26 marca 2024 roku weszła w życie ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 roku o niektórych zawodach medycznych. Wprowadziła ona szereg zmian dotyczących wykonywania zawodu technika farmaceutycznego. Zawód ten uzyskał status zawodu medycznego. Osoby go wykonujące mają również obowiązek ciągłego kształcenia ustawicznego. Co więcej, za nieprawidłowo wykonywane czynności zawodowe mogą być pociągnięci do odpowiedzialności zawodowej. Nowa ustawa wymagała również, aby resort zdrowia przygotował wykaz obowiązków, do wykonywania których są uprawnione osoby sprawujące zawód technika farmaceutycznego.
Jakie obowiązki może wykonywać technik farmaceutyczny?
Obowiązki techników farmaceutycznych zawarte w projekcie rozporządzenia przygotowanym przez resort zdrowia opierają się o zakres czynności ograniczonych przez ustawę Prawo Farmaceutyczne. Pierwotnie miały one zacząć obowiązywać w marcu 2024 roku, wraz z wejściem w życie ww. ustawy. Jak się okazało wobec pierwotnego projektu rozporządzenia ok. 100 instytucji zgłosiło ponad 1000 uwag. To znacznie wydłużyło czas pracy ministerstwa nad przygotowaniem ostatecznego kształtu tego aktu prawnego.
Naczelna Rada Aptekarska zaproponowała, aby w rozporządzeniu znalazł się zapis, iż wszystkie czynności zawodowe technik farmaceutyczny może wykonywać tylko i wyłącznie pod nadzorem farmaceuty.
– W związku z brakiem precyzyjnej regulacji w przedmiotowym zakresie w projektowanym akcie prawnym oraz w celu zapobiegnięcia nieuzasadnionego zrównania zakresu czynności zawodowych farmaceutów i techników farmaceutycznych. W ocenie Naczelnej Rady Aptekarskiej, istnieje konieczność jednoznacznego uregulowania wskazanego zagadnienia w niniejszym rozporządzeniu. – tłumaczy NRA swoją propozycję.
Przepis ten nie znalazł jednak aprobaty u legislatora. Wskazał on, iż czynności zawodowe technika farmaceutycznego są określone w ustawie Prawo Farmaceutyczne. Takie określenie nie może być natomiast dodane w drodze rozporządzenia.
Po uwadze Naczelnej Rady Aptekarskiej uwzględniono natomiast dodanie do listy obowiązków techników farmaceutycznych: “wyznaczanie terminu przydatności do użycia leku recepturowego lub leku aptecznego”. Jednocześnie NRA proponowała, aby do obowiązków technika farmaceutycznego dodać również:
– Etykietowanie opakowań oraz uzupełnienie ewidencji wykonania leku recepturowego.
– Dokumentowanie wykonanych czynności. W tym prowadzenie ewidencji leków recepturowych i aptecznych oraz leków homeopatycznych sporządzanych w aptece.
Propozycji tych nie uwzględniono ponieważ nie są one związane ściśle z wykonywaniem czynności zawodu medycznego. Z takiego samego powodu z pierwotnego projektu rozporządzenia wykreślono obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji i sporządzania dokumentacji jej przebiegu.
Technik farmaceutyczny będzie mógł zamówić wszystkie leki
Naczelna Rada Aptekarska zaproponowała również, aby technicy farmaceutyczni mogli zamawiać z hurtowni farmaceutycznych jedynie produkty lecznice o kategorii dostępności OTC oraz inne preparaty zawarte w art. 72 ust. 5 ustawy Prawo Farmaceutyczne (w tym, m.in. suplementy diety, kosmetyki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego). Ministerstwo Zdrowia nie uwzględniło tej poprawki. Pochyliło się jednak nad propozycją Pracodawców RP oraz prywatną inicjatywą jednego ze zgłaszających uwagi. Zaproponowali oni, aby technik farmaceutyczny miał możliwość zamawiania wszystkich leków dostępnych w obrocie na terenie naszego kraju. Resort zdrowia wytłumaczył taką możliwość, jako niezbędną, m.in. do tego, by zapewnić funkcjonalność punktów aptecznych. Podkreślono, iż w nich nie ma obowiązku zatrudniania magistra farmacji.
Technik farmaceutyczny będzie mieć prawo do dobierania leków OTC do potrzeb pacjenta
Pierwotnie, resort zdrowia zaproponował, aby technik farmaceutyczny miał możliwość dobierania do potrzeb pacjenta tylko i wyłącznie wyrobów medycznych i produktów kosmetycznych. Jednocześnie umożliwiono technikom farmaceutycznym udzielania informacji w zakresie stosowania roślin leczniczych i przetworów roślinnych. Naczelna Rada Aptekarska zgłosiła uwagę, która miała na celu dodanie do powyższego katalogu również możliwości dobierania przez techników farmaceutycznych leków OTC, zgodnie z potrzebami pacjenta. Resort zdrowia tę uwagę uwzględnił.
Ministerstwo zdrowia w projekcie rozporządzenia zaproponowało również, aby technik farmaceutyczny miał możliwość wykonywania analizy ilościowej i jakościowej leku recepturowego i leku aptecznego. Po zgłoszeniu uwagi przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego doprecyzowano, iż czynność ta może być wykonywana przez technika tylko pod nadzorem farmaceuty.
Technik farmaceutyczny nie nabywa wiedzy w zakresie opieki farmaceutycznej
Związek Aptek Franczyzowych wraz ze zgłoszeniem uwag do projektu omawianego rozporządzenia wskazał, iż technicy farmaceutyczni stanowią bardzo ważne ogniwo w systemie ochrony zdrowia. Podkreślono, iż bez ich zaangażowania nie ma możliwości, by farmaceuci wykonywali swoje czynności zawodowe. W tym także te związane z opieką farmaceutyczną.
– Zdaniem ZAF uzasadnione jest rozważenie czy rola Technika Farmaceutycznego nie powinna ulec rozszerzeniu. Czy nie powinniśmy otworzyć nowej dedykowanej ścieżki rozwoju Technika Farmaceutycznego. Tak, by z nowym wykształceniem zawód ten mógł nabywać nowych kompetencji. By lepiej i szerzej pomagać Pacjentom. – podkreślają przedstawiciele ZAF.
Organizacja ta zaproponowała, aby technicy farmaceutyczni mogli pomagać farmaceutom w czynnościach technicznych przygotowujących do świadczenia usług Opieki Farmaceutycznej oraz Usług Farmaceutycznych. W odpowiedzi, resort zdrowia odrzucił tę uwagę. Ministerstwo podkreśla, iż sprawowanie opieki farmaceutycznej i usług farmaceutycznych jest ściśle związane z wykonywaniem czynności zawodowych farmaceuty. Są one określone przez ustawę o zawodzie farmaceuty. Natomiast, technicy farmaceutyczni w trakcie swojego kształcenia nie nabywają odpowiedniej wiedzy w tym zakresie.
Zgodnie z uwagą zaproponowaną przez Pracodawców RP, do listy obowiązków techników farmaceutycznych włączono prowadzenie działalności profilaktycznej, edukacyjnej oraz działalności na rzecz promocji zdrowia.
Nowe obowiązki ≠ nowe kompetencje
Ministerstwo Zdrowia zaznacza, iż wypunktowanie nowych obowiązków dla techników farmaceutycznych ma istotne znaczeniu w kontekście powierzania im określonego zakresu obowiązków przez pracodawców. Nowe przepisy mają również ułatwić egzekwowanie odpowiedzialności zawodowej. Przypomnijmy, iż od 26 marca 2024 roku technicy farmaceutyczni mogą być pociągani do odpowiedzialności zawodowej za naruszenie przepisów dotyczących ich czynności zawodowych.
Na branżowych forach w ostatnim czasie pojawiło się wiele kontrowersji związanej z możliwością zwiększania kompetencji zawodowych techników farmaceutycznych. Tematyka niektórych szkoleń, które skierowane są również do techników farmaceutycznych wskazuje na poszerzenie ich kompetencji w obszarze udzielania porad farmaceutycznych. Również w niektórych ofertach pracy dla techników farmaceutycznych wśród obowiązków wymienia się “doradztwo farmaceutyczne”. Zaproponowana przez resort zdrowia lista obowiązków techników farmaceutycznych ma za zadanie, m.in. przeciwdziałanie tego typu praktykom. Są one niezgodne z czynnościami zawodowymi, jakie mogą być wykonywane przez technika farmaceutycznego. Jednocześnie narażają one ich na odpowiedzialność zawodową.
©MGR.FARM
