Większy nacisk na profilaktykę zdrowotną dla żołnierzy, konieczność współpracy wojskowego systemu zdrowotnego z cywilnym i zabezpieczenia krytycznych leków dla armii – takie wnioski płyną z konferencji „Zdrowie Żołnierza – wyzwanie bezpiecznej przyszłości”.
Jak przekazał serwis PAP MediaRoom na podstawie informacji Fundacji Instytut Rozwoju Spraw Społecznych, 12 grudnia br. w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa odbyła się konferencja „Zdrowie żołnierza – wyzwanie bezpiecznej przyszłości” organizowana wspólnie przez Fundację Kulskich na rzecz relacji polsko-amerykańskich oraz Instytut Rozwoju Spraw Społecznych.
Profilaktyka zdrowotna dla żołnierzy, kooperacja wojskowo-cywilna w zakresie ochrony zdrowia oraz dostępność leków krytycznych
Wydarzenie poświęcone było zagadnieniom z obszaru profilaktyki zdrowotnej dla żołnierzy, współpracy wojskowo-cywilnej w zakresie ochrony zdrowia oraz dostępności leków krytycznych, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. Patronami honorowymi konferencji były Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Obrony Narodowej, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Wojskowy Instytut Medyczny, Akademia Sztuki Wojennej i Wojskowa Akademia Techniczna.
Konferencję otworzyła Małgorzata Bogusz – prezes zarządu Fundacji Kulskich i przewodnicząca Rady Instytutu Rozwoju Spraw Społecznych. Następnie przemówienie honorowe wygłosił Séamus Boland – prezydent Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES): – Mówiąc o zdrowiu żołnierzy, mówimy o bezpieczeństwie europejskiej społeczności, wiarygodności europejskiego sojuszu i sile europejskiej demokracji, ponieważ nasze poczucie bezpieczeństwa uległo zmianie wraz z nastaniem brutalnej inwazji na Ukrainę.
Kluczem do zwiększenia potencjału obronnego kraju jest ochrona życia żołnierzy i zmniejszenie strat wojsk
Płk Robert Gregulski, zastępca dyr. Departamentu Wojskowej Służby Zdrowia w MON, odczytał list wicepremiera, ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka Kamysza: „Kluczem do zwiększenia potencjału obronnego kraju jest ochrona życia żołnierzy i zmniejszenie strat wojsk. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu jest zwiększenie efektywności medycznej opieki nad żołnierzami. Niezbędne jest zatem zintegrowanie nowoczesnych technologii z tradycyjnymi metodami, zapewnienie wysokiej jakości opieki medycznej oraz podniesienie standardów ochrony zdrowia żołnierzy. Organizatorom konferencji „Zdrowie Żołnierza – wyzwanie bezpiecznej przyszłości” Fundacji Polskiej i Fundacji Instytut Rozwoju Spraw Społecznych serdecznie dziękuję za podjęcie ważnego tematu, jakim jest kondycja fizyczna i psychiczna naszych żołnierzy, bo to oni w razie eskalacji jakiegokolwiek konfliktu jako pierwsi zajmą pozycje w obronie nienaruszalności naszych granic, porządku i ładu. Bez naszej wspólnej troski o ich zdrowie nie uda się zbudować spójnego, sprawnego systemu opieki zbiorowej i wsparcia dla poszkodowanych” – napisał w liście szef MON-u.
Pierwszy panel
W pierwszym panelu, zatytułowanym “Profilaktyka zdrowotna w mundurze: jak zapobiegać chorobom żołnierzy?”, specjaliści, decydenci i wojskowi poruszyli szereg tematów związanych ze stanem zdrowia kandydatów na żołnierzy i profilaktyką zdrowotną dla osób zawodowo związanych z armią tak w czasie zagrożenia konfliktem zbrojnym, jak i pokoju. W przemówieniu otwierającym poświęconym stanowi wojskowej służby zdrowia w Polsce, dyrektor WIM-u gen. broni prof. Grzegorz Gierelak powiedział, iż nie ma medycyny wojskowej czy medycyny cywilnej, jest jeden system ochrony zdrowia i jego zadaniem jest wykorzystać wszelkie dostępne zasoby, by zapobiec skutkom dowolnego kryzysu – czy to epidemicznego, czy wojennego. A żeby robić to efektywnie, ośrodki cywilne i wojskowe muszą współdziałać na rzecz zdrowia żołnierzy. Gen. Gielerak przywołał wyniki badania prowadzonego przez Wojskowy Instytut Medyczny w latach 2007-2016 na grupie 10 tys. wojskowych w wieku od 25 do 60 lat:
– Odbyło się w ramach programu, którego celem była identyfikacja oraz ocena stopnia rozpowszechnienia czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w populacji wojskowej. Wyniki pokazują naprawdę poważną skalę cichego obciążenia chorobami cywilizacyjnymi w tym środowisku. Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych jest wśród żołnierzy większe, niż wśród cywilów, co wynika z warunków, w jakich oni na co dzień służą. 28 proc. osób badanych miało nadciśnienie tętnicze, ponad 60 proc. prezentowało zaburzenia lipidowe, a u 23 proc. rozpoznano już złożone kompozycje zaburzeń, a zatem nadciśnienie i zaburzenia lipidowe w postaci zespołu metabolicznego. To bardzo niepokojące. U 22 proc. postawiliśmy rozpoznanie w postaci jednostek chorobowych odpowiadających chorobom cywilizacyjnym, o których ci ludzie nie wiedzieli. Polska nie jest tu wyjątkiem, bo podobnie to wygląda w armii niemieckiej, brytyjskiej czy francuskiej.
