Ludzie na całym świecie żyją coraz dłużej. To zasługa m.in. rozwoju medycyny i lepszej opieki zdrowotnej, wzrostu dobrobytu i stylu życia. jeżeli dodamy do tego spadek liczby urodzeń, zwłaszcza w krajach rozwijających się, wyłania się globalny trend starzenia się społeczeństwa. Jakie niesie ze sobą wyzwania?
Obecnie tempo starzenia się ludzkości jest znacznie szybsze niż w przeszłości. Eksperci podają, iż do 2030 r. na całym świecie liczba ludzi starszych będzie wzrastać 3,5 razy szybciej niż w ogóle cała populacja. Jak podają statystki, do 2050 roku 2 miliardy osób będzie miało 60 lat i więcej, w porównaniu z 1 miliardem w 2020 r. Jak podaje GUS, do roku 2050 w Polsce osoby w wieku 55+ mogą stanowić 45% populacji.
Liczba państw, które notują więcej zgonów niż urodzeń, stale rośnie. Prognozuje się, iż do połowy obecnego stulecia w większości państw Europy naturalny przyrost liczby ludności stanie się ujemny. Jedynie Afryka, Oceania i Azja Środkowa utrzyma naturalny wzrost populacji do 2100 r.
Źródło: www.forsal.pl
Ten proces demograficzny nie pozostaje bez wpływu na gospodarkę, rodząc ogromne wyzwania dla rynku produktów i usług, powodując zmiany w infrastrukturze miejskiej, opiece medycznej i socjalnej. Przyjrzyjmy się temu bliżej.
SILVERSI – NOWI KONSUMENCI
Wyobraź sobie siebie lub swoje dzieci w wieku 50-60 lat. Zastanów się, co chciałbyś/ chciałabyś wtedy robić? Do jakich produktów i usług mieć dostęp? W jakim otoczeniu żyć? Jakie programy lub filmy oglądać?
To nie są przypadkowe pytania. Zadają je sobie marketingowcy, którzy dostrzegli megatrend starzenia się społeczeństw, dostosowując produkty i usługi do rosnącej grupy społecznej i zmieniając komunikaty reklamowe.
W większości starzenie się kojarzy się nam z niedołęstwem, mniejszą sprawnością umysłową, siedzeniem w domu i brakiem aktywności. Stąd gro ofert kierowanych do tej grupy wiekowej pochodzi z rynku farmaceutycznego i jest związana ze zdrowiem. przez cały czas widzę to w polskich reklamach.
Brakuje zrozumienia, iż obecne i przyszłe silver generation to osoby posiadające odmienne nawyki zakupowe niż ich wcześniejsze pokolenia. Są bardziej aktywni zawodowo i fizycznie, szukają nowych pasji, uczą się, podróżują, zawierają nowe znajomości.
Internet stał się dla nich ważnym źródłem informacji, czy kanałem zakupowym. Szczególnie od 2020 r., po wybuchu epidemii COVID-19 i związanych z nią środkach odosobnienia i dystansu społecznego. Regularnie korzysta z niego coraz większy odsetek osób starszych.
Źródło: www.ec.europa.eu/eurostat
LEKCEWAŻONY POTENCJAŁ?
Według World Data Lab łączna siła nabywcza starszej populacji na całym świecie wyniosła w 2020 r. około 8,4 biliona dolarów (11,1 biliona dolarów amerykańskich). Oczekuje się, iż w ciągu następnej dekady wzrośnie do 14 bilionów dolarów! Ten potencjał finansowy nie wynika z tego, iż starsi ludzie są z natury bogatsi, ale dlatego, iż bogate kraje są starsze, a biedne kraje młodsze. Jak dodamy do tego stały dochód silversów bez wielkich zobowiązań, w porównaniu z życiem na kredyt młodszych pokoleń, mamy prostą matematyczną odpowiedź. Seniorzy są przyszłością gospodarki, gospodarki długowieczności.
A mimo to, według raportu Saga, zaledwie 5% procent wszystkich wydatków na reklamę jest kierowanych do osób powyżej 50 roku życia. No chyba, iż mówimy o reklamach typu nietrzymanie moczu czy zaburzenia erekcji. Jednakże współcześni silversi mają jeszcze inne potrzeby i aspiracje, a brak zainteresowania nimi może oznaczać utracone korzyści finansowe. I to znaczne.
Osoby między 55 a 70 lat to wymagający konsument. Tę grupę wiekową interesują szerokie pakiety prywatnej opieki medycznej i specjalistycznej, rozbudowana oferta turystyczna i sportowa, a także płatne usługi wspierające codzienne obowiązki, jak sprzątanie i zakupy. Dla nich pojęcie all inclusive jest całkiem odmienne od tego, co postrzegało to samo pokolenie, albo dekadę lub dwie wcześniej.
Planami na przyszłość ówczesnych silverów nie jest planowanie pogrzebu. Ich głównym priorytetem jest zdrowie, rozwijanie pasji oraz znajomości, cieszenie się życiem.
