Czy Ty też słyszałeś o roślinie o tajemniczej nazwie maca, znanej również jako peruwiański żeń-szeń? Być może masz ją choćby na swojej półce w domu, gdyż na przestrzeni lat maca zyskała wielu fanów. Jest to interesująca roślina o znacznej zawartości substancji bioaktywnych, których działanie można odczuć na przykład w wydajności sportowej lub płodności. Jakie są jej inne zalety?
W niniejszym artykule dowiesz się o wpływie maca na następujące obszary:
Co to jest maca?
Maca jest znana i uwielbiana od wieków, przez co stanowi stały element tradycyjnej medycyny. Swoje działanie zawdzięcza licznym dobroczynnym substancjom, dzięki którym zaliczana jest choćby do superfood. Jej składniki odżywcze i korzyści zostały docenione przez rdzennych mieszkańców wysokogórskich regionów peruwiańskich Andów około 2000 lat temu. [12]
Co ciekawe, roślina ta należy do rodziny warzyw kapustnych, do której zalicza się np. brokuły, kalafior i kapustę. Nie istnieje tylko jeden rodzaj maca, ale kilka jej odmian. Można spotkać macę czerwoną, żółtą, fioletową lub czarną. Najbardziej rozpowszechniona i najszerzej stosowana na całym świecie jest jednak maca żółta, a w każdym przypadku najczęściej wykorzystywany jest jej korzeń. Każdy gatunek różni się nieco zawartością substancji biologicznie czynnych, a więc może mieć też nieco inne działanie. [12]
Jakie są korzyści zdrowotne maca?
1. Ma adekwatności przeciwutleniające
Dzięki działaniu tych substancji maca pomaga zwalczać wolne rodniki, które powstają w wyniku stresu oksydacyjnego. Może on wystąpić na przykład w wyniku palenia tytoniu lub nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV, co z kolei może prowadzić do przedwczesnego starzenia się skóry.
Niektóre badania wykazały nawet, iż pewne substancje zawarte w maca (np. makamidy) mają wpływ na komórki nowotworowe i mogą ograniczać ich wzrost.
Ponadto, dzięki swoim adekwatnościom przeciwutleniającym, maca może być przydatna na przykład w sportach lekkoatletycznych, w których dochodzi do uszkodzenia mięśni. W rzeczywistości może pomóc lepiej radzić sobie ze zmęczeniem mięśni. [1,12]
Przeciwutleniacze ogólnie odgrywają istotną rolę w zapobieganiu chorobom przewlekłym, które są związane ze stresem oksydacyjnym i stanem zapalnym w organizmie. W związku z tym maca może być przydatnym elementem ogólnego zdrowego stylu życia, który może pomóc zachować sprawność fizyczną, zdrowie i formę. [6]
2. Pozytywny wpływ na mózg i funkcje poznawcze
Jednym z najbardziej znanych efektów stosowania maca jest jej pozytywny wpływ na mózg. Nie tylko bierze udział w ochronie komórek nerwowych, ale może być choćby przydatna dla pamięci lub innych funkcji poznawczych. Obejmują one na przykład zdolność uczenia się, koncentracji lub utrzymania uwagi.
Jak maca wpływa na mózg?
Badania wykazują wpływ maca na poprawę funkcji poznawczych, takich jak pamięć czy uczenie się. [7,12]
Jej działanie przeciwutleniające wydaje się być również zaangażowane w ochronę neuronów (komórek nerwowych). [7]
Na przykład, makamidy mogą mieć ochronny wpływ na komórki nerwowe. Pomagają one wspierać procesy, które prowadzą do wzrostu komórek nerwowych. [12]
Ponadto okazuje się, iż maca może łagodzić uszkodzenia mózgu spowodowane przez blaszki beta-amyloidowe (skupiska białek). Te zwykle gromadzą się w mózgu podczas choroby Alzheimera. [16]
Badania wykazują również możliwy wpływ na inne choroby neurodegeneracyjne (choroba Parkinsona, choroba Huntingtona). [16]
Jeśli chcesz wspomóc zdrowie mózgu i poprawić pamięć, koncentrację lub inne funkcje poznawcze, maca może być dla Ciebie odpowiednim wyborem. Jej adekwatności sprawiają, iż idealnie nadaje się w momentach, gdy ciężko pracujesz lub uczysz się czy masz do czynienia ze złożonymi zadaniami. Maca może również wspomóc zdrowie mózgu, stanowiąc element zdrowego starzenia się i przeciwdziałania starzeniu się.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie inne substancje mogą poprawić funkcjonowanie mózgu, koniecznie przeczytaj nasz artykuł Nootropiki: substancje poprawiające koncentrację i pamięć. Które z nich są najlepsze?
