Według Krajowego Stowarzyszenia Antymobbingowego: „mobbing jest to bezpodstawne, ciągłe i długotrwałe dręczenie, zastraszanie, prześladowanie, szykanowanie człowieka w pracy, nie tylko przez przełożonego, ale czasem także przez współpracowników, powodujące poczucie bezsilności, upokorzenia i krzywdy, prowadzące w konsekwencji do ogólnego złego samopoczucia i pogorszenia stanu zdrowia ofiary” Osoba stosująca mobbing nazywana jest mobberem, natomiast osoba dręczona to ofiara mobbingu lub osoba mobbowana.
Co to jest mobbing?
Celem takich działań mobbera jest poniżenie mobbingowanej osoby i wywołanie w niej uczucia dyskomfortu. Taki sposób prześladowania skutkuje obniżoną samooceną dotyczącą własnych kompetencji, a także przydatności zawodowej. Należy powiedzieć, iż mobbingiem nie jest pojedyncza sytuacja, lub pojedyncze zdarzenie, a jest to stały, ukierunkowany proces. Mobbing najczęściej zaczyna się bardzo niewinnie. Bywa tak, iż jego początki są niezauważalne dla pracownika. Późniejszy proces może jednak przynieść fatalne w skutkach reperkusje. W konsekwencji bardzo często potrzebna jest pomoc psychologiczna dla osób, które doświadczyły mobbingu.
Co warto wiedzieć o mobbingu?
Zgodnie z przepisami prawa, pracodawca nie tylko odpowiada za własne działania o charakterze mobbingu, ale także za te podjęte przez jego pracowników. Tak więc są dwa przypadki, w których pracodawca odpowiada za mobbing: tolerancja/brak przeciwdziałania mobbingowi albo dopuszczenie się przez niego działań o charakterze mobbingu. Zgodnie z przepisami prawa pracownik może dochodzić od pracodawcy rekompensaty w postaci odszkodowania (w przypadku, gdy mobbing był przyczyną rozwiązania umowy o pracę) lub zadośćuczynienia (gdy mobbing spowodował ujemne konsekwencje zdrowotne dla pracownika)
Trudno jest udowodnić mobbing i to na pracowniku spoczywa obowiązek przedstawienia odpowiednich dowodów. To pracownik musi wykazać szkody i konsekwencje, które mobbing spowodował. W związku z tym bardzo ważne jest by zbierać dowody – szukać świadków, robić notatki i kompletować zaświadczenia lekarskie. Czasami bardzo trudno przedstawić przekonywujące dowody na zaistnienie mobbingu.
Bardzo często ofiarami mobbingu bywają osoby, które nie radzą sobie z powierzonymi zadaniami lub w jakiś sposób są inne odróżniają się od zespołu – inaczej się ubierają, mają inne poglądy, odmienną religię. Zdarza się również, iż mobbingiem objęte są osoby, które chcą ujawnić nieprawidłowości, które wykryły lub nie zgadzają się z zasadami panującymi w firmie. Przyczyn mobbingu może być bardzo wiele, niektórzy posiadają takie cechy osobowości, które szczególnie łatwo poddają się takim działaniom. Bardzo często potrzebna jest psychoterapia dla ofiar mobbingu, gdyż im samym o własnych siłach bardzo trudno uwolnić się spod wpływu mobbera.
Jak obronić się przed mobbingiem?
Na początku należy sobie uświadomić sobie, iż o ile zaczął się mobbing, sam z siebie nie skończy się. On nie zniknie. Samo z siebie nic się nie wydarzy. Należy podjąć działania, by go zakończyć.
- Należy stawiać wyraźne granice.
Trzeba wyraźnie mówić o swoim niezadowoleniu, nie zgadzać się i protestować na zachowanie, które jest niedopuszczalne.
- Wzmocnić swoją samoocenę.
Konieczne jest, by zadbać o swoje zdrowie psychiczne, dobre samopoczucie, wygląd i samoocenę. Potrzebne jest dowartościowanie swojej pracy, spojrzenie na siebie z życzliwością i humorem – „nie muszę być doskonały”.
- Nie wolno pozwalać się wykorzystywać.
Należy asertywnie stawiać granice. Informować o swoich możliwościach, ale także o obowiązkach nie do wykonania. Nie należy wyręczać innych w ich zadaniach.
- Warto poszukać pomocy.
W sytuacji, gdy nie ma możliwości poradzenia sobie w swoim zakresie należy poszukać pomocy prawnika, zwrócić się do Krajowego Stowarzyszenia Antymobbingowego lub do Państwowej Inspekcji Pracy.
Gdzie szukać pomocy?
Długotrwałe tkwienie w okolicznościach mobbingu bardzo osłabia zdrowie psychiczne i fizyczne. Osoby, które na co dzień doświadczają tego zjawiska, mogą nie znaleźć w sobie wystarczającej siły, aby samodzielnie poradzić sobie z tym rodzajem przemocy i agresji. Dlatego często niezbędna okazuje się profesjonalna pomoc psychologiczna lub psychoterapeutyczna. W takich i podobnych sytuacjach warto skorzystać z pomocy specjalistów z Psychocare.
Warto zapoznać się z:
- Bugdol M., Gry i zachowania nieetyczne w organizacji, Difin, Warszawa 2007.
- Jędrejek G., Mobbing. Środki ochrony prawnej, Wolters Kluwer business, Warszawa 2011.
- Kisiel-Dorohinicki W., Antymobbing. Walcz o swoje prawa w miejscu pracy, Helion, Gliwice 2009.
Kratz H.J., Mobbing, rozpoznanie, reagowanie, zapobieganie, Helion, Gliwice 2007.
