MONO – oznaczenie liczby monocytów

termedia.pl 6 dni temu

Zdjęcie: 123RF

Monocyty – jeden z rodzajów leukocytów (białych krwinek) – pełnią istotną rolę w odporności nieswoistej i swoistej organizmu. Są największymi komórkami wśród leukocytów i stanowią 2–10 proc. wszystkich białych krwinek. Ich główną funkcją jest fagocytoza, czyli pochłanianie i niszczenie patogenów, martwych komórek oraz resztek komórkowych.

Czym są monocyty?

Monocyty stanowią prekursory makrofagów i komórek dendrytycznych – komórek odpornościowych występujących w różnych tkankach i narządach, które biorą udział w odpowiedzi immunologicznej i regulacji procesów zapalnych.

Krążą we krwi przez kilka godzin, po czym przemieszczają się do tkanek, gdzie przekształcają się w makrofagi lub komórki dendrytyczne:

makrofagi – znajdują się w różnych narządach i tkankach, uczestnicząc w obronie immunologicznej, gojeniu ran i regulacji procesów zapalnych,
komórki dendrytyczne – odpowiadają za prezentację antygenów i inicjację odpowiedzi immunologicznej.

Monocyty są szczególnie aktywne w przewlekłych stanach zapalnych oraz w chorobach zakaźnych, w których eliminują patogeny i modulują odpowiedź immunologiczną.

Kiedy wykonać badanie MONO?

Oznaczenie liczby monocytów jest standardowym elementem morfologii krwi i zalecane w przypadku:

oceny przewlekłych stanów zapalnych (np. choroby autoimmunologiczne, przewlekłe zakażenia),
diagnostyki infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych (np. gruźlica, mononukleoza zakaźna),
monitorowania funkcji szpiku kostnego w zaburzeniach hematologicznych,
diagnostyki nowotworów hematologicznych (np. białaczka monocytowa, chłoniaki),
monitorowania przebiegu terapii immunosupresyjnej i chemioterapii,
oceny procesów regeneracyjnych po ostrych infekcjach lub urazach.

Wartości referencyjne MONO

Wartości referencyjne MONO mogą różnić się w zależności od wieku i laboratorium, ale orientacyjne wartości referencyjne to:

Liczba monocytów w krwi obwodowej (MONO, × 10ł/μl):

Płód:

16.–19. tydzień: <0,3 × 10ł/μl,
20.–27. tydzień: <0,4 × 10ł/μl.

Noworodki:

0–1 dni: 0,1–1,7 × 10ł/μl,
2–30 dni: 0,1–1,2 × 10ł/μl.

Dzieci:

2 miesiące–6 lat: 0,1–1,2 × 10ł/μl,
>7 lat: 0,1–0,9 × 10ł/μl.

Dorośli: 0,1–0,9 × 10ł/μl.

Procentowy udział monocytów wśród leukocytów (MONO, proc.):

Noworodki:

0–1 dni: 5,0–20,0 proc.,
2–30 dni: 2,0–11,0 proc.

Dzieci:

2 miesiące–6 lat: 2,0–11,0 proc.,
>7 lat: 2,0–9,0 proc.

Dorośli: 2,0–9,0 proc.

Podwyższone MONO (monocytoza)

Zwiększona liczba monocytów może świadczyć o:

infekcjach bakteryjnych (np. gruźlica, bruceloza, kiła, zakażenia gronkowcowe i paciorkowcowe),
infekcjach wirusowych (np. mononukleoza zakaźna, cytomegalia, odra),
przewlekłych stanach zapalnych (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, reumatoidalne zapalenie stawów),
chorobach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty układowy),
nowotworach hematologicznych (np. przewlekła białaczka mielomonocytowa, chłoniaki),
rekonwalescencji po infekcjach i powrocie do homeostazy układu immunologicznego,
stanach pourazowych, oparzeniach i innych sytuacjach wymagających regeneracji tkanek.

Niskie MONO (monocytopenia)

Obniżona liczba monocytów może sugerować:

zaburzenia szpiku kostnego (np. aplazja szpiku, zespoły mielodysplastyczne, białaczki),
przewlekłe infekcje bakteryjne prowadzące do wyczerpania zasobów monocytów (np. sepsa),
immunosupresję wynikającą z długotrwałego stosowania kortykosteroidów, chemioterapii lub leczenia immunosupresyjnego,
ciężkie niedobory żywieniowe (np. niedobór witaminy B₁₂, kwasu foliowego, białka),
ciężkie infekcje wirusowe, które prowadzą do supresji szpiku kostnego (np. zaawansowane stadium HIV/AIDS),
zatrucia toksynami, wpływające na funkcję szpiku kostnego.

Monocytopenia może osłabiać zdolność organizmu do odpowiedzi immunologicznej i regeneracji po stanach zapalnych.

Dodatkowe znaczenie diagnostyczne MONO w morfologii krwi

Analiza liczby monocytów powinna być interpretowana wraz z innymi parametrami morfologii krwi:

wysokie MONO + podwyższona liczba leukocytów (WBC): przewlekłe infekcje bakteryjne, nowotwory hematologiczne,
niskie MONO + niska liczba leukocytów (WBC): supresja szpiku kostnego, ciężkie zakażenia,
wysokie MONO + podwyższony odsetek limfocytów (LYM): infekcje wirusowe, mononukleoza zakaźna,
niskie MONO + podwyższony odsetek neutrofili (NEU): ostre infekcje bakteryjne.

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Kolegium Medycyny Laboratoryjnej dotyczącymi badania morfologii krwi w przypadku postępowań mających na celu pobranie krwi na badanie morfologii krwi należy uwzględnić zachowanie procedur przedanalitycznych, zwłaszcza takich jak:

przygotowanie pacjenta: pacjent powinien być poinformowany o konieczności unikania intensywnego wysiłku fizycznego przed pobraniem krwi oraz o ewentualnych wymaganiach dotyczących poszczenia,
pobranie próbki: krew należy pobierać z żyły łokciowej, stosując odpowiednie techniki aseptyczne, aby uniknąć hemolizy i kontaminacji próbki,
rodzaj probówki: do badania morfologii krwi zaleca się użycie probówek z antykoagulantem EDTA,
czas i warunki transportu: próbki powinny być dostarczone do laboratorium w ciągu 2 godzin od pobrania, w temperaturze pokojowej, aby zapewnić stabilność komórek krwi.

Morfologia – pozostałe wyniki