3. Może poprawić wydajność sportową
Badania donoszą również o pozytywnym wpływie maca na wydajność sportową, zwłaszcza w zakresie aktywności wytrzymałościowej i regeneracji mięśni.
Jak maca wpływa na wydajność sportową?
Mówi się, iż stosowanie maca ma działanie energetyzujące. Może to potencjalnie skutkować lepszą wytrzymałością.
- W niektórych badaniach zaobserwowano także wpływ maca na równowagę hormonalną, w szczególności na poziom hormonów płciowych (estrogen, testosteron itp.). Utrzymanie optymalnego zakresu jest niezbędne dla organizmu, ponieważ zbyt wysoki lub zbyt niski poziom może objawiać się różnymi problemami. [8]
- Właściwości przeciwutleniające maca mogą pomóc w regeneracji mięśni, co może na przykład zmniejszyć uszkodzenia mięśni po wysiłku.
- Maca ma również obiecujący wpływ na łagodzenie uczucia zmęczenia. [12]
Te produkty mogą Cię zainteresować:
Naukowe spojrzenie na maca: jak maca wpływa na wydajność kolarzy?
W badaniu naukowcy obserwowali grupę ośmiu kolarzy. Połowa z nich przyjmowała 2 g maca dziennie przez dwa tygodnie, podczas gdy druga połowa spożywała placebo w postaci gumy arabskiej. Następnie grupy zostały zamienione, a osoby przyjmujące placebo otrzymały macę i odwrotnie.
Celem było sprawdzenie, czy maca ma wpływ na ich wydajność podczas jazdy na rowerze. W związku z tym, przed rozpoczęciem każdego etapu pokonali 40-kilometrową trasę i powtórzyli ją po zakończeniu każdego etapu. Okazało się, iż ich czas wyścigu był lepszy po zażyciu maca niż bez niej. Wydajność poprawiła się średnio o pełną minutę. Choć na pierwszy rzut oka może się to wydawać znikomą ilością, w rzeczywistości w wyścigach wytrzymałościowych liczy się każda sekunda. [14]
Z dostępnych badań wynika, iż maca może być przydatna zarówno w sportach wytrzymałościowych, jak i siłowych. Może to obejmować nie tylko jazdę na rowerze, ale także bieganie, trening siłowy czy inne intensywne aktywności, takie jak crossfit. Maca może być zaangażowana w procesy związane z wydajnością sportową, regeneracją lub zarządzaniem uczuciem zmęczenia.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak jeszcze możesz wspomóc swoją wytrzymałość, zajrzyj do naszego artykułu 11 najlepszych suplementów diety dla biegaczy, kolarzy i innych sportowców wytrzymałościowych.
4. Może poprawić libido i zdrowie seksualne
W przeszłości maca była stosowana do wspomagania płodności lub libido. w tej chwili badania wykazały, iż może ona mieć pozytywny wpływ na te obszary życia seksualnego.
Wpływ maca na zdrowie seksualne i pragnienie seksu
- Wpływ na libido jest często widoczny zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, zwłaszcza w okresie menopauzy. [19]
- Prawdopodobnie ma również wpływ na równowagę hormonalną, która jest też związana z lepszymi funkcjami seksualnymi.
