Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) to najczęściej diagnozowana, przewlekła artropatia wieku rozwojowego. Ma swój początek jeszcze przed ukończeniem 16. roku życia i trwa minimum 6 tygodni. Ze względu na różnorodny przebieg, w medycynie wymienia się aż 6 typów młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów. Diagnostyką i leczeniem choroby zajmuje się lekarz reumatolog.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – przyczyny

Układ immunologiczny chroni organizm człowieka przed infekcjami powodowanymi przez różne drobnoustroje, m.in. wirusy i bakterie. Potrafi rozróżnić co jest obce i potencjalnie szkodliwe (a następnie to eliminuje), a co jest komórkami własnymi. Chroniczne zapalenie stawów w przebiegu młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów stanowi nieprawidłową, nadmierną odpowiedź układu immunologicznego, który błędnie rozpoznaje tkanki własne jako obce, atakując je i generując stany zapalne w obrębie stawów. Jest to więc choroba autoimmunologiczna.

Bezpośrednie przyczyny młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów nie są znane, podobnie jak przyczyny innych chorób autoimmunologicznych. Sugeruje się, iż może być konsekwencją połączenia czynników genetycznych (geny układu HLA), czynników środowiskowych (niektóre zakażenia, silny stres) oraz zmian w układzie immunologicznym (zaburzenia odporności wrodzonej i nabytej).

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – objawy

Obraz kliniczny młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów jest niejednorodny, przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Niezależnie od postaci pojawia się jednak zajęcie stawów i przewlekły stan zapalny w ich obrębie. Objawia się jako:

• obrzęk stawów;
• ból stawów;
• ograniczenie ruchomości stawów.

Trwający przewlekle stan zapalny powoduje zniszczenie struktur stawowych, a jeżeli choroba ma agresywny przebieg, może wręcz wywołać zahamowanie wzrostu dziecka lub zajęcia narządów wewnętrznych, co pogarsza rokowania. Jeden z prostszych podziałów wyróżnia młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów:

• nielicznostawowe – zajęte są 1-4 stawy, np. stawy kolanowe, stawy łokciowe i stawy biodrowe. Postać ta diagnozowana jest najczęściej, ma jednocześnie najłagodniejszy przebieg;
• wielostawowe – o poważniejszym przebiegu, ponieważ obejmuje więcej niż 4 stawy i ma tendencję do nasilania się wraz z upływem czasu;
• układowe – diagnozowane najrzadziej, proces patologiczny poza stawami obejmuje również narządy wewnętrzne.

Dzieci i młodzież z MIZP powinny jak najszybciej zostać poddane leczeniu, ponieważ długotrwałe utrzymywanie stawów w pozycji bezbólowej prowadzi do zaniku mięśni i deformacji zgięciowych. To z kolei wpływa negatywnie na wzrost i rozwój, a tym samym na resztę życia.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – diagnostyka

W celu zdiagnozowania młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, pacjent musi spełniać kryteria jego definicji. Lekarz musi więc zaobserwować przewlekłe zapalenia stawów trwające przynajmniej 6 tygodni, mające swój początek przed ukończeniem 16. roku życia. Wykonuje się badania krwi, zwłaszcza pełną morfologię krwi, oznaczenie stężenia CRP, OB, składowych dopełniacza oraz przeciwciał przeciwjądrowych. Na końcu wykonuje się badania obrazowe bolesnych stawów.

W zależności od charakteru leczenia pacjenci mogą wymagać okresowych badań kontrolnych (np. próby wątrobowe, badanie moczu), o czym muszą pamiętać rodzice. Celem jest monitorowanie ewentualnych działań niepożądanych leczenia i ocena potencjalnej toksyczności leków, która może nie dawać widocznych objawów.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – leczenie

Pacjenci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów wymagają długotrwałego leczenia glikokortykosteroidami i lekami modyfikującymi przebieg choroby (metotreksat, sulfasalazyna, cyklosporyna). Takie leczenie wiąże się jednak z ryzykiem poważnych skutków ubocznych, zwłaszcza u tak młodych pacjentów. Dlatego dawki i rodzaj leków powinny być starannie dobrane, a ich odstawienie nie może być nagłe, ale ma być prowadzone pod okiem lekarza. jeżeli problemy stawowe uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie dziecka należy rozważyć iniekcje dostawowe. W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszy się leczenie biologiczne, które wykorzystuje się również do leczenia dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów.

Uzupełnieniem leczenia jest długotrwale prowadzona fizjoterapia, która zapobiega przykurczom mięśniowym, działa przeciwbólowo i pozwala utrzymać sprawność na odpowiednim poziomie. Tym samym chroni przed powikłaniami choroby dotyczącymi narządu ruchu.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej adekwatności lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, iż skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, iż wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kaminiarczyk D., Adamczak K., Niedziela M., Czynniki prozapalne u dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów, Reumatologia, 1/2010.
2. Elias-Jones C., Perry M., Crash Course – ortopedia i reumatologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.
3. Puszczewicz M., Wielka interna – reumatologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2016.