Maczyzm czyli toksyczna męskość. Na czym polega?

Co to znaczy toksyczna męskość? Skąd bierze się przekonanie, iż „prawdziwy mężczyzna” to ten, który nie okazuje emocji, unika wrażliwości i zawsze musi dominować? Toksyczna męskość – czasem ukryta pod maską siły i odwagi – to zestaw oczekiwań i wzorców, które nie tylko narzucają mężczyznom szkodliwe zachowania, ale też wpływają destrukcyjnie na ich relacje, zdrowie psychiczne i życie społeczne. Zamiast służyć rozwojowi, normy te tworzą często przestrzeń dla agresji, izolacji emocjonalnej i presji bycia „twardym”, niezależnie od okoliczności. W niniejszym artykule przyjrzymy się mechanizmom toksycznej męskości – maczyzmu – i zastanowimy się, jak negatywnie wpływa on nie tylko na otoczenie, ale także na samych mężczyzn.

Co to znaczy toksyczna męskość?

Toksyczna męskość, inaczej maczyzm, to zespół cech przypisywanych mężczyznom przez normy kulturowe, który może mieć negatywny wpływ zarówno na otoczenie danej osoby, jak i na nią samą. Wśród tych cech dominuje przekonanie o konieczności wykazywania się siłą, dominacją i bezwzględnością. Przykładami mogą być:

• ignorowanie emocji,
• postrzeganie wrażliwości jako oznaki słabości,
• czy dążenie do zdobywania władzy za wszelką cenę.

Takie wzorce niestety często prowadzą do marginalizowania empatii i wyrażania uczuć, co może skutkować problemami w relacjach z bliskimi oraz w relacji z samym sobą.

Toksyczna męskość – przykłady

Toksyczna męskość przejawia się w zachowaniach, które tłumią wrażliwość, wymuszają rywalizację i zakładają dominację za wszelką cenę. Przykładem jest przekonanie, iż mężczyźni nie powinni okazywać emocji takich jak smutek czy lęk, co często sprawia, iż męskie uczucia są spychane na dalszy plan. Niejednokrotnie prowadzi do problemów psychicznych i wycofania z relacji. Innym aspektem jest agresja jako sposób rozwiązywania konfliktów, która traktowana jest jako dowód siły. Toksyczna męskość to także presja na sukces zawodowy i materialny kosztem zdrowia i relacji oraz obawa przed korzystaniem z pomocy psychologicznej, ponieważ traktowane jest to jako słabość. W relacjach z kobietami bywa powodem ich obiektyfikacji (przedmiotowego traktowania kobiet), redukując ich wartość do wyglądu lub roli „zdobyczy”. Takie podejście utrudnia nawiązywanie równych i partnerskich relacji, a także podtrzymuje szkodliwe stereotypy i przyczynia się do utrwalania przemocy wobec kobiet. Wszystko to blokuje budowanie równościowych, partnerskich więzi.

Na czym polega męskość?

Męskość jest złożonym zestawem cech, wartości i zachowań, które na przestrzeni czasu były definiowane przez społeczne i kulturowe wzorce. W zdrowym wydaniu męskość to umiejętność dbania o siebie i bliskich, odwaga do przyznawania się do błędów oraz autentyczność wyrażania emocji. To także odpowiedzialność, wrażliwość na potrzeby innych i zdolność do nawiązywania szczerych relacji. Psychologia XXI wieku przynosi odpowiedzi na pytanie, jak tworzyć zdrowe wzorce męskości, które nie będą toksyczne. Mężczyźni nie muszą zamykać się na własne emocje, aby wpasować się w tradycyjny ideał twardziela. Na co dzień warto zachęcać mężczyzn do wyrażania pełnego spektrum emocji, do otwartości i budowania relacji opartych na zaufaniu i szacunku. Prawdziwa siła mężczyzny objawia się nie w tłumieniu emocji, ale w odwadze ich przeżywania i wyrażania.

Jaka jest przyczyna toksycznej męskości?

Toksyczna męskość wynika z narzuconych przez kulturę norm i stereotypów, które promują przestarzałe wzorce, takie jak dominacja, emocjonalne wycofanie i rywalizacja za wszelką cenę. Podstawą maczyzmu jest silna społeczna presja, aby mężczyzna unikał „słabości”, którą błędnie utożsamia się z emocjami i empatią. W efekcie wielu mężczyzn rozwija zachowania oparte na agresji, rywalizacji i tłumieniu uczuć, aby spełniać te oczekiwania. Kultura gloryfikująca „silnych i twardych” mężczyzn sprawia, iż emocjonalność, wrażliwość czy otwartość bywają spychane na margines, co prowadzi do wewnętrznych konfliktów, problemów w relacjach oraz negatywnego wpływu na otoczenie.

Dolnośląskie Centrum Psychiatrii i Psychoterapii jest miejscem, w którym znajdziesz wsparcie w rozpoznaniu i przełamywaniu ograniczających wzorców męskości. Mogą one wpływać na relacje i codzienne życie. Nasz zespół psychologów i psychoterapeutów oferuje pomoc w budowaniu zdrowszych wzorców męskości opartych na zrozumieniu siebie, akceptacji emocji i tworzeniu autentycznych relacji. jeżeli czujesz, iż toksyczne oczekiwania wobec męskości odbierają Ci swobodę bycia sobą, skontaktuj się z nami – wspólnie poszukamy najlepszej drogi do wewnętrznej równowagi i trwałych zmian.

Sprawdź też popularny wpis na blogu SUPER-ego: 10 typów toksycznych ludzi.