- Maca może także pomóc w zaburzeniach erekcji. [4,15]
- Działania mające na celu łagodzenie stresu mogą też przekładać się na większą ochotę na seks i częstsze odbywanie stosunku płciowego.
Odkryj nasze bestsellery:
Naukowe spojrzenie na macę: jak wpływa na libido?
W jednym z badań przez 12 tygodni obserwowano grupę 57 zdrowych mężczyzn. Podzielono ich na trzy grupy, z których jedna przyjmowała 1,5 g maca dziennie, druga 3 g, a trzecia otrzymywała placebo. Naukowcy śledzili wpływ maca na libido – uczestnicy oceniali je, przyznając punktację (np. wartość 1 = brak zmian, wartość 3 = niewielki wzrost itp.) Badanie wykazało, iż po dwunastu tygodniach obserwacji mężczyźni przyjmujący maca (w obu dawkach) doświadczyli około 40% wzrostu libido. [2]
Jeśli chcesz poprawić swoje zdrowie seksualne i zwiększyć ochotę na seks, maca może okazać się pomocnym afrodyzjakiem.
5. Wpływa na zdrowie kobiet
Maca jest rośliną docenianą przez wiele kobiet, ponieważ zapewnia wsparcie w zakresie menopauzy, cyklu miesiączkowego i ogólnej równowagi hormonalnej.
W jaki sposób maca może poprawić zdrowie kobiet?
- Może łagodzić niektóre objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca lub nocne poty. [15]
- Jej działanie obserwuje się także w przypadku problemów psychologicznych związanych z menopauzą, takich jak stany depresyjne lub lęk. [4]
- Wydaje się również, iż maca może pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej w okresie menopauzy. [5,15]
- Dostępne badania sugerują, iż maca może także pomóc w zwiększeniu poziomu estrogenu. [5]
Z dotychczasowych badań wynika, iż maca może być też odpowiednia w momentach, gdy potrzebujemy pomocy w złagodzeniu objawów menopauzy. Może być zatem suplementem, który sprawi, iż łatwiej poradzimy sobie w tym okresie.
Jeśli zastanawiasz się, jakie inne substancje pomogą w dbaniu o zdrowie kobiet, nie przegap naszego artykułu Dieta kobiet: najważniejsze witaminy i minerały dla zdrowia i urody.
6. Wpływa na zdrowie i płodność mężczyzn
Stosowanie maca jest popularne i powszechne wśród mężczyzn, ponieważ jest znana ze swoich korzyści dla płodności i testosteronu.
W jaki sposób maca może poprawić zdrowie mężczyzn?
- Badania sugerują, iż ma ona pozytywny wpływ na ilość i jakość (morfologię) plemników. [15]
- Jest również zaangażowana w poprawę ruchliwości plemników. Większa ruchliwość plemników oznacza lepszą aktywność plemników i większe prawdopodobieństwo zapłodnienia komórki jajowej.
- Maca jest związana z optymalną równowagą hormonalną nie tylko u kobiet, ale także u mężczyzn.
- Zdaje się, iż może również pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu testosteronu. [11]
- Wykazano także, iż ma pozytywny wpływ na zdrowie prostaty.
Jak widać, okazuje się, iż maca może być również korzystna dla zdrowia mężczyzn. Nie tylko pomaga dbać o prostatę, ale także o optymalny poziom testosteronu. Ten ostatni jest ważnym męskim hormonem, który wpływa zarówno na mięśnie, jak i ogólną witalność męskiego ciała. Oprócz wpływu na ilość, jakość i ruchliwość plemników, maca wydaje się być interesującą rośliną, która może być przydatna we wspieraniu płodności.
Nasz artykuł Dieta mężczyzn: najważniejsze witaminy i minerały dla zdrowia, testosteronu i wydajności wyjaśni więcej na temat substancji, które docenią mężczyźni.
Naukowe spojrzenie na maca: jak wpływa na jakość spermy?
