chorych (głównie osoby z obniżoną odpornością, dzieci poniżej 2. roku życia) objawy mogą być silne i prowadzić do groźnych powikłań, a w skrajnych przypadkach choćby do śmierci. Najczęstszymi symptomami mpox są: gorączka, bóle głowy, bóle pleców i mięśni, powiększone węzły chłonne i wysypka. W ciężkim przebiegu infekcji wysypka pokrywać może całe ciało, łącznie z głową. Początkowo są to plamiste wykwity, które przechodzą w pęcherze. Mogą one zmienić się w krosty, często swędzące i nadkażone. Przypadki nadkażone mogą być trudne do identyfikacji, stąd diagnostyka mpox opiera się na testach PCR, które dzięki detekcji materiału genetycznego wirusa w jednoznaczny sposób identyfikują MPXV.
Mpox leczy się wyłącznie objawowo środkami, które są powszechnie dostępne. W terapii stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwgorączkowe, przeciwświądowe i przeciwbólowe. Choroba trwa 2–4 tygodnie.
Profilaktyka mpox
W zapobieganiu mpox szczególne znaczenie ma unikanie kontaktu z osobami chorymi.
Nadzieją na zahamowanie każdej epidemii są szczepienia ochronne. Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej, która została dopuszczona do obrotu w 2019 r., okazała się skuteczna również przeciwko mpox. Szczepienia są ważnym, choć niedostatecznie wykorzystywanym, narzędziem w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się mpox. W obliczu wzrostu liczby przypadków infekcji MPXV 2 września opublikowano w Polsce zalecenia ministra zdrowia (MZ) i konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych dotyczące szczepień przeciw mpox. W rekomendacjach podkreślono znaczenie szczepień ochronnych i wymieniono, kto w Polsce powinien rozważyć szczepienie przeciw mpox.
Diagnostyka mpox
Ponieważ objawy mpox mogą przypominać dolegliwości występujące w przebiegu innych infekcji (np. ospy wietrznej), do postawienia prawidłowego rozpoznania niezbędne jest wykonanie laboratoryjnych testów diagnostycznych.
Firma EUROIMMUN oferuje test Monkeypox Real-time PCR przeznaczony do jakościowego wykrywania DNA wirusa małpiej ospy (MPXV).
Szczegółowych informacji na temat testu Monkeypox Real-time PCR udziela:
