Dostępność to nie tylko windy, podjazdy, oznaczenia w alfabecie Braille’a czy pętle indukcyjne. To także takie projektowanie przestrzeni i budynków, by odpowiadały na różnorodne potrzeby korzystających z nich osób, ale też dawały im poczucie bycia u siebie i przynależności do wspólnoty — to myśl przewodnia tegorocznej edycji konkursu „Lider Dostępności”.
5 czerwca br. w Pałacu prezydenckim, w obecności Pary Prezydenckiej, odbyła się uroczysta gala dziewiątej już edycji Konkursu Architektoniczno–Urbanistycznego „Lider Dostępności”. Jego celem jest – przypomnijmy – promowanie idei projektowania uniwersalnego oraz nagradzanie rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych dostępnych dla wszystkich grup użytkowników, w tym także dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
Cechą nadrzędną tegorocznej edycji, co podkreślano wielokrotnie w wystąpieniach, był inkluzywny charakter zgłaszanych projektów. Konkurs organizowany jest przez Integrację i Towarzystwo Urbanistów Polskich pod Patronatem Honorowym Prezydenta RP. W Kapitule konkursu, obok specjalistów w zakresu dostępności architektonicznej i projektowania uniwersalnego, zasiadają urbaniści i eksperci zgłoszeni przez Kancelarię Prezydenta RP.
Prezydent Andrzej Duda, otwierając uroczystość, powiedział m.in.: – Polska staje się państwem dostępnym, dostępnym dla wszystkich w jak największym stopniu, co ma dla naszego dobrego rozwoju, dla naszego dobrego samopoczucia jako społeczeństwa, dla poczucia wspólnoty i solidarności fundamentalne znaczenie.
– Historia dostępności to historia ludzi, zarówno tych dotkniętych jakąś formą niepełnosprawności, jak Piotr Pawłowski, ale też tych, które tworzyły ideę projektowania uniwersalnego. A temat ten był dyskutowany od lat 50. ubiegłego wieku – zwrócił uwagę prezes Towarzystwa Urbanistów Polskich, Tomasz Majda.
– Wszyscy posługujemy się jakimiś protezami, by zwiększyć swoje możliwości, ale patrząc na to, co dzieje się w architekturze, coraz trudniej znaleźć ślady tych protez. Jesteśmy już na takim poziomie projektowania uniwersalnego, iż rozwiązania zapewniające dostępność dla wszystkich są traktowane jako pewne uwarunkowania procesu projektowego. Nie jako realizacja potrzeb czy dodatek. Po latach „takiej partyzanckiej protetyki” doszliśmy do zapisania tych rozwiązań w formie systemowej, legislacyjnej. Dalej jednak potrzebujemy wzorów dla architektów i urbanistów, którzy będą tworzyć nowe przestrzenie i miejsca w odpowiedzi np. na zmiany klimatu – zapowiedział.
W tym roku Kapituła miała wyjątkowo trudne zadanie napłynęła bowiem rekordowa liczba zgłoszeń na konkurs, było ich aż 83. Co także wyjątkowe, znalazły się wśród nich nie tylko inicjatywy o zasięgu ogólnopolskim podejmowane m.in. przez narodowe instytucje kultury, ale także mniejsze, których celem jest aktywizacja społeczności lokalnej sąsiedzkiej i – co szczególnie cieszy – senioralnej, coraz liczniejszej w Polsce podobnie jak zresztą w całej Europie.
Nominacje w ośmiu kategoriach otrzymały 32 instytucje i osoby. Ostatecznie Kapituła konkursu przyznała nagrody i wyróżnienia 16 z nich.
Tegorocznymi laureatami zostali:
– w kategorii Przestrzeń publiczna: Park leśny na Oksywiu w Gdyni (nagroda główna) i Park Centralny w Gdyni (wyróżnienie),
– w kategorii Duzy obiekt użyteczności publicznej: Nowe Czytelnie Biblioteki Narodowej w Warszawie (nagroda główna) i Dworzec autobusowy w Lublinie (wyróżnienie),
– w kategorii Mały obiekt użyteczności publicznej: Centrum Aktywności Międzypokoleniowej na Białołęce (nagroda główna) oraz Centrum Sąsiedzkie Przystań Widna 2A w Gdyni, Dom Oczami Brata w Częstochowie i Dom Otwarty w Warszawie (wyróżnienia),
– w kategorii Obiekt biurowy/handlowy: Biuro ISS Finance Service Centre w Gdańsku
Nowy Rynek E w Poznaniu (wyróżnienia). W tej kategorii nie przyznano nagrody głównej,
– w kategorii Obiekt mieszkalno-hotelowy: Dom Matki Bożej Serdecznej w Warszawie,
– w kategorii Obiekt zabytkowy Arsenał i Klasztorek – część kompleksu Muzeum Książąt Czartoryskich, Kraków oraz Pałac Sobieszów – Centrum Przyrodniczo-Edukacyjne Karkonoskiego Parku Narodowego, Jelenia Góra – obie nagrody główne,
– w kategorii Architekt/urbanista Michał Brutkowski – Pracownia Architektoniczna ARCHIGRAF.
Nagrodę specjalną Grand Prix otrzymało Laboratorium Innowacji Społecznych w Gdyni.
Trzy przyznane w tym roku nagrody i wyróżnienia dla gdyńskich instytucji i inicjatyw społecznych czynią to nadmorskie miasto w tym roku liderem wśród liderów dostępności.
Statuetki „Lidera Dostępności 2024” i pamiątkowe dyplomy wręczyli laureatom Andrzej Duda, Prezydent RP oraz Ewa Pawłowska – prezeska Fundacji Integracja i Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji oraz Tomasz Majda – prezes TUP.
Tegoroczną galę poprowadziła doradczyni prezydenta RP, Paulina Malinowska-Kowalczyk. Uroczystość można było obejrzeć w online, a ułatwieniem dla osób z dysfunkcją narządu słuchu było jej, Integracja tłumaczenie na polski język migowy.
inagie, pr/, fot. Halina Guzowska, Integracja
Data publikacji: 07.06.2024 r.