Źródło: pexels/ CarmeLafay
Silversi w rewolucyjny sposób transformują branże fitness, turystyczną, rozrywkową, odzieżową, kosmetyczną. Mocno inwestują w swoją kondycję i wygląd, biegają w triathlonach, korzystają z usług medycyny kosmetycznej, ośrodków fitness i siłowni, jeżdżą na dalekie wycieczki, kupują interesujące zaprojektowane ubrania, chodzą na randki. Przeżywają drugą młodość i spełniają marzenia. Starsze, zadbane modelki pojawiające się w sieci są na to żywym przykładem.
MIASTA ŹLE ZAPROJEKTOWANE
I tutaj nie możemy pominąć mojego ulubione obszaru zainteresowań, jakim są smart cities. Miasto przyjazne starzeniu opiera się na kilku zasadach. To idea „aktywnego starzenia się”, która nie ogranicza się tylko do aktywności fizycznej, ale podkreśla, iż osoby starsze powinny mieć możliwość dalszego uczestniczenia w sprawach społecznych, kulturalnych, duchowych, ekonomicznych i obywatelskich miasta, aby umożliwić im pełne życie i dobrostan. Bez względu na dochody, warunki mieszkaniowe, zasoby, zdolności fizyczne, rasę, płeć, niepełnosprawności. Wspominałem o tym przy okazji wcześniejszego artykułu „Smart cities dla różnych pokoleń” [czytaj tu].
Kryzys związany z covid-19 unaocznił problem źle zaprojektowanych miast, ograniczony dostęp do terenów zielonych, brak przestrzeni wspólnych i kompaktowości, czyli zasady 15-minutowego sąsiedztwa kluczowych dla życia punktów, jak przystanek autobusowy, przychodnia, sklep, park.
Zbyt wiele rozwiązań w infrastrukturze miejskiej zniechęca osoby starsze do jej korzystania: wysokie krawężniki, nierówne chodniki, słabe oświetlenie, przystanki bez wiat, niewystarczająca ilość publicznych toalet, czy choćby długość światła na przejściach dla pieszych. Timer na przejściach ustawiony jest średnio na szybkość przejścia 1,2 metra na sekundę, podczas gdy średnia prędkość starszego pieszego wynosi od 0,7 do 0,9 metra na sekundę. Miasta są więc zaprojektowane dla osoby super mobilnej i super zdrowej.
Źródło: www.theguardian.com
Dlatego też WHO już jakiś czas temu powołało do życia projekt „Miasta przyjazne dla osób starszych”. Przystąpiło do niego 258 miast. Jakie pomysły i udogodnienia wprowadzono? M.in. skwery sportowo-rekreacyjne promujące integrację międzypokoleniową, łatwo dostępne parki (także dla osób na wózkach), czyste i liczne toalety publiczne, także dostosowane na osób niepełnosprawnych, zwiększenie liczby miejsc do siedzenia w parkach oraz w sklepach, modernizacja chodników, by miały wyrównaną i nieśliską powierzchnię, tworzenie stołówek i miejsc spotkań seniorów w każdej dzielnicy, centrów kulturalnych i sklepów wspólnoty mieszkaniowe dla seniorów i wielopokoleniowe apartamenty.
Źródło: pixabay/ aszak
W Niemczech sieci supermarketów Adeg i Kaiser wzięły sobie wyzwanie do serca inwestując w szersze korytarze, podłogi antypoślizgowe, niższe półki, jaśniejsze oświetlenie, większe etykiety cenowe.
Dla tej grupy komfort, jak i poczucie bezpieczeństwa życia w mieście są równie kluczowe.
KOSZTY DŁUGOWIECZNOŚCI
Wyzwania, które niesie ze sobą silver generation oznaczają także znaczne obciążenie dla budżetów krajowych.
Przechodzenie na emeryturę skutkuje brakiem pracowników, zwłaszcza doświadczonych. To obniża produktywność i często wymusza przedłużenie wieku emerytalnego.
Silver generation to grupa, której średnia życia się znacznie wydłuża, a to oznacza ponoszenie kosztów przez pozostałą część społeczeństwa przez o wiele dłuższy okres. Jak podają badania np. przeciętny Singapurczyk urodzony w 2020 r. może spodziewać życia 84,7 lat, co jest piątą co do długości średnią długością życia na świecie. Będzie to generowało zwiększone nakłady finansowe na opiekę zdrowotną i socjalną (wyższe podatki), zamiast na inwestycję w edukację, infrastrukturę, programy dla bezrobotnych, tereny zielone. Już teraz w wielu krajach system opieki zdrowotnej stara się nadążyć za liczbą pacjentów.
Do tego malejący wskaźnik urodzeń oznacza zmniejszoną liczbę młodych rąk do pracy i opieki właśnie nad osobami starszymi.
Starzenie się społeczeństw budzi więc niepokój i jest niebagatelnym wyzwaniem na przyszłość. Warto, by miasta i kraje podjęły z wyprzedzeniem długoplanowe działania, aby im sprostać.