Drugi panel
Drugi panel dotyczył konieczności współpracy cywilnego i wojskowego systemu medycznego w warunkach pokoju i konfliktu. Przemówienia otwierające wygłosiły mjr lek. Magdalena Kołodziejczak z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, która mówiła o odporności cywilnego systemu ochrony zdrowia w czasie stanów wyjątkowych, oraz Sibilia Quilici – Executive Director Vaccines Europe, która skupiła się w swoim wystąpieniu na profilaktyce jako fundamencie odporności cywilnych systemów ochrony zdrowia. Mjr Kołodziejczak opowiadała o udziale w operacji FENIX, która była testem współpracy wojskowej i cywilnej opieki zdrowotnej. Jak podkreśliła – testem, który został zdany:
– Istotne jest to, żebyśmy z tego testu wyciągnęli lekcję i tę lekcję zaczęli odrabiać dziś. Podczas miesiąca funkcjonowania szpitala polowego w Nysie przyjęliśmy ponad tysiąc pacjentów, w tym 78 żołnierzy polskich oraz sił koalicji, i ponad 1000 pacjentów cywilnych, spośród których niemal setkę stanowiły dzieci. Wykonaliśmy sprawnie 65 ewakuacji medycznych zgodnie ze wskazaniami lekarskimi, 60 drogą lądową, 2 siłami Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, a 3 siłami 25. Brygady Kawalerii Powietrznej. Działalność szpitala polowego w Nysie zakończyła się z momentem uruchomienia Szpitala Powiatowego w Nysie oraz uzyskaniu przez niego możliwości przyjęcia pierwszych pacjentów. To był ogromny zaszczyt przyjąć na siebie to zadanie. Natomiast trzeba powiedzieć to, co powiedziały dzieci: „Daliście radę!”. Daliśmy radę wspólnymi siłami wojska i cywilów, ale mówiąc wprost: zaangażowaliśmy 100 proc. wszystkich sił i środków 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, która nie jest małą brygadą. Natomiast musieliśmy się posiłkować naprawdę ogromnym wsparciem jednostek, które poza drugim wojskowym szpitalem polowym we Wrocławiu musiały nam w tym przedsięwzięciu pomagać.
Trzeci panel
Trzeci panel poświęcony był temu, jak zabezpieczyć dostęp do krytycznych leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego dla wojska. O bezpieczeństwie dostaw leków krytycznych mówił w przemówieniu wprowadzającym dr Adam Jarubas – poseł do Parlamentu Europejskiego i przewodniczący Komisji Zdrowia Publicznego (SANT):
– Pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie, a także narastające napięcia geopolityczne unaoczniły nam wszystkim, iż łańcuchy dostaw leków, wyrobów medycznych i tego, czego na których opieramy swoje bezpieczeństwo, potrafią być momentami wyjątkowo kruche. Na poziomie Europy zmagaliśmy się często z brakami niektórych antybiotyków, leków onkologicznych czy anestezjologicznych. Zaczęliśmy też zauważać, iż w wielu aspektach jesteśmy nadmiernie zależni od kilku państw spoza Unii, zwłaszcza jeżeli mowa o substancjach czynnych. A jeżeli w warunkach pokoju nasz system ma widoczne deficyty w przedmiocie zabezpieczenia potrzeb cywilnych, to tym bardziej nie wolno nam zakładać, iż w sytuacjach kryzysów militarnych wszystko ułoży się samo. Dostęp wojska do krytycznych leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego powinien być zaplanowany i uwzględniać najczarniejsze scenariusze. Na poziomie UE pracujemy w tej chwili nad częściową odpowiedzią na to wyzwanie. Niezależnie od przyczyn kryzysów w dostępie do leków, chcemy być na nie jako wspólnota europejska w pełni przygotowani. We wspomnianym na wstępie pakiecie farmaceutycznym, który właśnie negocjujemy, prawdopodobnie uda nam się zapisać specjalne warunki i uproszczenia w produkcji farmaceutycznej na potrzeby wojska, ale obok dyrektywy i rozporządzenia pakietu farmaceutycznego jego domknięciem, kluczowym elementem odpowiedzi będzie unijne rozporządzenie o lekach krytycznych. Jest to instrument, którego głównym celem jest identyfikacja, monitoring i zabezpieczenie dostaw tych produktów, bez których system ochrony zdrowia, w tym system wojskowy, po prostu nie jest w stanie funkcjonować – mówił Adam Jarubas.