Grupa badaczy przyjrzała się wpływowi stosowania maca na jakość spermy u osiemnastu zdrowych mężczyzn. Jedenastu z nich przyjmowało 1,75 g maca przez dwanaście tygodni, podczas gdy pozostałym siedmiu podawano placebo. Celem było sprawdzenie, czy maca ma wpływ na jakość i liczbę plemników. Okazało się, iż przyjmowanie maca zwiększyło stężenie spermy czy liczbę ruchliwych plemników średnio o 14%. [9]
7. Może poprawić zdrowie psychiczne
Wpływ maca na komórki nerwowe i mózg może mieć też odzwierciedlenie w zdrowiu psychicznym. Roślina ta znana jest ze swojego obiecującego wpływu na poprawę nastroju i ogólnego samopoczucia psychicznego. Badania pokazują również, iż maca może przyczynić się do wzrostu ilości energii odczuwanej po jej zażyciu. Może choćby mieć pozytywny wpływ na sen, a choćby pomóc lepiej radzić sobie ze stresem. [3,16,19]
W artykułach naukowych omawiany jest także jej wkład w łagodzenie stanów lękowych czy depresyjnych,. Tak więc, zgodnie z wynikami badań, maca wydaje się mieć działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. [10,13,19]
Dlatego też, jeżeli szukasz ziołowego suplementu, który pomoże Ci radzić sobie z codziennym obciążeniem psychicznym i stresem, maca może być godnym kandydatem. Dobrze byłoby połączyć ją ze zdrowym stylem życia, innymi technikami radzenia sobie ze stresem lub szeregiem innych adaptogenów, takich jak popularna ashwagandha.
Inne możliwe korzyści zdrowotne
- Może również odgrywać rolę w zapobieganiu osteoporozie w okresie menopauzy, która jest związana z niskim poziomem estrogenu, ponieważ jak sugerują badania, maca może pomóc w optymalizacji tego hormonu. [4]
- Maca wykazuje także potencjalny wpływ na cukrzycę typu 2. W badaniach zaobserwowano jej wpływ na zwiększone wydzielanie insuliny. [12]
- Wydaje się, iż maca może mieć też wpływ na poprawę poziomu ciśnienia krwi. [19]
Co zawiera maca?
Teraz, gdy znamy już różne zalety maca, możemy przyjrzeć się bliżej substancjom, które są za nie odpowiedzialne. Jest to interesująca lista, ponieważ maca stanowi zróżnicowaną mieszankę makroskładników, mikroelementów i innych substancji bioaktywnych. [15]
Wartość odżywcza poszczególnych produktów z maca może się nieznacznie różnić, w zależności od odmiany lub warunków uprawy, ale zasadniczo są one mieszanką o podobnej proporcji korzystnych składników odżywczych. Skład różnych kolorowych odmian również różni się w niewielkim stopniu, ale ogólnie różnice nie są zbyt ekstremalne. [15]
Jakie są główne składniki maca?
- Węglowodany: Występujące głównie w postaci skrobi, stanowią około 46-75% suchej masy korzenia maca (podobna zawartość występuje również w słodkich ziemniakach). [15]
- Błonnik: Jest to połączenie rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego błonnika, stanowiące około 17-26% suchej masy korzenia maca. [15]
- Białko: Korzeń maca zawiera średnio 9-22% białka. [12,15]
- Tłuszcze: Stanowią one około 2% całkowitej masy korzenia maca. [19]
Jakie inne mikroelementy i substancje bioaktywne zawiera maca?
- Minerały: Zawiera znaczną ilość potasu, wapnia, magnezu, sodu, żelaza, cynku i miedzi.
- Witaminy: Należą do nich witamina C, witamina B1 (tiamina) i witamina B2 (ryboflawina).
- Polifenole: Substancje te są dobrze znane ze swoich właściwości przeciwutleniających.
