Mimo wielu lat edukacji społecznej o 25 proc. wzrosła w tym czasie w Polsce liczba zachorowań na różne nowotwory głowy i szyi – alarmują lekarze. Nowotworów zlokalizowanych w głowie lub szyi diagnozuje się już dwa razy więcej niż raka szyjki macicy.
Lekarze z Białęgostoku zachęcają do badań oraz stałego zdobywania wiedzy na ten temat przy okazji obchodzonego 15-20 września 13. tygodnia profilaktyki tych nowotworów. W 2025 r. przebiega on pod hasłem: „Równy dostęp – równe szanse”. Onkolodzy, laryngolodzy i chirurdzy szczękowo-twarzowi od lat edukują, np. w Białymstoku, na temat nowotworów głowy i szyi i zapraszają na badania. W poniedziałek były one wykonywane w Poradni Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, a we wtorek przed południem zaprasza na nie taka sama poradnia szpitala wojewódzkiego w Białymstoku. “Jest to nasza 13. kampania. Od 2011 do 2023 r. mamy 25-procentowy wzrost zachorowalności w Polsce. Czyli po prostu, przepraszam, iż tak mówię, ale to trochę jak krew w piach – dodała, ubolewając nad efektami kampanii informacyjnej i edukacji społeczeństwa” – powiedziała dr Dorota Dziemiańczyk-Pakieła, zastępca kierownika Oddziału Otolaryngologii i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej szpitala wojewódzkiego w Białymstoku.
“Nowotwory głowy i szyi rozwijają się pod podstawą czaszki i powyżej górnego odcinka klatki piersiowej. Są mniej znane niż np. rak płuca, jajnika czy piersi, ale są na szóstym miejscu pod względem częstości rozpoznawania wszystkich nowotworów w Polsce” – powiedziała prof. Ewa Sierko, kierownik Oddziału Radioterapii I BCO. Jak dodała, rocznie w Polsce notuje się ok. 11-13 tys. zachorowań i połowa z tych pacjentów nie przeżywa dłużej niż pięć lat. W Podlaskiem rocznie choruje ok. 350 osób. Większość chorych zgłasza się późno, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium.
Lekarze podkreślają, iż głowa to miejsce ważne dla człowieka, jego wizerunku, prezentacji, ale też są tam zlokalizowane zmysły, więc rozwijający się w tych miejscach nowotwór skutkuje wieloma deficytami w tym zakresie, dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie. “Chciałam zwrócić uwagę, iż nowotworów głowy i szyi diagnozowanych jest rocznie dwa razy więcej niż raka szyjki macicy. To jest też liczba, która jest dwukrotnie większa niż liczba ofiar wypadków samochodowych. Czyli to nie jest błahy problem, to jest bardzo poważna sytuacja – powiedziała prof. Sierko.
Nowotworom głowy i szyi sprzyja używanie tytoniu w różnych formach, picie mocnych alkoholi, stany zapalne jamy ustnej, ale też powoduje je wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) przenoszony drogą płciową, który odpowiada nie tylko za raka szyjki macicy, ale także za raka gardła czy krtani. Dokto Dorota Dziemiańczyk-Pakieła przypomniała, iż w Polsce dla dzieci w wieku 9-14 lat są bezpłatne szczepionki przeciwko temu wirusowi, ale wciąż jest mała grupa zaszczepionych. Podkreśliła, iż rośnie liczba nowotworów wywołanych przez HPV. Według statystyk ponad 80 proc. nowotworów wykrywanych u chłopców to wywołane przez HPV nowotwory w obrębie gardła środkowego. “Mówimy o migdałkach, o nasadzie języka, tylnej ścianie gardła, to taka główna grupa nowotworów HPV-zależnych. To są właśnie nowotwory występujące u chłopców” – powiedziała Dziemiańczyk-Pakieła.
Lekarze podkreślają, iż jeżeli ktoś ma np. chrypkę, która utrzymuje się powyżej trzech tygodni, owrzodzenia w obrębie jamy ustnej, problemy z połykaniem, gryzieniem, niedrożność nosa, powinien udać się na diagnostykę do lekarza rodzinnego, laryngologa, stomatologa czy chirurga szczękowo-twarzowego. Prof. Ewa Sierko oceniła, iż edukacji wymaga także środowisko medyczne, bo zdarza się, iż pacjenci wędrują po różnych miejscach w systemie opieki zdrowotnej i nie są zdiagnozowani, nie znajdują pomocy od razu lub diagnostyka się przeciąga.