- Makaeny: Są to nienasycone kwasy tłuszczowe typowe tylko dla maca. [19]
- Alkaloidy: W największej ilości występują najbardziej znane makamidy, które są odpowiedzialne za wiele pozytywnych korzyści maca. Na przykład wpływają na ochronę neuronów. [15,16]
- Glukozynolany: Są to substancje typowe dla roślin kapustnych, które nadają im charakterystyczny smak i aromat. [15]
- Fitosterole: Składniki roślinne, które znane są z pozytywnego wpływu na obniżanie poziomu (złego) cholesterolu LDL. [4]
- Garbniki: Substancje te wykazują działanie przeciwzapalne. [4]
Jak przyjmować maca?
W przypadku maca nie ma ogólnie zalecanego protokołu dawkowania. Jednak najczęściej zalecana dawka mieści się w zakresie 1500-3000 mg dziennie. Dawka ta jest również powszechnie spotykana w badaniach i jest przyjmowana jako pojedyncza dawka lub podzielona na kilka dziennych dawek. [17,18]
Maca jest dostępna na rynku w różnych formach. W przypadku regularnego stosowania występuje głównie w postaci proszku lub kapsułek. jeżeli chcesz wypróbować więcej odmian maca w jednym produkcie, możesz sięgnąć po naszą Tricolor Maca.
Roślina ta może być również spożywana w postaci mąki lub stanowić składnik różnych czekolad. W połączeniu z kakao możesz ją również przyjmować jako część naszego napoju na bazie kakao i maca, który jest świetną alternatywą dla kawy lub gorącej czekolady.
Jak długo należy przyjmować maca?
Nie ma konkretnych zaleceń dotyczących czasu przyjmowania maca. Ponieważ nie ma żadnych niepożądanych skutków związanych z maca, uważa się, iż bezpieczne jest przyjmowanie jej przez dłuższy czas w zalecanych dawkach.
Z czym łączyć maca?
Jak widać, maca ma wiele obiecujących korzyści, które doceni nasz organizm. Jednak jej działanie może być jeszcze bardziej zauważalne w połączeniu z innymi aktywnymi składnikami.
Co możesz zrobić, aby wesprzeć różne obszary zdrowia?
- Mózg i funkcje poznawcze: Nootropiki mogą pomóc w poprawie wydajności mózgu. Należą do nich na przykład acetylo-l-karnityna, ashwagandha lub żeń-szeń. Kompleksowe suplementy zadbają o najważniejsze aspekty funkcjonowania mózgu.
- Zdrowie kobiet: Składniki odżywcze, takie jak żelazo, kwas foliowy i kwasy tłuszczowe omega-3 odgrywają istotną rolę dla zdrowia kobiet.
- Zdrowie mężczyzn i poziom testosteronu: Oprócz ważnych składników odżywczych, takich jak witamina D lub cynk, wykazano pozytywny wpływ różnych produktów ziołowych, takich jak kozieradka, palma sabałowa lub buzdyganek naziemny.
- Wsparcie wydajności sportowej: Stymulanty, takie jak kofeina mogą pobudzić organizm do aktywności sportowej. Boostery tlenku azotu NO mogą stymulować w nieco inny sposób, a połączenie obu produktów możesz znaleźć na przykład w popularnych przedtreningówkach.
Czy maca może mieć negatywne skutki?
Nie ma znaczących negatywnych skutków związanych z maca. Zaleca się jednak spożywanie jej wyłącznie w postaci przetworzonej, a nie surowej, aby nie powodowała problemów trawiennych. [17]
Jaki z tego morał?
Maca i jej zalety były znane i wykorzystywane przez rdzennych mieszkańców peruwiańskich Andów. Dziś jej działanie znajduje się pod lupą wielu naukowców i wiemy nieco więcej o jej korzyściach zdrowotnych. Chociaż badania są dalekie od zakończenia, możemy powiedzieć, iż maca może być przydatna np. dla zdrowia mózgu, płodności, poziomu testosteronu i zdrowia psychicznego.
Czy ten artykuł dostarczył Ci nowych i interesujących informacji? Nie zapomnij o nas i udostępnij go rodzinie czy znajomym.
